حق نگهداری چیست؟

یوسف مجتهد - برابر ماده ۱۷۲ قانون ارتش جمهوری اسلامی و مواد مشابه در سایر قوانین نیروهای مسلح، در صورتی که میزان صدمات وارده به جانبازان و معلولان حین انجام وظیفه یا به سبب آن در حدی باشد که به تایید کمیسیون عالی پزشکی در انجام کارهای روزانه زندگی محتاج کمک و معاضدت عملی دیگران باشند،در صورتی که در آسایشگاه جانبازان نگهداری نشوند بر حسب مورد و متناسب با میزان ازکارافتادگی، از حق نگهداری که حداقل آن یک‌هزار برابر ضریب ریالی و حداکثر آن 2هزار برابر ضریب ریالی است، استفاده خواهند کرد. برابر تبصره3 همین ماده حق نگهداری این قبیل جانبازان در صورت اشتغال قطع خواهد شد.

در فصل هفتم آیین‌نامه تأمین‌اجتماعی نیروهای مسلح، ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح آمده است:
کارکنان نیروهای مسلح در صورتی که مشمول جمیع شرایط ذیل باشند، با رعایت سایر ضوابط، از حق نگهداری برخوردار می‌شوند:

الف- صدمات جسمی و روحی منتهی‌شده به جانبازی و معلولیت در حین انجام وظیفه یا به سبب انجام وظیفه باشد.

ب- جانباز یا معلول براساس تایید شورای عالی پزشکی، در شمول بندهای ب و ج ماده108 قانون آجا یا مواد مشابه در سایر قوانین نیروهای مسلح قرار گرفته و بازنشسته شده یا در شمول قانون حالت اشتغال قرار گرفته باشد.

ج- جانباز یا معلول به صورت مستمر در آسایشگاه جانبازان نگهداری نشود.

د- با تایید شورای عالی پزشکی، جانباز یا معلول در انجام کارهای روزانه زندگی، محتاج کمک و معاضدت عملی دیگران باشد.
درصد ازکارافتادگی فقط توسط شورای عالی پزشکی تعیین می‌شود، لکن درصدهای ازکارافتادگی قبلی که برابر ضوابط و مقررات توسط کمیسیون‌های پزشکی بنیاد شهید یا شورای عالی پزشکی نیروهای مسلح قبل از تصویب این آیین‌نامه تعیین شده، معتبر است و نیازی به تعیین درصد جدید نیست.

میزان حق نگهداری ماهانه، امتیاز حق نگهداری ضربدر ضریب ریالی در هر سال است. به عبارتی اگر امتیاز حق نگهداری جانبازی2000 و با توجه به اینکه ضریب ریالی سال96 عدد1695 است، حق نگهداری ماهانه مبلغ 3میلیون و 390هزار ریال خواهد بود. در ادامه این آیین‌نامه، دستورالعمل نحوه تعیین امتیاز حق نگهداری برای طیف‌های مختلف به شرح زیر آمده است:

گروه اول: جانبازان 70درصد و بالاتر، حداکثر 2000 امتیاز

گروه دوم: جانبازان 50درصد تا 69درصد، حداکثر از 1500 امتیاز

گروه سوم: جانبازان 40درصد تا 49درصد در صورت تایید شورای عالی پزشکی از 100 امتیاز
در ماده 78 قانون مدیریت خدمات کشوری آمده است: دستگاه‌های مشمول این قانون (نیروهای مسلح نیز مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری هستند) کلیه مبانی پرداخت خارج از ضوابط و مقررات این فصل (فصل دهم موضوع حقوق و مزایا) به استناد پرداخت‌های قانونی که در زمان بازنشسته‌شدن یا ازکارافتادگی و یا فوت پرداخت می‌شود، با اجرای این قانون لغو می‌شود. مستند به این ماده حق نگهداری از مصادیق پرداخت‌هایی است که ناشی از، ازکارافتادگی بوده و با اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری و بازنشسته‌شدن افراد دریافتی آنان قطع نخواهد شد. این موضوع در ماده42 فصل هفتم موضوع آیین‌نامه تامین‌اجتماعی نیروهای مسلح موضوع حق نگهداری نیز مورد تاکید قرار گرفته است.

نکته قابل تأمل این است که اغلب جانبازان حالت اشتغال و مشمولان بندب و ج نیروهای مسلح با ابلاغ حکم بازنشستگی آنان و متولی‌شدن سازمان تامین‌اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) برای پرداخت حقوق آنان، با قطع حق نگهداری از فیش‌های حقوق خود مواجه می‌شوند و این موضوع آغاز سرگردانی آنان در سازمان تامین‌اجتماعی نیروهای مسلح خواهد بود. با توجه به صراحت‌های قانونی در استحقاق جانبازان به دریافت حق نگهداری، قطع‌ آن فاقد توجیه قانونی است.

جانبازان بسیاری این موضوع را با ما درمیان گذاشته‌اند و پس از پیگیری آنان با ارجاع مجدد به کمیسیون پزشکی جهت بررسی ابتلای آنان به بیماری‌های صعب‌العلاج مواجه شده‌اند. این در حالی است که موضوع بیماری‌های صعب‌العلاج و حق نگهداری دو موضوع مجزا بوده و به لحاظ قانونی هیچ ارتباطی با هم ندارند و در صورت تحقق هر دو در یک فرد واحد، دریافت هر دو منع قانونی ندارد. یعنی فردی به دلیل ازکارافتادگی می‌تواند حق نگهداری و در صورت مبتلابودن به بیماری صعب‌العلاج، هزینه‌های درمان را به صورت کمک ماهانه دریافت کند.