بررسی قوانین بازنشستگی ایثارگران (۱)

یوسف مجتهد - پراکندگی قوانین و مقررات بازنشستگی در حوزه ایثارگران، وحدت رویه در این موضوع را با مشکلات جدی مواجه کرده است.

علاوه بر صندوق‌های بازنشستگی که رفتارهای مختلفی با ایثارگران به‌هنگام بازنشستگی دارند، ایثارگران نیز در مسیر بازنشستگی با سرگردانی مواجهند.

مقنن در موضوع بازنشستگی ایثارگران به‌دنبال ارائه تسهیلاتی بود که به‌هنگام بازنشستگی آنان فراتر از شرایط عادی بتوانند با استفاده از آن، از بازنشستگی بهتری برخوردار شوند.

در تاریخ 67/9/1 قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به تصویب مجلس رسید؛ برابر ماده واحده این قانون، تمامی وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها، مؤسسات و شرکت‌ها و سازمان‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است می‌توانند مستخدم جانباز رسمی یا ثابت یا دارای عناوین مشابه‌ خود به‌جز کارگران مشمول قانون کار را به شرط داشتن حداقل 20سال تمام سابقه خدمت براساس درخواست کتبی آنان و تصویب شورای امور اداری و استخدامی کشور با افزودن سنوات خدمت ارفاقی که به نسبت درصد جانبازی تعیین می‌شود، به‌مدت خدمت آنان بدون پرداخت کسور فقط از لحاظ احتساب حقوق بازنشستگی بازنشسته‌ کنند. خدمت اضافه بر 30سال قابل محاسبه نبوده و در تعیین حقوق بازنشستگی آنان آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

جانبازان 20تا 40درصد حداقل 3سال و حداکثر 6سال و جانبازان 40درصد تا مرز ازکارافتادگی حداقل 6سال و حداکثر 10سال از سنوات خدمت ارفاقی برخوردار می‌شوند.

نکاتی که در قانون نحوه بازنشستگی جانبازان قابل توجه است، عبارتند از:
1- محدوده اجرای این قانون در ابتدا شامل وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها، مؤسسات و شرکت‌ها و سازمان‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، بوده است.
2- تقاضای جانباز باید به‌صورت درخواست کتبی باشد.
3- شرط اجرای قانون داشتن حداقل 20سال سابقه خدمت بوده که با سنوات خدمت ارفاقی جمع می‌شود.
لذا اقدامی که برخی صندوق‌ها مبنی بر تکمیل 30سال خدمت همراه با سنوات ارفاقی را شرط بازنشستگی اعلام می‌کنند، خلاف قانون بوده و قابل پیگیری است.
علاوه بر آن معاون حقوقی رئیس‌جمهور در پاسخ به استعلام‌ها نیز به این نکته اشاره کرده است و برابر نامه شماره 13610/175553 مورخ 90/9/7 به معاون حقوقی وزارت آموزش و پرورش چنین آورده است:‌
بنا به تصریح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان، دستگاه‌ها می‌توانند جانبازان انقلاب اسلامی را به شرط داشتن 20سال تمام سابقه خدمت براساس درخواست کتبی و تصویب شورای امور اداری و استخدامی، با افزودن سنوات ارفاقی، بازنشسته کنند.
4- جانبازان 20درصد و بالاتر مشمول بهره‌مندی از این قانون هستند.
5- مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی حسب ماده واحده قانون، آخرین حقوق قبل از بازنشستگی خواهد بود.
در تاریخ 83/2/21 قانون اصلاح نحوه بازنشستگی جانبازان به تصویب مجلس رسید و 2تبصره به ماده واحده این قانون اضافه شد.
برابر این تبصره‌ها چند محدودیت‌که تا قبل از اصلاح قانون از سوی صندوق‌های بازنشستگی اعمال می‌شد، برطرف شد:
الف- در بند یک اصلاحیه عبارت «به‌جز کارگران مشمول قانون کار» که در ماده واحده وجود داشت و مانع بهره‌مندی کارگران از این قانون می‌شد حذف شد.
ب- جانبازان و آزادگان کارگر مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی با لحاظ تبصره 2ماده 2قانون اصلاح نحوه بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب 68/12/13 مشمول قانون نحوه بازنشستگی خواهند بود و مشمول حداقل شرط سنی 50سال با داشتن 30سال سابقه کار نیستند.
بنابر این حداقل شرط سن بازنشستگی که در قوانین، 50سال تعیین شده بود با این اصلاحیه حذف شد و جانبازان و آزادگان کارگر مشمول بهره‌مندی از قانون شدند.