ابطال رأی ازکارافتادگی با کدام مجوز قانونی؟

یوسف مجتهد -  یکی از اقداماتی که طی سال‌های اخیر درخصوص آرای از کارافتادگی جانبازان در حال انجام است، تقاضای ابطال این آرا توسط بنیاد، کمیسیون پزشکی و سایر مراجع است تا با این اقدام توسط جانباز به سایر تقاضاهای او رسیدگی کنند.

اگر جانبازی که دارای رأی ازکارافتادگی است، تقاضای اعاده به‌خدمت در دستگاه محل خدمت خود را داشته باشد به او اعلام می‌شود ابتدا رأی ازکارافتادگی خود را در کمیسیون پزشکی ابطال کند، سپس به‌دنبال خواسته قانونی خود باشد. این موضوع تا آنجا پیش رفته که کمیسیون ماده 16 به‌عنوان مرجع رسیدگی به شکایات جانبازان که باید مرجع و ملجای آنان درخصوص تصمیمات خلاف قانون دستگاه‌های اجرایی باشد در آرای خود اعلام می‌دارد: درصورتی که رأی حالت اشتغال (ازکارافتادگی کلی) نامبرده توسط کمیسیون پزشکی بنیاد ابطال شود، پرونده قابل بررسی مجدد است.

با بررسی قوانین عام، درباره کارکنان دستگاه‌های دولتی با تبصره ماده84 قانون استخدام کشوری مواجه می‌شویم، در این تبصره آمده است: اعاده به خدمت مستخدمین ازکارافتاده درصورتی که بهبودی حاصل نمایند و توانایی اشتغال یافته باشند قبل از رسیدن به سن 60سالگی بلامانع است. مستند به این تبصره کارکنان دولت چنانچه بهبود یابند، قبل از سن 60سالگی می‌توانند اعاده به خدمت شوند. شرط اعاده به خدمت بهبودی آنان ذکر شده است.

بر سایر قوانین استخدامی و بازنشستگی نیز همین قاعده جاری است و چنانچه مستخدم بهبود یابد می‌تواند اعاده به خدمت شود. قوانین نیروهای مسلح هم برمبنای سلامت مستخدم خود پس از دوره درمان تأکید دارد که چنانچه سلامت خود را بازیافت، می‌تواند به خدمت ادامه دهد. لهذا این موضوع یک قاعده کلی و عام است که برای اعاده به‌خدمت دارابودن توانایی انجام وظایف از شرایط و ملزومات اعاده به خدمت خواهد بود.

بنابراین چنانچه جانبازان و آزادگانی که در کمیسیون‌های پزشکی بنیاد ازکارافتاده شناخته و مشمول حالت اشتغال شده‌اند و به واسطه ابلاغ رأی کمیسیون پزشکی به دستگاه‌های اجرایی از کار منفک شده باشند هرچند رابطه خدمتی آنها با دستگاه قطع نشده و همچنان به منزله مستخدم دستگاه با آنان رفتار می‌شود لکن منطقی و قانونی به‌نظر می‌رسد که اگر قصد اعاده به خدمت و اشتغال به‌کار داشته باشند، کمیسیون پزشکی بنیاد مجددا وضعیت آنها را برای اعاده به خدمتی که به‌واسطه رأی کمیسیون پزشکی از آن منفک شده‌اند، مجددا بررسی کند.

لکن همین فردی که با رأی کمیسیون پزشکی مشمول حالت اشتغال و از کار منفک شده حسب قوانین و مقررات می‌تواند در همان دستگاه یا هر دستگاه اجرایی دیگر و با قراردادی به‌غیر از قرارداد استخدامی قبلی شاغل شود و هیچ منع قانونی برای او وجود ندارد. در اینجا نکته‌ای که حائز اهمیت است و از آن غفلت می‌شود و احتمالا توسط بنیاد و کمیسیون ماده16 بر آن مدیریت می‌شود، تقاضای اعاده به‌خدمت جانبازان در شغلی ‌جز شغل مرتبط با حالت اشتغال آنهاست، اشتباهی که در حال تکرار است و موجبات تضییع حقوق ایثارگران را فراهم کرده است.

جانبازی تحت پوشش حالت اشتغال بنیاد یا هر دستگاه دیگری است و باید براساس قانون حالت اشتغال به‌استناد ماده 5قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان با وی رفتار شود به‌گونه‌ای مغلطه‌آمیز و با مقدمه‌چینی به‌ظاهر صحیح، نتیجه‌گیری غلط از آن حاصل می‌شود. جانبازی که حالت اشتغال بنیاد است و در محل دیگری مستخدم است درصورت انفصال از محل خدمت برای یک‌بار می‌تواند تقاضای اعاده به‌خدمت در آن محل استخدامی که ارتباطی به‌حالت اشتغال او ندارد را داشته باشد و از این جهت هیچ ارتباطی بین حالت اشتغال او و محل استخدامی وجود ندارد و آنچه بنیاد و کمیسیون ماده 16حکم به ابطال رأی کمیسیون پزشکی می‌کنند، تصمیمی باطل و مغایر با قانون است. آنچه به‌نظر می‌رسد این است که متولیان بنیاد به این دلیل تقاضای ابطال رأی ازکارافتادگی را دارند تا بتوانند مانع از تقاضای جانباز برای پرداخت حقوق حالت اشتغال به‌عنوان حق ایثارگری شده و جانباز نتواند آن را از بنیاد مطالبه کند.