تربیت صحیح نسل جوان

جانباز رمضانعلی کاوسی -  تربیت صحیح نسل جوان

در شرایط دشوار امروزی به نظر می رسد در شرایط سخت اقتصادی موجود، چتر ناامیدی بر زندگی بیشتر افراد جامعه سایه افکنده. این شرایط بغرنج، بر زندگی افراد متوسط و فقیر جامعه اثر بیشتری گذاشته است. متأسفانه در شرایطی قرار گرفته ایم که مستمندان جامعۀ ما بیش از هر زمان دیگری نیاز به توجه و رسیدگی دارند. شرایط دشوار امروز، تعداد افراد زیر خط فقر جامعه را افزایش است.

قسمت عمده ای از فشارهای موجود حاصل بی تدبیری، سوء مدیریت و کم تقوایی برخی از مسئولان و مدیران کشوراست. متأسفانه عملکرد ضعیفِ بعضی از مسئولین شرایطی را فراهم کرده که عامهٔ مردم نسبت به دین و دستورات دینی بدبین و گریزان شوند. دین گریزیِ مردم، سبب شده به نحوی اخلاق در جامعهٔ زیر سؤال برود. وقتی عمل به دستورات دینی در جامعه کم رنگ شود، تبعات آن متوجه اجتماع و خانواده خواهد شد و سیل بنیان کنی به نام بی تقوایی پدید خواهد آمد که ارزش ها را با خود خواهد برد. اهمیت ندادن به ارزش ها سبب بی هویتی می شود. طبیعی است که دودِ بی هویتی بیشتر در چشمان قشر جوان و نوجوان برود و تربیت صحیح آنان را با مشکل مواجه کند. نتیجهٔ کار به گونه ای رقم خواهد خورد که وقتی جوان بی هویت و غیرمهذب عملاً وارد اجتماع شد و در چرخهٔ کار، تولید و فرهنگ جامعه قرار گرفت، برایش چندان مهم نباشد که به خاطر منافع شخصی اش، همه چیز هموطنان خود را هم بر باد دهد.

باید بپذیریم که در شرایط حساس کنونی، تربیتِ جوانان امروزی با تربیت جوانان سی چهل سال پیش به مراتب سخت تر شده است. جوان امروزی باهوشتر از این است که مثلاً ما به او دستور بدهیم تقوا پیشه کند. او برای هر امری از ما دلیل و برهان می خواهد. اگر ما مربی خوبی نباشیم و نتوانیم با دلایل قانع کننده ای او را به سمت و سوی مباحث دینی سوق دهیم، مربی هایی مثل شبکه های مجازی، ماهواره ها و ... آمادهٔ همکاری با او هستند. در شرایط کنونی، زندگی به نحوی رقم خورده که استفاده از شبکه های اجتماعی اجتناب ناپذیر شده است. همه می دانیم که شبکه های مجازی مثل یک شمشیر دو لبه هستند که می توانند به بهتر زیستن ما کمک کنند یا اعتقادات جوانان ما را بر باد دهند. امروزه دیگر والدین نمی توانند با روش های تربیت چکشیِ سال های قبل به فرزندانشان دستور بدهند که از فلان وسیله استفاده بکن یا نکن. والدینِ عاقل، کسانی هستند که با ژرف  اندیشی، نحوهٔ صحیح استفادهٔ فرزندانشان از شبکه های مجازی را مدیریت کنند. معتقدم والدینی که در زمان پر التهاب فعلی با فرزندانشان رفیق نباشند و برایشان وقت نگذارند، کلاهشان پس معرکه خواهد بود.

خانواده ها باید با همان ابزاری که دیگران قصد به انحراف کشاندن جوانان ما را دارند، با همان ابزار فرزندانشان به راه راست رهنمون کنند. پاک کردن صورت مسئله و منع جوانان امروز از استفاده تکنولوژی روز، هیچ دردی را دوا نمی کند. به باور من پدر و مادری که نتوانند نحوهٔ استفادهٔ صحیح از تکنولوژی امروزی را به فرزندانشان بیاموزند، به مانند هتل دارانی هستند که به مشتریانشان خدمت می کنند. به نظر شما یک مدیر هتل می تواند به مسافرانش بگوید: «تقوا پیشه کنید، به مال حرام نزدیک نشوید، نماز بخوانید، به نامحرم نگاه نکنید و... .»

یک مثال می زنم. نص صریح قرآن است که نماز انسان را از گرویدن به فحشا و منکرات باز می دارد. ما تا زمانی که نتوانیم از لحاظ عقلی و علمی به فرزندمان بباورانیم که نماز می تواند خیر دنیا و آخرت او را فراهم کند، او نمازخوان نمی شود. اگر هم از روی ترس از ما به نماز ایستاد، وقتی تنها شد به راحتی از این فریضهٔ الهی سر باز می زند! متأسفانه امروزه یکی از دغدغه های بسیاری از خانواده ها، و حتی متدینین جامعه این است که چرا فرزندانشان دین گریز شده اند. شاهدیم که والدین اهل نماز اول وقت هستند، اما فرزندان همین پدر و مادر سر به سجده نمی گذارد! واقعاً ایراد کار کجاست؟ چه کسی را مقصر بدانیم؟ دولت؟ مسئولینِ فرهنگی جامعه؟ روحانیت؟ آموزش و پرورش؟ یا ... .

همهٔ موارد فوق در تربیت نسل جوان ما تأثیرگذار خواهند بود، اما به زعم من خانواده ها تأثیر گذارترین هستند. اگر خانواده ها در تربیت صحیح فرزندانشان گام برندارند، موارد مذکور هم کارآیی چندانی نخواهند داشت. خانواده ها باید تلاش کنند ضمن مشورتِ با کارشناسان دینی واجتماعیِ کاربلد، نحوهٔ صحیح چگونه زیستن را به فرزندانشان بیاموزند. تنها عاملی که فرزندان ما را روی ریل قطار خوشبختی سوار می کند، صراط مستقیم است. از بزرگی شنیدم که: «صراط مستقیم راه راست نیست، بلکه راهی است که از میان افراط و تفریط می گذرد. راهی است که رهنمودهایش از تعالیم الهی، سنن پیامبران الهی و ائمهٔ اطهار(ع) نشئت می گیرد.»