اعمال محدودیت‌های خلاف قانون(۲)

یوسف مجتهد - دیوان عدالت اداری به موضوع محدودیت غیرقانونی اعمال‌شده در آیین‌نامه اجرایی بند ۹۵ قانون بودجه سال ۹۲، رسیدگی و در سال ۹۶ با صدور رأی در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری آن را باطل کرد.

لکن در همین مدت قوانین متعددی به تصویب رسیده است که وضعیت شهریه ایثارگران که در واحدهای بین‌المللی تحصیل می‌کنند را با ابهاماتی مواجه کرده است. در بند الف تبصره 16 قانون بودجه سال 93، به معافیت ایثارگران از پرداخت شهریه اشاره شد ولی در این بند برخلاف بند 95 قانون بودجه سال 92، به پرداخت شهریه واحدهای بین‌المللی معادل شهریه پرداختی در دانشگاه آزاد برابر رشته‌ها و مقاطع تحصیلی مشابه تصریح شده است.

این موضوع مجددا در بند الف تبصره 15 قانون بودجه سال 94 تکرار شده است. از نکات قابل تأمل این است که بسیاری از قوانین موجد حق ایثارگران که سال‌ها از تصویب آنها می‌گذرد به دلیل عدم پیش‌بینی آیین‌نامه اجرایی به سرانجام نرسیده و ایثارگران همچنان در انتظار اجرای آن هستند، در حالی که همه قوانین و مقرراتی که به نوعی محدودیت و ممنوعیت ایجاد می‌کنند، در حداقل زمان ممکن، آیین‌نامه‌های اجرایی آنها تصویب و سریعا اعمال می‌شود. پرداخت کامل شهریه دانشگاه‌های پردیس بین‌الملل هم از همین مصادیق است و آیین‌نامه‌های آن همزمان با تصویب تبصره 16 قانون بودجه 93 و تبصره 15 قانون بودجه 94 در هیأت وزیران به تصویب رسیده است. قانون بودجه سال 95 به این موضوع اشاره ندارد و مصوبه‌ای در این زمینه به تصویب نرسیده است، لکن در بند ب ماده 90 قانون برنامه ششم توسعه، هزینه شهریه مشمولان ماده 66 قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران در دانشگاه‌های پردیس بین‌الملل دانشگاه‌های دولتی یا غیردولتی حداکثر در سقف شهریه‌های دانشگاه آزاد اسلامی داخل کشور اصلاح شده است. با این اصلاحیه قانونی در طول برنامه ششم، ماده 66 قانون جامع خدمات‌رسانی محدود می‌شود. هرچند تکلیف مواد و تبصره‌های قانون برنامه ششم در حوزه ایثارگران همچنان روشن نیست و اجرای آنها متوقف است ولی معمولا در قوانین و مقرراتی که به ایجاد محدودیت و ممنوعیت تسهیلات ایثارگران اشاره دارد، تسریع در اجرای آن به بهانه مغایرت قانونی فورا اقدام می‌شود.

با صدور رأی هیأت عمومی دیوان در ابطال ماده 6 آیین‌نامه اجرایی بند 95 قانون بودجه سال 92، چهار‌وضعیت برای ایثارگران به وجود می‌آید:

1- ایثارگرانی که قبل از سال 93 در دانشگاه‌های پردیس بین‌المللی مشغول تحصیل بوده‌اند از پرداخت 100درصد شهریه این دانشگاه‌ها معاف بوده و در صورتی که مبالغی از آنان دریافت شده است مستند به رأی وحدت‌رویه دیوان عدالت اداری و عدم استناد قانونی برای دستگاه‌های متولی، می‌توانند درخواست استرداد این مبالغ را پیگیری کنند

2- ایثارگرانی که در سال‌های 93 و 94 در این دانشگاه‌ها تحصیل کرده‌اند، با عنایت به تصریح قانون در این 2 سال و وجود آیین‌نامه مصوب هیأت وزیران در این باره، پرداخت مازاد شهریه برعهده آنان بوده و نمی‌توانند در این زمینه پیگیر حقوقی باشند.

3- با عنایت به اینکه قانون بودجه سال 95 این موضوع را مسکوت گذاشته و به آن اشاره‌ای نداشته است و آیین‌نامه‌های مصوب سال‌های 93 و 94 هیأت وزیران اعتبار قانونی برای قانون بودجه سال 95 ندارد و ماده 66 قانون جامع ایثارگران فاقد هرگونه اصلاحیه و الحاقیه تا آن زمان بوده لذا عدم پرداخت کامل شهریه دانشگاه‌های پردیس بین‌الملل فاقد وجاهت قانونی است و این حق برای ایثارگران قابلیت پیگیری قانونی برای سال 95 را دارد.

4- در قانون برنامه ششم، ماده 66 قانون جامع برابر بند ب ماده 90 اصلاح شده است و در طول برنامه ششم این اصلاحیه قانونی میزان معافیت شهریه ایثارگران در دانشگاه‌های پردیس بین‌الملل را حداکثر معادل رشته‌ها و مقاطع تحصیلی دانشگاه آزاد دانسته است، لکن با توجه به عدم ابلاغ قانون برنامه ششم به دستگاه‌های اجرایی و وجود ابهامات فراوان در اجرای مواد و تبصره‌های مرتبط با ایثارگران، این نکته حائز اهمیت است که آیا محدودیت‌های این قانون درباره ایثارگران اجرا خواهد شد ولی اجرای تسهیلات و امتیازات آن متوقف می‌شود؟ و آیا تبعیض در اجرای قوانین و مقررات ایثارگران همچنان ادامه خواهد یافت؟