اجرای قانون جامع از توهم تا واقعیت(۱)

 یوسف مجتهد -  قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران از تاریخ تأیید مجمع تشخیص مصلحت نظام (۲/۱۰/۹۱) به مدت ۴ سال به‌صورت آزمایشی لازم‌الاجراست. این دوره آزمایشی وارد سومین سال خود شده است و همچنان ایثارگران این سؤال را مطرح می‌کنند که این قانون اجرایی شده است یا خیر؟
رئیس‌جمهور در مراسم سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: «نسبت به جامعه ایثارگری که تمام‌قد در برابر آنها خضوع می‌کنیم و به همه خانواده‌های عزیز ایثارگر احترام می‌گذاریم، این دولت برای اولین‌بار قانون جامع ایثارگری را اجرایی و عملیاتی و تمام بدهی‌های معوقه آنها را تا سال90 پرداخت کرد.» شهیدی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در یکصدوچهلمین جلسه شورای مشاوران امور ایثارگران وزیران گفت: «قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران از اواخر سال92 ابلاغ شد تا به امروز 71درصد اجرایی شده و 29درصد باقیمانده آن نیازمند تدوین آیین‌نامه در کمیسیون اجتماعی دولت و تأمین بودجه برای اجرایی شدن است.» ضروری است با تحلیلی واقع‌بینانه به بررسی مواد قانون جامع بپردازیم تا مشخص شود این قانون اجرایی شده است یا خیر.

هدف از تدوین قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، تجمیع قوانین قبلی، اصلاح این قوانین با الحاقیه یا تغییر آن و پر کردن خلأهای قانونی با تصویب قوانین جدید بوده است. سعی پیشنهاددهندگان این قانون این بود که یک قانون با جامعیت لازم تهیه و تدوین شود و مبنای رسیدگی و ارائه خدمات به ایثارگران قرار گیرد تا مسئولان از آشفته‌بازاری که در قوانین متعدد به‌وجود آمده بود، جلوگیری کنند و مجریان تکلیف خود را در ارائه تسهیلات به ایثارگران بهتر از گذشته بدانند. ترکیب مواد قانون جامع شامل موارد زیر است: 1- تعاریف و رویه‌ها 2- قوانین و مقرراتی که از گذشته بوده و در این قانون مجددا ذکر شده‌اند. 3- قوانین و مقرراتی که اصلاح شده یا تغییر پیدا کرده‌اند. 4- قوانین و مقرراتی که جدید تصویب شده‌اند.
باتوجه به تقسیم فوق به بررسی مواد این قانون می‌پردازیم و به موادی که تسهیلات در آن ذکر شده یا تعهداتی برای دستگاه‌ها ایجاد کرده، اشاره می‌کنیم و از بیان موادی که صرفا به تعاریف و رویه‌ها اشاره دارند، خودداری خواهیم کرد. فصل دوم به مسکن ایثارگران می‌پردازد و روش‌های مختلفی را برای ارائه خدمات مسکن بیان می‌کند. اغلب روش‌هایی که برای حل مسکن ایثارگران در این فصل به آن اشاره شده، هنوز اجرایی نشده و اقدامی درباره آن انجام نشده است. واگذاری منازل اجاره به شرط تملیک، ودیعه مسکن استیجاری، کمک بلاعوض، پرداخت هزینه تعمیر منزل و تبدیل به احسن کردن مسکن نامناسب و... مواردی است که فاقد اقدام براساس یک برنامه مدون است. ضمنا سایر موارد هم که اجرایی شده، مواد قانونی است که از گذشته وجود داشته و همچنان در حال اجراست و ذکر آن در قانون جامع دلیل آن نیست که به‌واسطه این قانون اجرایی شده است. از نکات دیگر عدم اجرای قانون ، موضوع مسکن فرزندان جانبازان 70درصد و بالاتر فاقد مسکن است که تا پایان قانون برنامه پنجم مشمول تسهیلات هستند و قانون برنامه پنجم سال پایانی خود را طی می‌کند و همچنان اقدامی در این‌باره انجام نشده است. علاوه بر آن الحاق جانبازان زیر 25درصد به بهره‌مندی از تسهیلات مسکن است. هرچند این الحاق در سال‌جاری انجام شده، ولی جزء تعهدات بزرگی است که به قانون ملحق شده و ضمانت اجرایی پیدا کرده و باید در برنامه‌ها مورد توجه قرار گیرد. در ماده‌5 فصل مسکن به موضوع پیشگیری از تخریب و مساعدت در تعمیر و نگهداری منازل مسکونی ایثارگران مشمول فصل مسکن که در عسر و حرج قرار دارند، حسب ضوابط و مقررات مصوب هیأت امنا جهت تأمین بخشی از هزینه به‌صورت بلاعوض اشاره شده است. آیا هیأت امنا چنین مصوبه و یا دستورالعملی را به تصویب رسانده است؟ این موضوع از اختیارات داخلی بنیاد است و نیاز به آیین‌نامه اجرایی کمیسیون اجتماعی دولت ندارد