یکشنبه 24 اسفند 1393 , 10:36
خوردنی های سفره هفت سین
سعیده نام آور( کارشناس علوم تغذیه و رژیم درمانی ) - با توجه به نزدیک شدن به ایام عید و آغاز سال نو، پس از تبریک به همه خانواده های شهدا و ایثارگران، شهداف جانبازان و آزادگان و رزمندگان عزیز
کمی در مورد خواص مواد خوراکی که در سر سفره هفت سین ما هستند بدانیم:
سمنو
وجود سمنو در سفره هفت سین نماد قدرت و نشاط و انرژی ست و جوانه گندم گیاهی ست که همه می دانند دارای خواص بسیار زیادی می باشد. سمنو یا جوانه گندم دارای ویتامین آ، E «ای»، K «کا» و گروه B «ب» است و به دلیل دارا بودن کلسیم و پتاسیم٬ مصرف متعادل آن به افراد سالمند و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند، توصیه میشود. فسفر آن قابل توجه بوده و برای رشد مغزی کودکان و زنان شیرده مفید است.آهن، اسید فولیک و ویتامینهای گروه b «ب» آن عاملی برای خونسازی و تنظیم هورمونها بوده و میتواند در رفع خستگی و آرامش اعصاب تاثیرگذار باشد. اگر در سمنو از بادام شیرین استفاده شود هنگام طبخ، ریزمغذیهایش جذب سمنو شده و باعث مقویتر شدن این غذا میشود.
در فرایند جوانهزدن، ویتامینها و املاح معدنی گندم٬ چند برابر شده و در مقابل، از کالری و کربوهیدرات آن کاسته میشود. پروتئینهای آن، قابلیت هضم و جذب بهتری داشته و بر میزان ویتامین C "ث" آن افزوده میشود. در این مرحله، اگر طعم گندم جوانه زده را بچشید، متوجه شیرینی آن خواهید شد. در واقع گندم، تا زمانی که جوانه نزده است، مواد قندیاش به صورت نشاسته ذخیره میشود و طعم شیرین ندارد، اما در فرایند جوانه زنی، نشاسته تجزیه و تبدیل به واحدهای کوچکتری به نام مالتوز میشود و اینجاست که شیرینی سمنو پدیدار میشود ولی برخی فروشندگان به دلیل آنکه شیرینی سمنو طبیعی است، مصرف آن را به مبتلایان به دیابت و افراد چاق توصیه میکنند، اما باید بدانید در سمنو علاوه بر عصارهٔ جوانهٔ گندم، از آرد کامل گندم هم استفاده میکنند و از این رو در هر صد گرم آن ۳۰۰ کالری انرژی نهفته است.
گرچه سمنو پروتئین زیاد و چربی کمی دارد، اما بیشتر حجم محصول را مواد کربوهیدراتی (قند) تشکیل میدهد. البته قند آن در مقایسه با ساکاروز، شیرینی کمتری دارد، اما این دلیلی نمیشود که افراد در مصرف آن زیادهروی کنند. این قند در بدن، تولید انرژی کرده و مازاد آن موجب چاقی میشود و برای مبتلایان به دیابت و چربی خون بالا محدودیت مصرف دارد.
سنجد
خواص درخت سنجد در تمام اندام های آن منتشر شده و ریشه، چوب، پوست و میوه آن دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی است. از پوست درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور - متیل - N استخراج میشود. از برگ درخت سنجد آلکانویید استخراج میشود که در صنایع داروسازی کاربرد دارد. اسانس گل سنجد در صنایع داروسازی و آرایشی و عطرسازی به کار میرود.
درخت سنجد دارای 3 قسمت برون بر (پوست قهوهای رنگ)، میانبر (آردی شکل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است که قسمت میانبر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میانبر 2 نوع قند گلوکز و فروکتوز، 7 نوع چربی اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد.
در قسمت درون بر سنجد 17 نوع آمینواسید و مقداری پروتئین وجود دارد که هر یک از این آمینواسیدها خواص دارویی بسیار مفیدی دارند بطوری که میتوان گفت میوه سنجد یک میوه دارویی صفراست. این میوه در طب سنتی به عنوان تانن قابض است. بنابراین در معالجه بیماری های دندان، لثه و اسهال و در درمان زخم معده موثر است و میتواند از خونریزی جلوگیری کند.
