اعمال محدودیت‌های خلاف قانون

یوسف مجتهد - روابط عمومی دیوان عدالت اداری اعلام کرد: در جلسه ۴ مهرماه سال جاری، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، ماده۶ آیین‌نامه اجرایی بند ۹۵ قانون بودجه سال ۹۲ کل کشور مصوب هیأت وزیران که بیان می‌دارد «شهریه پرداختی ایثارگران شاغل به تحصیل در واحدهای پردیس خودگردان و بین‌الملل دانشگاه‌های داخل کشور معادل شهریه همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی داخل کشور محاسبه و پرداخت می‌گردد.» مورد بررسی قرار گرفت.

شاکی با استناد به ماده66 قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران که بر اساس آن بنیاد موظف است نسبت به تأمین و پرداخت 100درصد هزینه شهریه تمامی دانشجویان شاهد و جانبازان 25درصد و بالاتر، همسر و فرزندان آنها، آزادگان و همسر و فرزندان آنها که در مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، غیردولتی، پیام نور، شبانه‌ دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و هر مؤسسه و دانشگاه آموزش عالی شهریه‌بگیر مورد تأیید وزارت علوم و بهداشت مشغول به تحصیل هستند، اقدام کند، ابطال آیین‌نامه فوق را خواستار شده است و اعلام داشته که این آیین‌نامه موجب تضییع حقوق وی که در واحد دانشگاهی پردیس تهران قبول شده و بنیاد شهید از پرداخت شهریه‌اش خودداری می‌ورزد، شده است.

موضوع با اعلام نظر هیأت تخصصی پژوهشی و فرهنگی دیوان عدالت اداری مبنی بر اینکه در اقدام صورت‌گرفته در ماده 6 آیین‌نامه اجرایی بند قانون مذکور میزان شهریه افراد مشمول در دانشگاه غیردولتی را معادل شهریه دانشگاه آزاد شهرستان محل تحصیل تعیین کرده مغایر اطلاق حکم بند قانونی موصوف و قابل ابطال است، در هیأت عمومی دیوان بررسی شد و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پس از بررسی با تأیید نظر هیأت تخصصی، مصوبه را ابطال کرد.

نکات قابل تأملی در این مصوبه هیأت وزیران و ابطال آن توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وجود دارد که به شرح آن می‌پردازیم.

1- قبل از پیش‌بینی ماده 6 در آیین‌نامه مصوب هیأت وزیران، بنیاد شهید و امور ایثارگران این بند را در آیین‌نامه‌های داخلی خود به تصویب رسانده و بدون استناد قانونی آن را اجرایی کرده بود.

2- با تصویب بند 95 قانون بودجه سال 92 در مجلس شورای اسلامی و پیش‌بینی آیین‌نامه در این مصوبه، بنیاد شرایط را مناسب دید تا این محدودیت را به آیین‌نامه تحمیل کند، لذا با پیشنهاد بنیاد در ماده 6 آیین‌نامه اجرایی فقط ایثارگران از تسهیلات کامل معافیت از شهریه واحدهای پردیس خودگردان و بین‌الملل محروم شدند و سایر مشمولان این آیین‌نامه شامل افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام‌خمینی(ره) و حافظان کل قرآن کریم و قاریان ممتاز کشوری از این محدودیت و محرومیت معاف شدند.

3- تسریع در تهیه آیین‌نامه‌هایی که موجب محدودیت‌ و محرومیت ایثارگران از تسهیلات قانونی می‌شود محل شگفتی است زیرا سال‌ها از تصویب قوانین متعددی که در آن تسهیلات و امتیازاتی برای ایثارگران پیش‌بینی شده می‌گذرد ولی تاکنون آیین‌نامه‌های آن به تصویب نرسیده است، در حالی که آیین‌نامه بند 95 قانون بودجه سال 92 قبل از آغاز سال تحصیلی 92 دانشگاه‌ها در مهرماه، به تصویب می‌رسد تا سریعا نسبت به کاهش معافیت شهریه ایثارگران اقدام شود.

4- اطاله دادرسی در دیوان به هر دلیل (اعم از تعداد زیاد پرونده‌ها و شکایات، کمبود شعبه‌های رسیدگی و...) که باشد موجبات تضییع حقوق بسیاری از ایثارگران را فراهم کرده است. شکایتی که در سال‌های قبل نسبت به مصوبه سال 92 صورت می‌گیرد و در سال 96 نتیجه می‌دهد، جای تأمل دارد. در فاصله این زمان‌ها مصوبات دیگری در این زمینه توسط مجلس و هیأت وزیران به تصویب رسیده است که تغییرات اساسی در روند ابطال رأی هیأت عمومی دیوان ایجاد می‌کند که جز سرگردانی بیشتر ایثارگران و سهل‌انگاری دستگاه‌های متولی در تضییع حقوق ایثارگران، چیز دیگری به دنبال نخواهد داشت.

5- تلاش بنیاد برای درج این مصوبه که در آیین‌نامه‌های داخلی خود بر آن اصرار داشت و می‌دانست درج آن در آیین‌نامه اجرایی بند 95 قانون بودجه سال 92 هیأت وزیران بدون پشتوانه قانونی مجلس با مشکلات جدی و احتمال ابطال توسط دیوان عدالت اداری مواجه خواهد شد. درصدد برآمد که این محدودیت‌ها را در قانون و مصوبات مجلس به نحوی پیش‌بینی کند که امکان نقض آن ممکن نباشد.