آنچه برای رشد کودک شما لازم است

سعیده نام آور (کارشناس تغذیه و رژیم درمانی)- دوران کودکی یکی از شیرین ترین دوران های زندگی آدمی ست که یکی از سریع ترین مراحل رشد درآن اتفاق می افتد.

برای اینکه بهترین حالت و سرعت رشد برای کودکان ایجاد گردد، نیاز به تغذیه سالم و صحیح هست و متاسفانه بدغذایی های کودکان امروزه یکی از مشکلات والدین می باشد.

کودک از بعد یک سالگی قادر است و باید از غذاهای سفره استفاده کند تا تمامی مواد مغذی به اندازه کافی در اختیار او قرار بگیرد.

در آخرین بررسی های انجام شده در کشور وضعیت کنونی غذای کودکان و نوجوانان و رفتارهای غذایی غلط ایشان به شرح ذیل لیست شده است:

- رفتارهای غذایی ناسالم

- مصرف غذاهای پرروغن و سرخ کردنی در میان قشر کودکان و نوجوانان

- مواد نشاسته ای فاقد سبوس

- مصرف بی رویه و عادت به خوردن خوراکی های کاذب

- کمبود مصرف شیر و میوه

- میزان مصرف بالای سوسیس و کالباس

- آمار بالای سیب زمینی سرخ شده

- دریافت تنها 18% از دانش آموزان کل کشور از کلسیم کافی

 با توجه به رفتارهای غذایی ناسالم دیده شده در میان جامعه حساس کودکان و نوجوانان و توجه ودرجه اهمیت رشد این عزیزان و آینده سازان کشور، بر آن شدیم که راهکارهایی را جهت بهبود تغذیه کودکان برشماریم.

1. نه التماس،  نه اجبار... فقط تشویق به خوردن. این شعاری ست که متخصصان اطفال و روانشناسان و متخصصان تغذیه برای غذا دادن به کودکان توصیه می کنند.

یادمان باشد دویدن با بشقاب به دنبال کودک باعث می شود که نه تنها کودک قدرت یادگیری احساس سیری و گرسنگی خود را از دست بدهد، بلکه حتی در اعتماد به نفس و احساس استقلال او نیز از کودکی خلل وارد شود. از طرف دیگر کتک زدن کودک یا ایجاد کردن استرس شدید یا فریاد و اجبار و تهدید برای کودک هم عوارض دارد و حتی میتواند کودک را به لجبازی وادار کند و او را عصبانی و ناامید گرداند.

2. فراموش نکنید که یکی از راه های رساندن کودک به غذا و وزن ایده آل، تهیه مواد غذایی مناسب برای کودک است که این موضوع به عهده والدین می باشد.

3. زمان بندی مناسب و تعیین قانون سفره، یکی از راه هایی ست که باعث می شود کودک به نظم غذا خوردن عادت کند. توصیه می شود که سفره برای کودک تا نیم ساعت باز بماند اما بعد از آن دیگر جمع گردد تا کودک بیاموزد که هرگاه دلش خواست نمیتواند برای غذا خوردن مراجعه کند.

4. از نظر علمی ثابت شده که آرامش در خانه و جو آرام در سر سفره در اشتهای کودکان بسیار موثر است و جو پراسترس میتواند یکی از علل بی اشتهایی و کمبود وزن یا توقف رشد کوکان باشد.

5. یادمان باشد که الگوبرداری از غذا خوردن والدین، عملی ست که هر کودکی انجام می دهد. پس هر پدرومادری که دوست دارند فرزندشان ماهی یا شیر بخورد، خودشان هم باید آن را بخورند وباید این را بدانند که کودک به خوردن آنها نگاه می کند نه به دستورشان برای خوردن!

6. شیر و میوه باید در دسترس کودک قرار گیرد و به عنوان میان وعده مصرف شود. میوه و شیر به هیچ وجه نباید اشتهای کودک را کور کنند و جای غذا خوردن را بگیرند. بنابراین دادن شیر و کیک به کودک به جای صبحانه کار درستی نیست.

7. بسیاری از کودکان کم خونی ناشی از مصرف شیر دارند. این مربوط به والدینی ست که به دلیل تکیه به فواید شیر، کودک در سن رشد را دائم با شیر تغذیه می کنند درحالیکه نمی دانند این شیر زیادی، به ضرر کودک آنهاست!

