معافیت ایثارگران از قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان

یوسف مجتهد - برابر قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان، تمامی افراد ایرانی با تحصیلات فوق‌دیپلم و بالاتر که از مراکز آموزش عالی گروه پزشکی در داخل یا خارج کشور فارغ‌التحصیل شده یا می‌شوند و خدمت آنان از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد نیاز اعلام می‌گردد، مکلفند حداکثر به مدت 24ماه اول پس از فراغت از تحصیل، در داخل کشور و در مناطق مورد نیاز خدمت نمایند.

بر اساس ماده2 این قانون گروه‌های زیر از انجام این خدمت معاف هستند:
1- همسران و فرزندان شهدا، آزادگان، مفقودان جنگ تحمیلی
2- یک نفر برادر یا خواهر شهید یا مفقود
3- برادران و خواهران 2 شهید یا بالاتر
4- آزادگان
5- جانبازان 25درصد و بالاتر

در مورد معافیت افراد مازاد بر نیاز، اولویت با رزمندگان است.
برابر ماده3 این قانون، مدت خدمت دوره ضرورت و دوره احتیاط مشمولان این قانون که در حرفه پزشکی انجام شود از کل خدمت مقرر در این قانون کسر می‌گردد.

علاوه بر گروه‌های فوق، مستند به مصوبه شماره 498 مورخ 28/3/81 شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، فرزندان جانبازان 50درصد و بالاتر نیز مشمول بهره‌مندی از معافیت خواهند بود. قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان از قوانینی است که جامعه ایثارگری به نسبت سایر قوانین مصوب، کمتر با آن سروکار داشته است. هر چند این قانون یا قانون خدمت وظیفه عمومی 2قانون مستقل به حساب می‌آیند، لکن تداخل در برخی موارد، این 2 قانون را برای ایثارگرانی که مبتلا به آنان بوده‌اند، از اهمیت خاصی برخوردار کرده است.

از تصویب قانون خدمت پزشکان سال‌ها می‌گذرد، لکن قانون خدمت وظیفه عمومی و معافیت ایثارگران و فرزندان آنان و کسر خدمت فرزندان ایثارگران به دفعات به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده یا در گردشکاری‌های ستاد کل نیروهای مسلح به آن پرداخته شده است. در مصوبات اخیر مجلس در قانون برنامه ششم، قانون دائمی احکام برنامه‌های توسعه کشور و قانون بودجه سال96 مجددا به معافیت و کسر خدمت ایثارگران اشاره شده و ابعاد آن مشمول توسعه‌های کمی و کیفی شده، که در صورت اجرا بخش دیگری از فرزندان ایثارگران مشمول آن خواهند شد.

اما در بخش قانون خدمت پزشکان و معافیت ایثارگران و فرزندان آنان همچنان مصوبه قدیمی مجلس ثابت بوده و مناسب با معافیت از خدمت وظیفه تغییری نکرده است.مصوبه مجلس در این زمینه از یک عدم تعادل و توازن در تصویب برخوردار است. به طور مثال همسر و فرزندان آزادگان با هر میزان اسارت از انجام طرح معاف هستند، لکن استفاده جانبازان از تسهیلات این مصوبه منحصر به جانبازان 25درصد بوده و حتی جانبازان زیر 25درصد از آن برخوردار نیستند. علاوه بر این همسر و فرزندان جانبازان 25درصد و بالاتر مورد غفلت قرار گرفته و از این تسهیلات محروم شده‌اند.

هر چند مستند به مصوبه شوراعالی انقلاب فرهنگی که از استحکام قانونی چندانی در این موضوع برخوردار نیست فرزندان جانبازان 50درصد و بالاتر و همسران جانبازان 70درصد و بالاتر مشمول این مزایا شده‌اند، لکن در صورت ورود ایراد قانونی توسط مرجعی ذی‌صلاح، این موضوع با چالش جدی مواجه خواهد شد.

نکته قابل تأمل دیگر این است که فرزندان اناث جانبازان زیر 50درصد نیز از محرومان استفاده از این تسهیلات هستند. در حالی که برخی از جانبازان، فاقد فرزند ذکور بوده و آنان فرزندی برای بهره‌مندی معافیت از خدمت وظیفه عمومی ندارند، فرزندان اناث آنان نیز از طرح خدمت پزشکان معاف نیستند.

شاید جامعه تحت پوشش و بهره‌مندان از این قانون در ایثارگران چشمگیر نباشد و از محدودیت برخوردار باشد، لکن ضروری است مجلس شورای اسلامی با توجه ویژه به این نکته در تصویب قوانین حمایتی ایثارگران، معیار توازن و تعادل در بهره‌مندی ایثارگران از قوانین مصوب را مورد توجه قرار دهد و با اصلاحیه و الحاقیه‌های مناسب نوعی تعادل را در بهره‌مندی آنان از قوانین فراهم آورد.