هیأت عمومی دیوان چه می‌کند!(۱)

یوسف مجتهد - ماده۹۱ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری بیان می‌دارد: طرح آرای قبلی هیأت عمومی برای رسیدگی مجدد در هیأت عمومی، در موارد ادعای اشتباه یا مغایرت با قانون یا تعارض با یکدیگر، مستلزم اعلام اشتباه از سوی رئیس قوه قضاییه یا رئیس دیوان و یا تقاضای کتبی و مستدل ۲۰نفر از قضات دیوان است.

احدی، از جانبازان، طی دادخواستی، آن قسمت از ماده5 آیین‌نامه اجرایی ماده12 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان که در آن جانبازان مأمور به تحصیل را از فوق‌العاده جذب مدیران و مشاغل تخصصی محروم کرده است مغایر با متن ماده12 قانون مذکور دانسته و ابطال آن را از هیأت عمومی استدعا می‌کند. در متن 12قانون مذکور تصریح شده است که جانبازان هنگام مأموریت آموزشی از تمامی حقوق و مزایای مربوطه بهره‌مند خواهند شد.

هیأت عمومی دیوان در دادنامه شماره 178/80 مورخ 80/5/28 چنین رأیی صادر می‌کند: «چون فوق‌العاده جذب مدیران و متصدیان مشاغل تخصصی با توجه به طبیعت و ماهیت وظایف و مسئولیت‌های مشاغال مزبور از نوع مزایای مستمر و ثابت آنها منظور و محسوب شده است، بنابراین حذف آن از ردیف مزایای قانونی مستخدمین جانباز در مدت آموزش ملاک موجهی ندارد و مستنداً به قسمت دوم ماده25 قانون دیوان عدالت اداری، عبارت فوق‌‌العاده جذب مدیران و مشاغل تخصصی از متن ماده5 آیین‌نامه اجرایی ماده12 قانون فوق‌الذکر مصوب آبان‌ماه 78 هیأت وزیران، حذف و ابطال می‌شود». هیأت عمومی دیوان، مجددا در دادنامه شماره 205/80 مورخ 80/6/25  بر این رأی تأکید می‌کند.

با گذشت بیش از 13سال از رأی‌صادره، مشاوران رئیس دیوان عدالت اداری طی درخواستی اعلام کرده‌اند که رأی شماره 178 مورخ 28/5/80 هیأت عمومی دیوان مغایر قانون صادر شده است و رئیس دیوان عدالت اداری در اجرای ماده91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان، مصوب سال 92، موضوع را به هیأت عمومی ارجاع می‌کند.

در گردش کار مشاوران رئیس دیوان چنین آمده است:
با توجه به اینکه ماده12قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان مصوب سال 74، مقرر داشته است که دستگاه‌های مشمول این قانون مکلفند در اعطای تسهیلات رفاهی، اجتماعی و اقتصادی که واگذار می‌کنند یا می‌توانند زمینه اعطای آن را از سوی دستگاه‌های دیگر فراهم کنند، جانبازان را در اولویت قرار دهند، چگونگی اعطای تسهیلات مذکور براساس آیین‌نامه خواهد بود که بنا به پیشنهاد بنیاد با موافقت ولی‌فقیه یا نماینده مأذون از طرف ایشان به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. در موضوع مورد حکم بخشنامه دستگاه مشمول، اساسا حق واگذاری و پرداخت کمک‌هزینه ایاب و ذهاب به کارمند مأمور به تحصیل نداشته لامحاله چنین حقی وجود ندارد تا به‌صورت اولویت برای جانباز اعمال شود، از این جهت تصویب نامه مذکور که به اذن نماینده مأذون مقام معظم رهبری تنظیم شده است با رعایت اختیارات بوده و قابلیت ابطال در ماده5 موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده12 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان به شماره 178مورخ 80/5/28 با اعمال ماده91 را دارد. در نتیجه نظر اکثریت اعضای هیأت تخصصی که به عدم‌قابلیت ابطال مصوبه مورد شکایت اظهارنظر شده است را صحیح دانسته و با آن موافقیم و معتقدیم اعمال ماده91 نسبت به دادنامه فوق‌الذکر هیأت عمومی ضرورت دارد.

هیأت عمومی دیوان با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل می‌شود و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر مبادرت به صدور رأی می‌کند:‌
با توجه به اینکه در اجرای ماده6 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب سال70، تشخیص و تعیین فوق‌العاده‌های جذب و خاص به هیأت وزیران واگذار شده است، همچنین طبق ماده12 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان مصوب سال74، تشخیص میزان پرداخت فوق‌العاده‌های مربوط به مأموریت‌های آموزشی به هیأت وزیران واگذار شده است، لذا تعیین انواع و اقسام فوق‌العاده‌های قابل پرداخت در اجرای مواد قانونی فوق‌الذکر به‌عنوان فوق‌العاده‌های مربوط در مدت مأموریت آموزشی از اختیارات خاص هیأت وزیران بوده، در نتیجه تعیین مستثنیات مذکور در ماده5 آیین‌نامه اجرایی ماده 12 قانون یادشده تحت عنوان غیرقابل پرداخت هم در اختیارات مذکور است بنابر مراتب، دادنامه شماره 178مورخ 80/5/28که برخلاف استدلال مذکور صادر شده است مغایر قانون تشخیص داده شده و در اجرای ماده91قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، نقض و بلااثر می‌شود.
در بخش دوم مطلب، به بررسی دقیق رأی صادر‌شده همراه با مستندات قانونی خواهیم پرداخت.