جایگاه پست همطراز در مقررات‌ایثارگران (۱)

یوسف مجتهد - برابر بند «د » ماده ۲ قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان، پست همطراز، پست سازمانی با نام است که با علامت اختصاری(×) مشخص و در مجموع تشکیلاتی دستگاه‌های موضوع ماده۳ قانون تسهیلات جانبازان ایجاد می‌شود و تا رسیدن خدمت مستخدمین جانباز به شرایط عمومی خروج از خدمت برای آنان در مجموعه مزبور حفظ می‌شود.

علاوه بر آن برابر تبصره 3 ماده 9 همین قانون، دستگاه‌های مشمول قانون تسهیلات جانبازان موظفند نسبت به ایجاد پست(شغل) سازمانی همطراز جانباز جهت اشتغال جانبازانی که توانایی انجام کار تمام وقت را ندارند یا به خدمت اعاده یا به استخدام پذیرفته می‌شوند با تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا مراجع ذیصلاح مربوط، اقدام کنند.

هیأت وزیران که برابر قانون تسهیلات جانبازان موظف بود آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون را تصویب کند، در تاریخ 77/5/6 آیین‌نامه اجرایی مواد 9 و 11 قانون تسهیلات جانبازان را تصویب کرد.

در ماده 5 این آیین‌نامه آمده است: در اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون، دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه موظفند پس از کسب نظر کمیسیون پزشکی نسبت به ایجاد پست(شغل) سازمانی همطراز جانباز، برای اشتغال جانبازانی که توانایی انجام کار تمام وقت را ندارند یا به خدمت اعاده شده یا به استخدام پذیرفته می‌شوند، با تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا مراجع ذیصلاح مربوط، اقدام کنند. در تبصره یک این ماده سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا مراجع ذیصلاح مربوط موظف شده‌اند در خصوص ایجاد پست سازمانی با نام همطراز جانباز برای آن دسته از جانبازانی که توانایی انجام کار تمام وقت ندارند اقدام کنند و در تبصره2، استفاده از کسر ساعت کار برای جانبازانی که از پست همطراز برخوردار می‌شوند را ممنوع کرده است.

سازمان امور اداری و استخدامی در راستای اجرای ماده5 آیین‌نامه اجرایی هیأت وزیران، در تاریخ 77/10/20 دستورالعمل ایجاد پست همطراز برای جانبازان را به تمامی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی ابلاغ کرد. در بخشنامه سازمان امور اداری و استخدامی بر ایجاد پست همطراز برای آن دسته از جانبازانی که توانایی انجام کار تمام‌وقت را ندارند تأکید و اختیار این موضوع به دستگاه‌های مشمول بخشنامه تفویض شده است. در بخشنامه سازمان امور اداری و استخدامی با حصر و ایجاد محدودیت حوزه شمول جانبازان در بهره‌مندی از پست همطراز را به جانبازانی که توانایی انجام کار تمام‌وقت را ندارند و در دستگاه، شاغل بوده یا اعاده به کار شده یا استخدام می‌شوند، محدود کرده است.

با عنایت به اینکه موضوع پست همطراز جانبازان منحصر به دستگاه‌های دولتی نیست و حوزه شمول آن به بخش‌های غیردولتی نیز تسری می‌یابد، وزارت کار حسب قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان مصوب سال69 که دوره آزمایشی خود را طی می‌کرد، دستورالعمل‌ ایجاد پست همطراز به کارگاه‌های دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل را ابلاغ کرد. در این دستورالعمل کارگاه‌های دارای طرح‌ طبقه‌بندی مشاغل مصوب، مکلف شده‌اند جانبازان خود را با درصد مجروحیت کامل و نیز جانبازانی که توانایی انجام کار تمام وقت را ندارند به مشاغلی که وظایف آن متناسب با وضعیت کار جانباز است بگمارند و در صورت نیاز با انجام تعدیلات و اصلاحات لازم، وظایف را با وضعیت کار جانباز و ساعات اشتغال متناسب کنند. کارگاه‌ها مکلف شده‌اند در ایجاد پست همطراز، رعایت شئون شغلی و اجتماعی جانباز را در نظر گرفته و پست همطرازشان نباید از گروه شغلی که قبل داشته‌اند پایین‌تر باشد. ضمنا کارگاه‌هایی که در طرح مصوب، شغلی با وظایف مناسب برای جانباز نداشته باشند در ابتدا باید نسبت به پیش‌بینی و ایجاد شغل مناسب با شرح وظایف کامل اقدام کنند. با وجود تأکیداتی که مقنن در خصوص ایجاد پست همطراز برای جانبازان داشته است شاهد انحرافاتی در مسیر اجرای این قانون هستیم و دستگاه‌های اجرایی در استنباط و اجرای دقیق آن با مشکلاتی مواجه هستند که به آن اشاره می‌کنیم.