شناسه خبر : 74823
یکشنبه 28 ارديبهشت 1399 , 16:00
اشتراک گذاری در :
عکس روز

نظم پذیری مومنانه و شبیخون کووید ۱۹

پاسخ امام صادق(ع) به این پرسش که آیا یک مسلمان مجاز است در مورد برخی مسائل نزد حکام دنیوی طرح دعوا کند، با اشاره به آیه ی ۶۰ سوره ی نساء چنین است...

1: در صور بنیانی حیات دینی؛ مناسکRites بیان کننده ی نیازی بشری، و نشان دهنده ی وجه فردی یا اجتماعیِ حیات زیسته توصیف می شوند؛ از همین روست که یکی از کارویژه های اصلی حکومت داری فراهم نمودن شرایط مطلوب برای انجام مراسم مذهبی مردم بر اساس تقویم است. اساسا مناسک، مجموعه‌ای از حرکات دارای نظم و وابسته به زمان و آن چیزهایی هستند که آدمی را به ذات اقدس الهی نزدیک می‌کنند ...

چگونگی برگزاری مراسم شب های قدر و پنجره ای که این سبک از نیایش و دعا به روی جنبه های اجتماعی و سیاسی انسان می گشاید، با حکم ویروس کووید 19 به یکی از دغدغه های مردم تبدیل شده بود.

چنانکه دانته آلیگیری ((Dante Alighieri شاعر ایتالیایی می گوید:

"خدا چنین خواسته است تا آدمیان فضایل را از خود او به دعا بخواهند."

2: از همان"وقته ای" که شاگردِ ممتازِ مدرسه ی انقلاب که افتخار و شرفِ جانبازی نیز یکی از واقعیت های حیات زیسته ی اوست و دست بلند رهبری اش بسان معمار کبیر انقلاب، با قدرت از کیان اسلام و اندیشه و اندیشه ورزی دینی حفاظت می کند، به ستاد ملی مبارزه با کرونا تأکید کردند:" ... باید توجه داشت که عبادات و توسل، بخصوص در ماه رمضان و شب های قدر، جزو نیازهای اساسی و حتمی مردم است ... و معتقدم اگر قواعد سخت‌گیرانه‌ای هم در این زمینه وضع شود مردم مؤمن و مسجدی حتماً بیشتر از دیگران به آن عمل می‌کنند؛" خاطرِ مردم جمع شد.

3: در میان متفکران و نویسندگان غربی، میشل فوکو از معدود کسانی است که رجوع انقلاب اسلامی ایران را به معنویت دریافت؛ و صریحا اظهار داشت که در سپیده دم تاریخ، ایران دولت را اختراع کرد و نسخه ی آن را به اسلام سپرد؛ ایران از اسلام، مذهبی بیرون آورد که چشمه هایی خشک نشدنی در اختیار ملت نهاده است.

4: شاکله ی رفتاری جمعیتِ عظیم، نشان داد که اگر قواعد سخت‌گیرانه‌ای هم برای دفع شبیخون کووید 19وضع شود، مردم مؤمن و مسجدی حتماً بیشتر از دیگران به آن عمل خواهند کرد. اگر بخواهیم چرایی و چگونگی این شاکله ی رفتاری را که قطاریِ از اندیشه ها را از پی خود می کشد، قدری از نزدیکتر واکاوی کنیم، قبل از هرچیز با چارچوب مفهومی «عشق» و نسبت آن با مبانی حکومت داری در عصر غیبت امام عصر(عج) روبرو می شویم.

5: همواره، میل به کمال یابی یکی از جنبه های مهم زندگی بشری، ارزیابی می شود. اما انسان چگونه این وجه از زندگی را تجسم و تحقق می بخشد؟ پرتو افکنی به مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه ی انسانی پاسخ را به روشنی پدیدار می کند.

6: جستجوی واژگانی مناسب برای شرح منطق نظری و تبیینِ منطق درونیِ نسبت «عشق» با مبانی تمدنی و نظام فکری و فرهنگی مردم مؤمن و مسجدی؛ در تاریخ اندیشه و اندیشه ورزی، حداقل دو مبنای ذیل را کوتاه و گویا می شود یافت:

الف: مقبوله عمر ابن حنظله

اساسا این امر که عمل آگاهانه ی ذهن بشری می تواند مبنای تنظیم روابط اجتماعی قرار گیرد، محصول جهان مدرن است. از حیث مبانی حکومت داری در دوره ی غیبت امام عصر(عج) احتجاجِ مشهور به مقبوله ی عمرابن حنظله(مفهوم مقبوله، ناظر به حدیثی با مضمون پذیرفتنی برای مبنای عمل است.)، مبانی تئوریکی برای صلاحیت علما در رتق و فتق امور مردم و نیابت کلی از امامان (ع) را فراهم می کند.

فقه سیاسی شیعه که دانشی امامت محور است، تفسیر خاصی از جایگاه و شرایط امام در زندگی سیاسی ارائه می دهد. قطع نظر از سند، پاسخ امام صادق(ع) به این پرسش که آیا یک مسلمان مجاز است در مورد برخی مسائل نزد حکام دنیوی طرح دعوا کند، با اشاره به آیه ی 60 سوره ی نساء چنین است:" ... کسی از میان خودتان را که حدیث ما را باز گوید و در حلال و حرام ما بیاندیشد و احکام ما را بشناسد ... حاکم برشما قرار دادم."

