تشریح عملیات «والفجر 4»

سردار سرتیپ پاسدار «یعقوب زهدی» معاون مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی و جانشین فرمانده توپخانه سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس، در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده است به تشریح عملیات والفجر 4 پرداخت و نوشت: عملیات والفجر 4 در منطقه پنجوین و با هدف متصل کردن ارتفاعات سورن به سور کوه در 62/7/27 با رمز «یا الله» آغاز شد.

آزادسازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر، مسدود ساختن راه ورود گروهک‌های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می‌شد، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن از جمله اهداف این عملیات به شمار می‌رود.

از ساعت 23:30 تاریخ62/7/27، عملیات از دو محور بانه و مریوان و با فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) آغاز شد و ارتفاعات لری، گرمک، کنگرک، براله، مارو، خلوزه 1 و 2، کلو، شهدا، تخم مرغی، سه درختی و هرگنه کوچک به تصرف درآمد. پس از آن، دشمن برای حفظ سایر نقاط، جلوگیری از انهدام بیش‌تر نیروهایش و نیز تشکیل خط‌ ‌پدافندی جدید و مطمئن، از یک سری نقاط کم اهمیت عقب‌نشینی کرد.

در ادامه عملیات، یکی از لشکرهای سپاه پاسداران خط پدافندی خود را به پشت رودخانه قزلچه رساند و یکی دیگر نیز پس از چند عملیات متوالی موفق شد یال شرقی سنگ معدن را تصرف کند.

به این ترتیب، دشمن که تحت فشار قرار گرفته و از پاتک‌های سنگین خود نیز نتیجه نگرفته بود، در تاریخ 62/8/4 ضمن پرتاب گلوله‌های حاوی مواد شیمیایی به طرف مقابل، شهر پنجوین را تخریب کرده و تا پشت تنگه نالپاریز عقب نشست و سپس به تقویت ارتفاعات کانی‌مانگا مبادرت ورزید. نیروهای خودی نیز ارتفاعات تخلیه شده را به تصرف درآورده و در یک کیلومتری شهر مستقر شدند.

در تاریخ 62/8/12 عملیات برای تصرف ارتفاعات مهم کانی‌مانگا آغاز شد و رزمندگان توانستند قلل 1794، 1774، 1662، 1877 و 1900 را تسخیر کنند. پس از آن، دشمن با پاتک‌های خود موفق شد قله 1900 را بازپس گیرد.

چهار روز بعد، دو گردان خودی طی عملیاتی در ساعت 4 بامداد، قله‌های 1900 و 1904 را تصرف کردند؛ امّا آتش شدید دشمن مانع از استقرار آنان در این قله‌ها شد.

شانزده روز بعد (در ساعت 21:40 روز 62/8/28)، نیروهای خودی مجدداً وارد عمل شده و توانستند قله‌های 1830، 1810، 1900، 1904، 1740 و 1680 را تصرف کنند. در این میان، عدم سقوط تنگه روکان و قله‌های 1616 و 1606 موجب شد تا امکان تدارک و پشتیبانی نیروها فراهم نیاید. به همین دلیل، بنابه دستور، برخی از نقاط تصرف شده در این مرحله تخلیه شد.

در این عملیات تیپ‌های 5 و 6 گارد ریاست جمهوری که از زبده ترین واحدهای ارتش بعثی صدام بودند به کمک یگان‌های مستقر در ارتفاعات آمدند و در درگیری‌ها منهدم گردیدند. مواضع آن‌ها به تصرف رزمندگان اسلام درآمد. دشمن برای جلوگیری از ادامه عملیات، لشکر 7 ارتش بعثی را که تازه نفس بود به کمک این لشکر فرستاد که چون موفق نشد یک تیپ کماندویی را هم وارد صحنه عملیات کرد.

در مرحله سوم عملیات هم این تیپ کماندویی توسط رزمندگان لشکر 31 عاشورا، ظرف دو شب منهدم گردید و افراد آن پا به فرار گذاشتند. در این عملیات ارتفاعات کانی‌مانگا بدست نیروهای خودی افتاد ولی بر اثر پاتک‌های دشمن در نهایت در اشغال ارتش عراق باقی ماند.

قبل از شروع عملیات، ارتش بعثی عراق در ارتفاعات مسلط بر شهرهای مرزی بانه و مریوان، مستقر بود و این دو شهر در دید و تیر ارتش بعثی قرار داشتند. با حضور ارتش بعثی در این ارتفاعات، امکان تردد احزاب مسلح دموکرات و کومله که از سوی رژیم صدام حسین، حمایت و تجهیز می‌شدند به خاک دشمن، وجود داشت و آنها می‌توانستند به راحتی با تردد از این منطقه سلاح، مهمات و تدارکات لازم را از داخل خاک عراق به کردستان وارد کرده و علیه قوای جمهوری اسلامی به نفع رژیم صدام، بجنگند. با انجام عملیات والفجر 4، علاوه بر دور شدن دشمن از شهرهای مرزی و قطع ارتباط گروه‌های مسلح تغذیه شده از سوی رژیم صدام، جبهه جدیدی علیه دشمن در روبروی شهرهای سید صادق و حلبچه و سد دربندیخان بازشد که بخشی از توان ارتش بعثی را به خود مشغول کرد.

در این عملیات حدود 1هزار کیلومترمربع از سرزمین‌های ایران و عراق آزاد شد و دو جاده مهم چوارتر به ماووت و سردشت و جاده روان دوز به سردشت که محل تردد احزاب مسلح حزب دموکرات بود مسدود شد. یک خودروی ضد گلوله مربوط به یکی از سران حزب دموکرات نیز به غنیمت گرفته شد. 700 نفر از نظامیان عراقی اسیر شدند و «علیرضا رضائیان» یکی از فرماندهان برجسته سپاه به شهادت رسید. ایران گرچه شهر پنجوین را از سه طرف محاصره کرد ولی نتوانست آن را به تصرف خود درآورد. در این عملیات همچنین 250 نفر از رزمندگان اسلام که در اسارت حزب دموکرات بودند، آزاد شدند. پس از تصرف منطقه والفجر 4، پدافند از آن بر عهده ارتش قرار گرفت.