سه شنبه 10 ارديبهشت 1398 , 13:54
توییت هایی که قاتل‌ساز شد
انتشار ویدئوهایی در صفحات اینستاگرام به این احتمال قوت می‌دهد که محتواى توییت جعلی منتشر شده، یکی از عوامل تحریک‌کننده قاتل طلبه همدانی بوده است. توییتى که مهناز افشار نیز با بازنشر آن سهمی عمده در وزن گرفتن و انتشار گسترده آن داشت.
روز شنبه 7 اردیبهشت همان‌طور که در خبرها آمده است، یک طلبه هنگام خروج از حوزه علمیه همدان به ضرب گلوله به قتل رسید و قاتل در قالب یک استوری در پیج اینستاگرام خود مسئولیت این جنایت را برعهده گرفت. انتشار این خبر به همراه عکس‌های غرق به خون این طلبه و تصاویر استوری‌های قاتل، جامعه را در شوک و بهت فرو برد. از همان ابتدا در خصوص انگیزه قاتل از این جنایت گمانه‌زنی‌های زیادى صورت گرفت و در ادامه ماجرا، خیلى زود فیلمى از یک شخص که خود را از دوستان قاتل معرفى کرد منتشر شد که دوست قاتل، دیدن توییتى از یک طلبه را محرک قاتل براى ارتکاب این جنایت عنوان کرد. توییتی که مشخص شد از یک حساب کاربرى جعلى منتشر شده است. اما آنچه واکنش گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی را در پی داشت، بازنشر این توییت جعلی توسط مهناز افشار در صفحه توییتر وی بود که منجر به شکل‌گیری یک مطالبه عمومی برای محاکمه او شد.
به کدامین گناه؟
«مصطفی قاسمی» روحانی 46 ساله‌ای که از پشت مورد هدف دو گلوله قرار گرفت، پدر سه فرزند _دو دختر و یک پسر_ بود و در منطقه قاسم‌آباد در حاشیه شهر همدان زندگی می‌کرد. او امام جماعت مسجد حاج کربعلی بود و چندی پیش هم در حوزه علمیه دامغان به عنوان مسؤول کتابخانه فعالیت می‌کرد. افرادی که او را می‌شناختند در ذکر یک نکته مشترک بودند: آقای قاسمی، بسیار فرد آرام و بی‌آزاری بود و با کسی دشمنی و خصومتی نداشت.
قاتل، بهروز حاجیلو بود؛ فردی که از صفحه اینستاگرامش می‌شد حدس زد از اراذل و اوباش است و با وحید مرادی، شرور معروف، رابطه نزدیکی داشته است. او پیش از جنایت در استوری‌هایی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده بود از برنامه‌ریزی برای قتل صحبت کرده بود و بعد از این جنایت در استوری نوشت :«الان هم یک آخوند را به درک واصل کردم، همدان، خیابان شهدا».
اما قاتل نیز صبحگاه روز بعد از وقوع قتل، توسط پلیس در یکی از محلات حاشیه شهر همدان شناسایی شد و به محض مشاهده مأموران پلیس اقدام به تیراندازی به آن‌ها کرد و در نهایت در این درگیری مسلحانه به هلاکت رسید.
اولین شواهد در خصوص انگیزه قاتل
گمانه‌زنی‌های زیادی در مورد انگیزه حاجیلو از این قتل صورت گرفت. اما روز گذشته فیلمی منتشر شد از فردی که با معرفی خود به عنوان حامی رضا پهلوی، از جنایت بهروز حاجیلو به خاطر قتل کسی که زن‌ها را به جهاد نکاح تشویق مى‌کرد، تشکر کرد.
محتواى این توییت‌ها که از یک حساب کاربرى با جعل هویت یک روحانی ایجاد شده بود، آنقدر غیرطبیعی بود که با کمى دقت و با یک بررسى ساده در محتوا، جعلی بودن آن حساب کاربرى قابل تشخیص بود. توییت‌زننده حتی کلمات متداولی مانند «اباعبدالله» و «آل عبا» را نیز اشتباه نوشته بود و این کلمات را به این گونه نوشته بود: «آل ابا» و «عبا عبدالله». یعنی فردى که متن توییت‌ها را نوشته، حتی با ادبیات معمول یک فارسی‌زبان مسلمان هم آشنایی ندارد؛ چه برسد به این که روحانی و مسلط به زبان عربی باشد. (اینجا جزئیات بیشتر را بخوانید)
ببین و یه کاری کن
با انتشار فیلم حمایت از جنایت قاتل توسط دوستش،گمان و احتمال تحریک حاجیلو توسط توییت جعلی مطرح شد. اما آنچه به این احتمال قوت بخشید، قسمت «تگ‌پیج» صفحه اینستاگرامی حاجیلو بود؛ یعنی جایی که تمام پست‌هایی که حاجیلو در آن تگ و منشن شده بود را نشان می‌داد. در تمام پست‌هایی که توسط کاربران مختلف اینستاگرامی به عنوان اعلام نارضایتی از آن توییت منتشر شده بود، آی‌دی قاتل با این عنوان که «ببین و یه کاری کن» تگ شده بود.
