صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران

یوسف مجتهد - فصل پنجم قانون جامع خدمات‌رسانی ایثارگران به اشتغال و کارآفرینی اشاره دارد.

برابر ماده29 این فصل، ایثارگران مشمول، مشروط بر آنکه فاقد شغل و درآمد بوده و واجد شرایط شغل مورد نظر باشند، می‌توانند از خدمات این فصل برخوردار شوند. از مهم‌ترین خدمات این فصل ماده32 آن است که بنیاد را موظف کرده نسبت به ایجاد صندوق اشتغال و کارآفرینی اقدام کند.

هیأت وزیران پس از گذشت حدود 3 سال از تصویب قانون جامع، نهایتا در جلسه مورخ 94/6/1 اساسنامه صندوق را تصویب و پس از تأیید شورای نگهبان، آن را در تاریخ 94/8/16 ابلاغ کرد.

در این اساسنامه آمده است: به منظور ایجاد، توسعه و تقویت اشتغال و کارآفرینی و حمایت از فرصت‌های شغلی ایثارگران شامل خانواده‌ شاهد(پدر، مادر، همسر و فرزندان)، جانبازان و آزادگان و همسر و فرزندان آنان، این صندوق به عنوان مؤسسه عمومی غیردولتی وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران با شخصیت حقوقی، مالی و اداری مستقل تشکیل و بر اساس مفاد اساسنامه فعالیت می‌کند.

اعطای تسهیلات خوداشتغالی، حمایت از کارآفرینان در راستای توانمند‌سازی، ایجاد اشتغال برای ایثارگران، اعطای تسهیلات اعتباری به صورت قرض‌الحسنه و کم‌سود به اشخاص حقیقی و حقوقی جهت ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای ایثارگران، کمک به تأمین منابع مالی جهت فعالیت‌های زیرساخت اشتغال، اجرای برنامه‌های حمایت از مجریان طرح‌های خوداشتغالی برای ایثارگران، کمک به تأمین و پرداخت یارانه سود و کارمزد به مجریان طرح‌های کارآفرینی از وظایف و اختیارات صندوق اعلام شده است.

منابع مالی صندوق، از بودجه عمومی دولت، وجوه برگشتی از محل اقساط وام‌های اشتغال پرداختی به ایثارگران، منابع داخلی بنیاد و هدایا و کمک‌های نقدی و غیرنقدی اشخاص حقیقی و حقوقی تأمین می‌شود.

ارکان صندوق شامل هیأت امنا، هیأت مدیره، مدیرعامل و بازرس است که وظایف هر کدام در اساسنامه پیش‌بینی شده است.ترکیب هیأت امنای صندوق از رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان رئیس، وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی یا معاون ذیربط وی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح یا معاون ذیربط وی، وزیر امور اقتصادی و دارایی یا معاون ذیربط وی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یا معاون ذیربط وی، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا معاون ذیربط وی و یک نفر از ایثارگران متخصص و آشنا به موضوع اشتغال و کارآفرینی به انتخاب مرکز تشکل‌های ایثارگران، تشکیل شده است. یکی از معاونان بنیاد به انتخاب رئیس بنیاد به عنوان دبیر هیأت امنا تعیین می‌شود.

از نکات مهم در ترکیب هیأت امنا حضور همه وزرا یا رؤسای مرتبط با موضوع اشتغال در ترکیب آن است.وجود یکی از ایثارگران متخصص و آشنا به موضوع اشتغال به انتخاب تشکل‌های ایثارگری از نقط قوت این ترکیب است که میزان مشارکت ایثارگران در اجرا را قوت می‌بخشد و آن را تقویت می‌کند.

عمده‌ترین وظایف هیأت امنا، سیاستگذاری، تعیین خط‌مشی صندوق، نظارت بر فعالیت‌های آن، بررسی و تصویب بودجه، پیشنهاد اصلاح اساسنامه، پیشنهاد انحلال صندوق، انتخاب، عزل و قبول استعفای اعضای هیأت مدیره است. هیأت مدیره مرکب از 5 عضو است که 2 عضو آن عضو علی‌البدل هستند. مدیرعامل از بین اعضای هیأت مدیره یا خارج از آن برای 3 سال انتخاب می‌شود. هیأت امنا حسابرس مستقل و بازرس اصلی و علی‌البدل را برای یک سال انتخاب می‌کند.

با عنایت به محدودیت‌ ظرفیت‌های استخدامی در کشور و لزوم تعیین شرایط احراز برای استخدام، طبیعی است که بخشی از ایثارگران به دلیل الزامات قانونی نتوانند به استخدام دستگاه‌های اجرایی درآیند. از طرفی رونق بازار کسب و کار می‌تواند انگیزه ورود به این حیطه را از استخدام در دستگاه‌های اجرایی بیشتر کند. اگر مدیریت این صندوق که یک ضرورت برای حل مشکل اشتغال ایثارگران است به درستی انجام گیرد و مشاوره هدایت‌های شغلی به صورت کارشناسی و با توجه به موقعیت‌شناسی فضای کسب و کار انجام شود، می‌تواند خلأ بزرگی که در ایجاد فرصت‌های شغلی برای ایثارگران و اعضای خانواده آنها وجود داشت را برطرف کند.