«نه»ی روحانی به درخواست ملاقات ترامپ

مأموریت سخت جان کلی
به گزارش صبح نو، مأموریت هماهنگی این ملاقات به عهده جان کلی، رییس دفتر ترامپ بود. شاید آن چهره درهم کشیده و سرخورده «جان کلی» هنگام سخنرانی رییس جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل، از آن رو بود که با توهین‌های ترامپ به ملت ایران، استفاده او از واژه مجعول برای خلیج فارس و یاغی نامیدن حکومت ایران، کار او برای مأموریتی که قرار بود بعد از این سخنرانی انجام دهد، سخت‌تر شده بود.

«کلی» ‌ مأمور بود ترامپ را تاریخ ساز کند؛ فاصله 24 ساعته‌ای که بین سخنرانی ترامپ و روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل افتاده بود، برای این ملاقات در نظر گرفته شده بود و این بار حتی سطح تماس قرار بود بالاتر از چهار سال قبل باشد؛ قرار نبود مثل چهارسال قبل ارتباط از طریق تلفن نماینده سازمان ملل در ایران برقرار شود.«کلی» با تلفن یکی از معاونان وزیر خارجه کشورمان تماس گرفته و از او درخواست کرده بود این ملاقات را ترتیب بدهد. احتمالاً این شخص آقای مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه باشد که همراه هیأت 43 نفره دولت در نیویورک حضور داشت.

ماکرون از قرار ملاقات خبر داشت
امانوئل ماکرون رییس جمهور فرانسه مرموزترین و پرکارترین رییس جمهور حاضر در مجمع عمومی سازمان  ملل بود. او چهارشنبه شب بعد از سخنرانی حسن روحانی در گفت‌وگویی با خبرنگاران گفته بود که کشورش مایل است رابط بین ایران و آمریکا در مسائل منطقه باشد. ماکرون اما تلاش‌هایش برای این ارتباط را دو روز قبل‌تر، یعنی قبل از سخنرانی ترامپ آغاز کرده بود. رییس جمهور فرانسه بامداد روز سه‌شنبه به وقت تهران با دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا دیدار می‌کند.

براساس صحبت‌های «برایان هوک» مشاور ارشد وزیر خارجه آمریکا در امور سیاستگذاری، ترامپ در دیدارش با ماکرون روی فعالیت‌های ایران در منطقه متمرکز بود. ماکرون حدود پنج ساعت بعد یعنی 6 صبح روز سه‌شنبه به دیدار رییس جمهور ایران می‌رود؛ دیداری که اگرچه محور آن توافق هسته‌ای اعلام شده است اما براساس آنچه یکی از مقامات ارشد فرانسه از این دیدار به خبرگزاری‌ها گفته است، ماکرون در این دیدار حامل پیام ترامپ به ایران هم بوده است.

او به روحانی گفته است فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، باعث تحریک آمریکا می‌شود و تهران باید این فعالیت‌ها را متوقف کند. ماکرون تنها رییس جمهوری است که از تماس دفتر ترامپ با معاون وزیر خارجه ایران برای هماهنگی یک ملاقات بین رؤسای جمهور ایران و آمریکا مطلع است. او بعد از این تماس از روحانی درخواست می‌کند در صورت تمایل برای انجام این ملاقات، وی هم به عنوان نفر سوم در ملاقات حضور داشته باشد.

عصر روزی که ترامپ سخنرانی خود را در سازمان ملل انجام داد، نشریه فارین پالیسی خبر داده بود که کاخ سفید از طریق یک میانجی، درصدد مذاکره با ایران است. این میانجی احتمالاً همان ماکرون بود. با این حال دکترحسن روحانی، رییس جمهور کشورمان پاسخ منفی به درخواست ترامپ می‌دهد. ساعاتی بعد از سخنرانی ترامپ و حملات او علیه ایران، چهار نفر از اعضای تیم روحانی مأموریت می‌یابند تا متن سخنرانی روحانی را متناسب با ادبیات تند رییس جمهور آمریکا ویرایش کنند؛ این چهار نفر آقایان محمد جواد ظریف، حسام الدین آشنا، محمود واعظی و محمد نهاوندیان بودند.