حاجیلو بعد از دیدن این پست‌ها ابتدا استوری‌های توهین‌آمیز منتشر می‌کند. بعد از آن با انتشار تصاویری از خود در حالیکه اسلحه به دست داشت، می‌نویسد: «یه قبرستون تو مغزمه که هر شب تعداد زیادی از آدما توش دفن میشن» و در نهایت به انجام رسیدن این جنایت را نیز استوری می‌کند.
نقش مهناز افشار در انتشار توییت جنجالى و جعلی
نکته بسیار مهم در خصوص توییت جعلی این بود که گرچه آن توییت توسط عده‌اى ضد انقلاب، ضریب پیدا کرد، اما آنقدر از نظر محتوا غیرطبیعی بود که خیلی از افراد حتى کسانی که نسبت به روحانیون و حشدالشعبی نیز زاویه داشتند، به راحتی نمی‌توانستند واقعی بودنِ آن را باور کنند. اما مهناز افشار به عنوان یکی از سلبریتی‌هایی که همواره به موضوعات حاشیه‌ساز ورود می‌کند، تصویر این توییت را در پیج شخصی‌اش منتشر کرد. همین کار او باعث انتشار گسترده‌تر این توییت جعلی شد و خیلی‌ها که قبلا به دیده شک به آن توییت نگاه می‌کردند، حالا باورشان شده بود که واقعا یک "آخوند" چنین "فتوایی" را صادر کرده است.
بعد از واکنش گسترده کاربران توییتری نسبت به توییت مهناز افشار، وی توییت مذکور را پاک کرد اما در توییت دیگری نوشت:
افشار گرچه توییت اول را حذف کرده اما در این توییت، مخاطبین خود را تحریک مى‌کند و صراحتا از آن‌ها می‌خواهد از خودشان واکنش نشان بدهند و می‌نویسد این افراد باید شناخته شوند و جلویشان گرفته شود.
در نهایت با تذکر گسترده کاربران در خصوص جعلی بودن آن اکانت، توییت را پاک می‌کند اما تصویر توییت افشار، در شبکه‌های اجتماعی مختلف در سطحی گسترده منتشر شده بود و بدون شک تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت.
تلاش برای انحراف افکار عمومی
در این میان دسته‌ای از اکانت‌های شاخص یک جریان سیاسی در اقدامى عجیب تلاش کردند با ایجاد یک دوقطبی تکراری و با متهم کردن پلیس امنیت اخلاقی، افکار عمومی را به سمتى دیگر منحرف کنند. الهه کولایی و عبدالله رمضان‌زاده از کسانی بودند که این سرخط را در پیش گرفتند و توییت هر دو توسط مهناز افشار بازنشر شد و توییت رمضان‌زاده در بالای صفحه افشار نیز سنجاق شد. خود افشار نیز نسبت به جنایت صورت گرفته و واکنش‌هاى مردم، سیاست سکوت را در پیش گرفت.
این دوقطبى سازى توسط حامیان مهناز افشار در حالی است که همه می‌دانند وظایف بخش‌های مختلف پلیس متفاوت است و کم‌کاری فرضى در یک بخش، ارتباطی با انجام وظیفه در بخش دیگر ندارد. به همین خاطر احتمال مى‌رود تکرار این کلیشه‌ها با هدف تحت‌الشعاع قرار دادن نقش توییت جعلی و منتشرکنندگان آن در وقوع جنایت در دستور کار قرار گرفته بود.
پیگیری قانونی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر
بعد از درخواست‌های متعدد کاربران شبکه‌های اجتماعی برای پیگرد قضایی مهناز افشار، معاون دادستان کل کشور از رسیدگی به این موضوع خبر داد و گفت: «اقدامات قضائی لازم در این خصوص در دستگاه قضائی در حال انجام است و بیان برخی مسائل پیش از قطعی شدن، موجب اختلال در رسیدگی می‌شود. ما به دنبال اجرای قانون در فضای مجازی هستیم و هر کس هر اقدامی انجام می‌دهد باید پاسخگوی اعمال و رفتارش باشد.»
جرمی که مشهود است
در میان واکنش‌های مختلفی که کاربران به این موضوع نشان دادند، یکی از وکلا در متن توییتى به یک ماده قانونی اشاره کرد که بر مبنای آن تمام کسانی که در نشر توییت جعلی جهاد نکاح، مشارکت داشتند در جرم «تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب» شریک‌اند. به موجب ماده ۶۹۸ قانون مجازات «هر کس به قصد تشویش اذهان عمومی به وسیله نامه یا گزارش اکاذیبی را اظهار نماید، یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه، در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ٧٤ضربه محکوم شود.» وی در ادامه توضیح داد این جرم از جرائم مشهود است که دادستانی مستقیماً می‌تواند ورود نماید.
