موسیقی در کلام امام(ره)

محسن اکبری شاهرودی- در این مقاله مختصر با تکیه بر معتبرترین منبع سخنان امام یعنی صحیفه امام (نه خاطرات شفاهی و یا کلام های غیر مستند)، بدون هیچ تحلیل و تفسیری، توصیه های ایشان را درباره موسیقی نقل می کنیم

از برچسب "کهنه پرستی" نترسید

رویکرد اخلاقی ارشادی بنیانگذار انقلاب اسلامی درباره موسیقی

با مروری بر صحیفه امام خمینی (ره)

اشاره: راه سعادت کشور ما در همه ابعاد، مرهون استمرار حرکت و اندیشه های امام راحل است. اگر نظام جمهوری اسلامی ایران بخواهد عزّت انقلابی خود را در عرصه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و ... حفظ کند، راهی ندارد جز پیروی از اندیشه ها و افکار امام خمینی (ره)؛ و مقام معظم رهبری نیز بارها بر این نکته تأکید کرده اند که باید راه امام برای نیل به سعادت کشور، ادامه پیدا کند، به طور مثال در دیدار با اعضای ستاد برگزاری سالگرد امام در سال 84 فرمودند: «امروز سعادت کشور ما در ادامه‌ی راه امام است. امروز همه‌ی آرمان های به حقّی که این ملّت دارد، به‌وسیله‌ی خطّ امام و راه امام تأمین می شود.»

آری، باید سیاستگزاری بر پایه اندیشه های پاک امام استمرار داشته باشد و توصیه ها و ارشادات ایشان، نصب العین قرار گیرد تا بتوانیم نظام اسلامی را به عنوان یک نظام کارآمد و نمونه معرّفی کنیم.

به این دلیل و به مناسبت این ایام که بحث موسیقی در میادین رسانه ای مورد تشویق و تحذیر طرفداران و مخالفان قرار گرفته است، در این مقاله مختصر با تکیه بر معتبرترین منبع سخنان امام یعنی صحیفه امام (نه خاطرات شفاهی و یا کلام های غیر مستند)، بدون هیچ تحلیل و تفسیری، توصیه های ایشان را درباره موسیقی نقل می کنیم - و البته که ظاهر این نصوص از فرط روشنی، تأویل نمی خواهد- انشاء الله مورد استفاده قرار گیرد:

* داشتن موسیقی ترقّی نیست.

«شما خیال نکنید که موسیقى یک چیزى است براى یک مملکت مترقّى. موسیقى خراب مى ‏کند دِماغ بچه‏ هاى ما را؛ مغز بچه‏ هاى ما را فاسد مى ‏کند. دائماً تو گوش یک جوان موسیقى باشد، این دیگر به کار نمى رسد؛ این دیگر نمى‏ تواند فکر جدى بکند. اینکه ما مى‏ گوییم که اینها را از بین ببرید و مکرر من گفته‏ ام، شاید تا حالا ده مرتبه بیشتر من به آقاى قطب زاده گفته‏ ام که آقا این را بردارید از آن، مى‏ گوید نمى‏ شود. من نمى‏ دانم این «نمى‏ شود» یعنى چه؟

چرا نمى شود؟ شما به عرض من گوش بکنید. من عرض مى ‏کنم که اگر ما یک کارى که صلاح ملتمان است بکنیم، غربی ها یا غرب زده ‏ها بیایند به ما اشکال بکنند و بگویند که اینها کهنه پرستند، ما باید دست برداریم برویم سراغ آنها؟ یا نه، ما باید مصلحت خودمان را ملاحظه کنیم ... اینجا باید مسائل آقا، مسائل تلویزیون و رادیو مسائل جدى باید باشد. مسائل موسیقى، مسائل هزل است، نه مسائل جدى. شما باید مسائلتان مسائل جدى [باشد]....» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص158)

* بهانه تراشی ممنوع.

«... اینکه مى ‏گویند که اگر چنانچه موسیقى در رادیو نباشد آنها مى ‏روند از جاى دیگر مى  گیرند موسیقى را، بگذار بگیرند از جاى دیگر، شما عجالتاً آلوده نباشید؛ آنها هم کم کم برمى  گردند به اینجا. این عذر نیست که اگر موسیقى در رادیو نباشد، آنها مى ‏روند از جاى دیگر موسیقى مى ‏گیرند. حالا اگر از جاى دیگر موسیقى بگیرند، ما باید به آنها موسیقى بدهیم؟! ما باید خیانت بکنیم؟! این خیانت است به یک مملکتى، خیانت است به جوان هاى ما. این موسیقى را حذفش کنید به کلّى، عوض این یک چیزى بگذارید آموزنده باشد. کم کم مردم را و جوان هاى ما را عادت به آموزندگى بدهید...» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص205)

* موسیقی را ترک کنید.