در متن ویرایش شده به طرز هوشمندانه‌ای پشتوانه و غنای فرهنگی ایران مقابل ادبیات جاهلانه ترامپ گذاشته شده بود. کنایه‌هایی به رقص شمشیر ترامپ در منطقه با سعودی‌ها زده و اعلام شده بود ایرانیان اهل مذاکره از موضع برابر و احترام متقابل هستند و تهدید را برنمی‌تابند. بعد از پاسخ منفی اولیه روحانی به درخواست ملاقات ترامپ، این بخش از سخنرانی روحانی شاید در لفافه پاسخ دومی به درخواست رییس جمهور آمریکا بود.

واهمه سعودی از درخواست ترامپ
سعودی ها از درخواست دونالد ترامپ برای ملاقات با روحانی احساس نگرانی می‌کنند؛ به همین دلیل هم بود که بلافاصله بعد از پایان اجلاس عمومی سازمان ملل یعنی 15 مهرماه، پادشاه عربستان عازم روسیه شد و با همان سیاست خرید اسلحه که پیش از این با آمریکا در پیش گرفته بود، سعی کرد نزدیکی خود را با کرملین بیشتر کند.

ملک سلمان در جریان سفرش به مسکو قرارداد تسلیحاتی خرید اس 400 را با روسیه امضا کرد. سلمان از پوتین خواسته بود درباره نفوذ ایران در منطقه با مقامات ایرانی گفت‌وگو کند. رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا با آگاهی از این نگرانی سعودی‌ها و از ترس نزدیکی عربستان به روسیه، دو هفته بعد عازم ریاض شد تا مقامات عربستان را به پشتیبانی آمریکا دلگرم کند.بی بی سی درباره سفر تیلرسون به ریاض نوشته بود مقابله با افزایش نفوذ ایران در منطقه، از اهداف سفر تیلرسون است.

سیاست همیشگی آمریکا
همان سال 92 که تماس تلفنی اوباما و روحانی برقرار شد؛ مقامات آمریکا ابتدا درخواست ملاقات رسمی بین رؤسای جمهور ایران و آمریکا را مطرح کرده بودند. در همان مقطع هم رییس جمهور وقت آمریکا در سخنرانی خود اتهاماتی را علیه حکومت ایران مطرح کرده بود اما بعد از سخنرانی تماس تلفنی خود با روحانی را برقرار کرده بود. این سیاست همیشه همراه آمریکا بوده که در ظاهر و علنی فریاد و هیاهو علیه ایران راه انداخته و در خفا خواستار همکاری با ایران شده است.

نمونه این سیاست در همان سال هایی رخ داد که آمریکا ائتلافی نمایشی علیه داعش در منطقه راه انداخته بود. در آن مقطع مقامات آمریکا آشکارا اعلام کردند که نیازی به حضور ایران در این ائتلاف نیست اما در نامه نگاری‌های محرمانه خود، از ایران برای مقابله با داعش درخواست همکاری کرده بودند. اینچنین هم بود که در همان سال‌ها رهبر معظم انقلاب در سخنانی به این سیاست آمریکایی‌ها کنایه زده و گفته بودند:«{آمریکایی‌ها} در پیغام‌ها و نامه‌ها مطالبی را عنوان می‌کنند اما در رسانه‌ها و به صورت عمومی خلاف آن را مدعی می‌شوند.» با آگاهی از این رویکرد آمریکا هم هست که رهبر انقلاب در یک سخنرانی دیگر که رمضان امسال داشتند، درباره نعره‌های ترامپ فرمودند: «به این هارت‌و‌پورت‌های این بابایی که تازه در آمریکا سرِ کار آمده، نگاه نکنید؛ اینها جدید نیست، اینها از اوّل بود. حالا زبان‌هایشان و لحن‌هایشان فرق می‌کند. از روز اوّل این هارت‌و‌پورت‌ها علیه جمهوری اسلامی بوده تا امروز؛ قریب چهل سال است. هیچ غلطی نتوانستند بکنند.»

سؤال از دولت
آنچه در ماجرای درخواست ترامپ برای انجام ملاقات با روحانی و پاسخ منفی رییس جمهور کشورمان به رییس جمهور آمریکا جای سؤال را باقی گذاشته، این است که چرا این اقدام انقلابی روحانی تاکنون از سوی دولت رسانه‌ای نشده است؟ چرا دست بالای ایران در این ماجرا مخفی نگاه داشته می‌شود؟ این سؤالی است که شاید در روزهای آینده پاسخ آن روشن شود.