اگر آرد و هسته میوه سنجد با هم آسیاب شود مصرف خوراکی آن بیماری آرتروز را درمان میکند. مصرف سنجد براى درمان و جلوگیرى از عوارضى مثل «قى»، اسهال صفراوى، زخم روده، سرفههاى حاد گرم، سردرد و اثر رطوبت نافع است. سنجد مقوى قلب و برطرف کننده تب و لرزهاى سرد در بیماری هاى سینه مثل تنگى نفس، زخم ریه و عوارض دماغى محسوب مى شود.
سنجد براى درمان بیمارى هاى کبدى مانند زردى و یرقان مفید است و سنجد پخته شده به طور کامل (پوست - گوشت - هسته) در روغن زیتون به صورت خوراکى جهت درد مفاصل، خارش پوست و رشد مو توصیه شده است.
سرکه
سرکه مایع ترشی است که از اکسید شدن اتانول موجود در آب سیب، آبجو و موادی از این قبیل به دست میآید. معمولاً ۳ تا ۵ درصد از حجم سرکهها، اسید استیک می باشد. البته سرکه های طبیعی اسید تارتاریک و جوهر لیموی کمتری دارند.
سرکه معمولی علاوه بر داشتن آنتی بیوتیکهای طبیعی ثابت شده که پس از تخمیر دارای اسید آمینه های بیولوژیک می شود، در صورتی که در سرکه مصنوعی این ماده مهم وجود ندارد.
سرکه طبیعی ناظم متابولیسم بدن می باشد، چون ترشح بزاق را زیاد می کند، ترشح بزاق از نظر علم بیوشیمی، درخور مقدار زیادی مواد پروتئینی (آلبومین) دارد که غذا را بهتر حل و هضم می کند. به علاوه اختلاط سرکه با بزاق دهان دفاع دندان ها را در مقابل فساد و کرم خوردگی زیاد می کند (در صورتی که تاکنون تصور می کردند چون سرکه ترش است،برای دندان ها زیان آور است). پس داخل کردن آن در بعضی از خوراکی ها کاملاً سودمند است.
سرکه محرک بدن است و برای پاره ای از داروها مثل آتروپین ضدتریاق محسوب می شود. مدت ها پیش سرکه را عامل سرطان زا می دانستند، ولی در حال حاضر تا اندازه ای آن را عامل مبارزه با مواد تولید کننده سرطان (کانسروژن) به حساب می آورند. لذا تعدادی از دانشمندان متخصص، استعمال سرکه را برای اشخاصی که مبتلا به سرطان هستند و با استعداد ابتلاء به آن را دارند، تجویز می کنند.
سیر
سیر از خانواده سبزیجات بوده و سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامینهای B۲، B۱ و B۳ است. از گذشته تا امروز از سیر برای تصفیه خون استفاده میشده است. سیر حاوی ترکیبات گوگرد است که سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و پتانسیل بالایی در نابودی تومورهای سرطانی دارد. سیر در کاهش فشار، چربی و احتمال بیماری قلبی بسیار موثر است.
سیر در کاهش التهاب، عفونت ها و نرمی سینه، بهبود زخم ها و سرماخوردگی و ... نیز موثر است.
سیب
سیب در سفره هفت سین نماد زیبایی بوده و سرشار از آنتیاکسیدانهای قوی است و خواص درمانی آن فراوان است از جمله:
1- سیب سرشار از فلاونوئید و پلیفنول است که هر دو آنتی اکسیدان قوی هستند.
2- طی نتایج مطالعات، تاثیر آنتیاکسیدان 100 گرم سیب، برابر است با جذب 1500 میلیگرم ویتامین C .
3- سیب دارای مقادیر فراوانی ویتامین و مواد معدنی است که باعث تقویت خون میشود.
4- سیب دارای اسید مالیک و اسید تارتاریک است که از اختلالات کبدی و هاضمه پیشگیری میکند.
5- سرکه سیب که به عنوان نوشیدنی از آن استفاده میشود از ایجاد سنگ کلیه پیشگیری میکند.
6- پوست سیب، حاوی پکتین است که با تهیه گالاکترونیک میتواند مواد سمی را از بدن بیرون کند.
7- خوردن یک عدد سیب در روز، به کاهش کلسترول خون و نیز کاهش بیماریهای پوستی کمک میکند.
خوردن سیب برای رفع بیماریهای زیر مفید است:
• چاقی• سردرد• التهاب مفاصل• التهاب مثانه• کمخونی• سل• التهاب اعصاب• بیخوابی• زکام• سنگهای کیسه صفرا• انگل• بوی بد دهان
امید است که سفره های هفت سین همه قهرمانان این سرزمین به زیبایی دل های بهار شان باشد.