8. سفره آرایی، سفره رنگی و ظروف کودکان و رنگی و جذابیت ظاهر غذا، در اشتهای کودک و نوجوان موثر است. پس مادری که با بی حوصلگی یا بی سلیقگی غذا را بر سر سفره می آورد، انتظار زیادی نباید از کودک خود داشته باشد. رنگ زرد، نارنجی و قرمز محرک اشتها در مغز است.

9. صبوری و حوصله در غذا دادن و ابراز محبت و تشویق در رفتار غذایی کوک موثر است و میتواند باعث بهتر غذاخوردن فرد شود.

10. افرادی که هر نیم ساعت یک بار کودک خود را وادار به خوردن یک خوردنی اعم از مفید و مضر می نمایند، کار اشتباهی انجام می دهند. معده کودک کوچک است و ممکن است با این روش که شما دائما چیزی برای خوردن به کودکان خود می دهید، هم آنها را به پرخوری عادت دهید و هم اشتهایشان را برای غذا خوردن کور کنید.

11. حجم کم غذا باعث می شود که کودک احساس کند توانایی خوردن آن وعده را دارد. هیچ گاه حجم زیاد غذا را برای کوک خود نریزید.

12.  کوکان از کم آبی رنج می برند. کودکان را برای خوردن آب کافی البته نه وسط غذا، تشویق کنید.

13. صدک های رشد تا سن 18 سالگی قابل چک شدن است. قد و وزن کودک خود را هرچند مدت یک بار کنترل کنید و اجازه ندهید که نه رشد کودکتان متوقف شود و نه کودکان با تشویق های بیش از حد چاق و پرخور گردد.

14. کودک را در مورد تهیه خوراکی ها آزاد نگذارید و اجازه ندهید که دائما هر خوراکی پرکالری را انتخاب کنند. مانند خریداری چیپس و پفک، خوردن ساندویج به جای ناهار، خوردن نوشابه یا سس زیاد و ...

15. خواب کافی در رشد کودک بسیار موثر است. از بیداری های طولانی مدت تا دیروقت در کودکان جلوگیری کنید و از همان کودکی به خواب به موقع عادتشان دهید.

16. SCREEN TIME  یا ساعتی که درمقابل تلویزیون یا کامپیوتر می گذرد، باید محدود به دو ساعت باشد. عادت به کم تحرکی و نشستن و خوردن پای تلویزیون یا کامپیوتر، میتواند علت چاقی کودک شما شود.

17. فراموش نکنیم که چاقی دوران کودکی برگشت پذیر نیست! و کمبود مواد مغذی نیز باعث توقف رشد به خصوص رشد قدی می شود.

18. عادت و تشویق به ورزش و گذاشتن برنامه های حرکتی، باعث افزایش ترشح هورمون رشد و جلوگیری از اضافه وزن می گردد.

19. به یاد داشته باشیم که غیر از والدین، همسالان هم روی کودکان ما تاثیر می گذارند.

20. تاثیر رسانه های جمعی نیز بر روی کودک ما کم نیست. بنابراین نباید به کودکان اجازه داد که تبلیغات نامناسب خوراکی های کاذب را تماشا کنند و الگو بگیرند.

21. نیاز کودکان به ویتامین A، D، Fe و Zn بیشتر از بزرگسالان است.

-  کمبود ویتامین D  میتواند باعث نرمی استخوان و مشکلات تنفسی در کودک گردد. در صورت کمبود D باید به کودک مکمل داده شود.

- از هر پنج کودک، 1 نفر کمبود ویتامین A  دارد. این کمبود باعث پوسته ریزی و کم بینایی می شود. زدن کرم ویتامین A  و خوردن منابع غذایی سبزیجات رنگی، کره و جگر و کدوحلوایی ... بسیار مفید است.

- کمبود آهن میتواند باعث خستگی زودرس کودک، زودرنجی، افزایش احتمال عفونت شود. مصرف منابع آهن ( گوشت ها، تخم مرغ، آجیل و سبزیهای برگ سبز تیره) و درصورت نیاز مکمل آهن موثر است.

- کمبود روی یا Zn میتواند باعث مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی، مشکلات پوست و موی کودک گردد. بنابراین خوردن منابع روی که عموما با آهن مشترک است میتواند به بهود وضعیت پوستی، تنفسی و گوارشی کودک کمک کند.

با امید به اینکه همه به خصوص ایثارگران عزیز، فرزندان نوه های خود را با مراقبت تغذیه ای صحیح به رشد و تکامل برسانند.

برداشتی از اطلاعات و آخرین دستاوردهای ارائه شده در کنگره تغذیه کودکان . بهمن 94