«اگر شما علاقه دارید به اسلام، علاقه دارید به کشور، علاقه دارید به ملّت خودتان ... این دستگاهى که دست شماهاست این دستگاه را اصلاحش کنید؛ یعنى غربى نباشید، غرب زده نباشید، که حتماً باید بین این خبر و این خبر، موسیقى باشد، این غربزدگى است، یک طرح دیگرى درست کنید، یک چیز دیگرى. اخبار را زیادترش کنید، یک کارهایى بکنید که موسیقى را ترکش کنید.» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص 157)

* استقلال فکری نابود می شود.

«... موسیقى تضعیف مى ‏کند روح انسان را. موسیقى اسباب این مى ‏شود که انسان از استقلال فکرى مى ‏افتد.»؛ (صحیفه امام ره، ج‏9، ص156)

* می خواهند جوانان را منحرف کنند.

«... قضیه موسیقى یک مطلبى است که خوب، طبع جوان به آن توجه دارد. اگر یک مدتى این عادت کرد که موسیقى را باز کند و گوش کند، مغز این از تفکّر در امور جِدّى باز مى ‏مانَد؛ مى‏ رود دنبال همین قضیه. اینها امورى است که با نقشه درست کردند که جوان هاى ما را منحرف کنند ...» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص175)

* موسیقی، تخدیر کننده مغز است.

«... و از جمله چیزهایى که باز مغزهاى جوان ها را مخدّر است و تخدیر مى ‏کند موسیقى است. موسیقى اسباب این مى ‏شود که مغز انسان وقتى چند وقت به موسیقى گوش کرد، تبدیل مى‏ شود به یک مغزى غیر آن [مغز] کسى که جدّى باشد. از جدّیت، انسان را بیرون مى ‏کند، و متوجه مى‏ کند به جهاتى دیگر...

موسیقى از امورى است که البته هر کسى از موسیقى به حسب طبع خوشش مى ‏آید؛ لکن از امورى است که انسان را از جدّ بیرون مى ‏برد به یک مطلب هزل.» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص201)

* قدرت اداره مملکت را از جوان می گیرد.

«... یک آدمى که مغزش به موسیقى عادت کرد نمى ‏تواند براى مملکت مفید باشد و اینهایى که بازى خوردند از خارج، یا بازى نخورده عمّال خارج هستند، و ترویج موسیقى مى‏ کنند، ترویج فحشا مى ‏کنند، ترویج این کارهایى که جوان هاى ما را به تباهى مى ‏کشد مى‏ کنند، اینها نتیجه کارهایشان این است که یک مملکت را که قدرتش باید از جوان سرچشمه بگیرد، باید جوان، آن قدرت را داشته باشد تا اداره بکند، این قدرت را از جوان مى گیرند. این فکرِ اینکه چه مى‏گذرد به این مملکت، حکومت ها چه مى‏کنند با این مملکت، محمدرضا چه به سر این مملکت آورد، این فکر از توى کلّه‏ ها بیرون مى‏رود. تمام توجه، تمام این مغز، مغز موسیقى مى ‏شود. به جاى مغز جدّى، مغز لَهْوى مى ‏نشیند. باید یک آدمى باشد که به سرنوشت خودش فکر کند، این فکر را از او گرفته ‏اند...» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص464)

* از برچسب "کهنه پرستی" نترسید.

«... اگر بخواهید مملکتتان یک مملکت صحیح باشد، یک مملکت آزاد باشد، یک مملکت مستقل باشد، مسائل را از این به بعد جدّى بگیرید. رادیو و تلویزیون را تبدیلش کنید به یک رادیو و تلویزیون آموزنده، موسیقى را حذف کنید. نترسید از اینکه به شما بگویند که ما موسیقى را که حذف کردیم کهنه پرست شدیم! باشد ما کهنه پرستیم! از این نترسید. همین کلمات نقشه است براى اینکه شماها را از کار جدى عقب بزنند ...» (صحیفه امام ره، ج‏9، ص205)

* قاطعیت را از جوانان سلب می کند

«... و یکى از مواردى و بنگاه هایى که در این مطلب خیلى کوشش مى ‏کرد رادیو- تلویزیون بود، که اول از پخش کردن چیزهایى که مخدرات خودش بود، این موسیقی ها همه مخدر هستند؛ یعنى جوان هاى ما را، جوانى که عادت به موسیقى کرد دیگر نمى ‏تواند کار انجام بدهد، دیگر نمى ‏تواند قاطع باشد...» (صحیفه امام ره، ج‏12، ص325)