چهارشنبه 23 مرداد 1398 , 10:30
بی بی سی: ایران همچنان در منطقه پیشروی می‌کند
شبکه دولتی انگلیس در گزارشی تصریح کرد آمریکا طی چند دهه اخیر در مقابل نفوذ انقلاب اسلامی در منطقه سردرگم بوده و منطق جمهوری اسلامی پیش رفته است.
وبسایت بی‌بی‌سی فارسی نوشت: «بنابر شواهد موجود، افزایش تهدیدهایی که ادامه موجودیت اسرائیل را هدف قرار داده‌اند از یک سو، و چالش‌های جدی در منطقه خلیج فارس، از عمده نگرانی‌های پیش رو واشنگتن به شمار می‌رود. به عبارتی، ارزیابی میزان موفقیت سیاست خارجی آمریکا آن روی دیگر سکه‌ای است که دامنه پیشروی جمهوری اسلامی در عرصه ژئوپلتیک را نشان می‌دهد. فارغ از خواست و اراده سیاسی موجود در تهران برای تغییر نظم منطقه‌ای که از ابتدای انقلاب همواره وجود داشته، مجموعه‌ای از تحولات منطقه‌ای که آمریکا و هم‌پیمان‌هایش در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند، امکان پیشروی جمهوری اسلامی درعرصه ژئوپلتیک و توازن قوای جاری در منطقه را فراهم نموده‌اند.
توازن قوا در منطقه خاورمیانه بر مبنای هویتی سکولار استوار بوده، هم در دوران رقابت‌های شوروی و آمریکا و هم بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان نظم دو قطبی. وقوع انقلاب اسلامی در ایران و برتری یافتن اسلام رادیکال در ساختار سیاسی منطقه، در طول دهه‌های گذشته به این سو، چالش‌هایی هستند که نظم سکولار را به چالش طلبیده‌اند.
انقلاب اسلامی ایران بیانگر خواست و اراده سیاسی برای به هم زدن نظم موجود در منطقه خاورمیانه بود. انقلاب با شعار دفاع از مستضعفین جهان و مسلمانان منطقه پا به عرصه مناسبات سیاسی گذاشت. علاوه بر هویت سیاسی انقلاب ایران، اسلام رادیکال در لبنان و فلسطین از ابتدای ۱۹۸۰ میلادی به این سو، به عامل مطرح و تعیین‌کننده در معادلات منطقه تبدیل شده است. نیروی سیاسی که متحد استراتژیک جمهوری اسلامی در لبنان است عملاًً به بخشی از ساختار سیاسی آن کشور تبدیل شده است. در رابطه با مسئله فلسطین، حماس و دیگر نیروهای اسلامی نیز از موقعیت برتری نسبت به جریان سکولار در میان فلسطینی‌ها برخوردار شده‌اند.
وقوع انقلاب اسلامی در ایران و برتری یافتن اسلامگرایان نزدیک به جمهوری اسلامی در ساختار سیاسی در این بخش از خاورمیانه نماد اراده سیاسی برای تغییر نظم منطقه‌ای است که توازن قوای موجود محصول آن است.
تمرکز بر فعل و انفعالات سیاسی عراق بعد از صدام حسین یکی از نکات کلیدی است که درک پیشروی جمهوری اسلامی در عرصه ژئوپلتیک منطقه را ساده‌تر می‌سازد. از نظر موقعیت ژئواستراتژیک، توان بازدارندگی عراق موثرترین مانع در مقابل پیشروی جمهوری اسلامی برای رسیدن به آب‌های مدیترانه و همسایگی کشور اسرائیل به شمار می‌رفت. با توجه به این ویژگی، از میان برداشتن صدام حسین، مهلک‌ترین خطای استراتژیک طراحان سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌گردد، خطایی که ماشه پیشروی جمهوری اسلامی در عرصه ژئوپلتیک منطقه را چکاند.
همچنین سوریه از نقطه نظر قابلیت‌های ژئوپلتیکی شباهت‌های قابل توجهی به عراق تحت رهبری صدام حسین دارد. قابلیت‌هایی که امنیت اسرائیل را به میزان قابل توجهی تحت‌شعاع قرار می‌دهد. به‌عنوان گذرگاهی که راه رسیدن به لبنان، فلسطین و دریای مدیترانه را میسر می‌سازد، سوریه دارای جایگاهی کلیدی در سیاست خارجی نظام اسلامی است. سوریه می‌توانست بندر چابهار در جنوب شرقی ایران را به بندر طرطوس در حاشیه دریای مدیترانه وصل نماید.
جنگ داخلی سوریه فرصت حیاتی در اختیار آمریکا جهت جلوگیری از پیشروی تهران در منطقه قرار داد اما اکنون، با تثبیت حاکمیت اسد و ادامه نفوذ بیشتر تهران در دمشق، سایه سنگین اضطراب بر اسرائیل چیره شده است. سوریه‌ای که عمده اختلافش با اسرائیل به دعوا بر سر بلندی‌های جولان خلاصه می‌شد در عمل به کشوری تبدیل شده است که موجودیتش را وامدار نیروهایی است که امنیت اسرائیل را نشانه گرفته‌اند. با توجه به این موارد، واشنگتن کنترل توازن قوا در این منطقه را به میزان قابل توجهی و تا این مرحله، به نیروی مقابل واگذار کرده است. امنیت انرژی در خلیج فارس و توازن قوای موجود وابستگی مستقیم به حضور نظامی آمریکا در این منطقه دارد. اما حضور نظامی آمریکا به تنهایی جهت امنیت انرژی وادامه صدور جریان نفت به بازارهای بین‌المللی از این منطقه کافی به‌نظر نمی‌رسد.
بی ثباتی و ادامه نارضایتی‌های داخلی در بحرین، موضع گیری‌های غیرخصمانه کشورهای کویت، قطر و عمان در رابطه با ایران، فرسایشی شدن درگیری‌های نظامی عربستان سعودی و امارات متحده با حوثی‌های یمن از جمله مواردی هستند که کارایی حضور نظامی آمریکا در رابطه با تداوم توازن قوا را با پرسش مواجه ساخته است.
سیاست ستیزه جویانه بخشی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، علی‌رغم حضور پرقدرت نظامی آمریکا، نه تنها موجبات‌ترس و انفعال تهران و کاستن از حضور چالش برانگیز نظامی در منطقه را فراهم نیاورده بلکه اراده تهران برای پیشروی هر چه بیشتر در راستای تغییر ساختار سیاسی منطقه را دست نخورده باقی گذاشته است. سیاست خارجی غیرمنسجم و سردرگم واشنگتن در خاورمیانه به پیشروی تهران در ژئوپلتیک منطقه کمک‌های فراوان کرده است. اینکه این پیشروی تا کجا و تا کی ادامه داشته باشد را آینده پاسخ خواهد داد».
اعتراف بی‌بی‌سی به وارونه در آمدن نقشه‌های دشمنان انقلاب و اقتدار مضاعف جمهوری اسلامی در حالی است که رهبر انقلاب در پایان پیام اخیر به کنگره حج، مسلمانان جهان را به این آیه قرآن حکیم دلالت کردند: «اَم یُ‍ریدونَ کَیدًا فَالَّذینَ کَـفَروا هُمُ ال‍مَکیدون.. آیا دشمنان قصد کید و حیله را دارند؟ پس، آنان که کفر ورزیدند، خود در دایره مکر الهی قرار دارند».