چنانکه امام خمینی(ره) در کتاب ولایت فقیه بحث کرده اند، این حکم سیاسی اسلام است ... و راه را به سوی ائمه ی هدی(ع) و کسانی که از طرف آنان حق حکومت و قضاوت دارند باز می کند ... بصیرت ها و بینش عمیقِ این بحث، گذرگاهی مطمئن به سوی اندیشه های نوین می گشاید.

ب: استدلال توماس هابز در کتاب لویاتان

... میثاقی که خدا وند با ابراهیم[ع] بست این بود: میان من و شما و ذریه ی بعد از تو عهدی است که نگاه خواهید داشت؛ ... فرزندان ابراهیم[ع] تنها به حکم [تعهد و] دینی که نسبت به آباء خود از حیث فرمانبرداری و اطاعت داشتند، طرف آن عهد و میثاق بودند ...

هابز با اینکه پدر خدا ناشناسان توصیف شده، در بحث از مذهب و اشاره به میثاق ذات اقدس الهی با حضرت ابراهیم(ع)، می کوشد نشان دهد که اگر مردم خواب و خیال افراد عادی را به جای فرمان خدا قبول کنند، به ندرت می توانند در باره ی آنچه فرمان خداست توافق داشته باشند ... به نظر می رسد این ژرف بینی، برای مشکلات قرن حاضر نیز کاملا مناسب و مفید باشد.

7: مانوئل کاستلز در کتاب شبکه های خشم و امید، یک سؤال طرح کرده که  می تواند پنجره ای کوچک به جهان در حال زایش بگشاید: چگونه و چرا افرادی تصمیم می گیرند کاری را بکنند که مکررا به آنها هشدار داده می شود  آن کار را نکنند؟  به راستی در هنگامه ی شبیخون کووید 19 و با وسواس علمی؛ چگونه باید این مسألۀ کلیدی و تصوّرِ اجتماعیِ جدید را فهم کرد؟ ... شهید آوینی چه خوب تشخیص داده بود آنجا که در «مبشّرِ صبح»  با پرتو افکنی بر «عشق» نگاشت: آنانکه معنای «ولایت» را نمی دانند در کار ما سخت درمانده اند ...

نتیجه گیری

در اکنونیتِ جامعه ی ایرانی، سرآمد پارادایم قدرت، الگویی بی بدیل از تفسیر عقیده و جهاد و زندگیِ وقف عمل و نظر در عرصه ی زیستِ سیاسی Biopolitics است. رهبر انقلاب به ستاد ملی مبارزه با کرونا تأکید کردند:"... معتقدم اگر قواعد سخت‌گیرانه‌ در زمینه ی مبارزه با کرونا وضع شود مردم مؤمن و مسجدی حتماً بیشتر از دیگران به آن عمل می‌کنند؛" یکی از سرچشمه های منطق نظریِ این «اعتقاد» که قادر است تقدیر تاریخ فردای جهان را نیز تعیین کند؛ در « نیمۀ خرداد ماه »  و جریان ریشه داری که « پنجاه و هفت » سال پیش، بنیانگذاری شد، قراردارد.

هرچند تداوم بحران کرونایی برخی باز اندیشی ها در زمینه ی شیوه ی اجرای مناسک شب های قدر را گریز ناپذیر ساخت، در عین حال  مردم جلوه هایی ناب از نظم پذیری فردی و اجتماعی و تمکین به قوانین را در مراسم شب های احیاء به نمایش گذاشتند، و در مواردی با ابتکاری جالب، برای عمل به قانونِ رعایتِ فاصله ی اجتماعی، تمثال شهدا را آوردند.

چنانکه هابز درکتاب لویاتان خاطر نشان کرده، رمز و رازها و شعائر مذهبی، مانند قرص های اثربخش برای یک بیمار است که اگر به طور کامل مصرف شود تأثیر می گذارد، ولی اگر ناقص مورد استفاده قرار گیرد، قسمت اعظم آن بدون هیچ اثری، دفع خواهد شد.

می توان از کاستلز، جامعه شناس اسپانیایی که کارویژه ی شبکه ها در عصر اینترنت را به خوبی می داند، دعوت کرد تا پاسخ سؤال خود و معنای شاکله ی رفتاری مردم در جامعه ی ایران را، در استراتژی و اقدام سر آمدِ پارادایمِ قدرت، با خوانش سید مرتضی آوینی پیدا کند:

"... او همان است که طلعتش را در عشق پروانه و سوختن شمع دیده ایم ... چشمانش منزل عنایتی ازلی و دهانش معبر فیضی ازلی و دستانش ... دوستش داریم ... او نیز ما را دوست دارد؛ آن همه که معنا لفظ را ...  وصیِّ امامِ عشق! ..."

دکتر سیدمهدی حسینی

اینستاگرام
ادبیاتی نمایشی با عقبگرد هزار و چند ساله ونهری به متفکرین اسپانیایی ....
به نام خدا
ضمن اهداء شایسته ترین سلام و احترام به دوست عزیزی که لطف نموده و پس از مطالعۀ شبه مقالۀ فوق پیام گذاشته اند، که چند لحظه پیش ملاحظه کردم، به اطلاع این دوست صاحب نظر می رسانم که به منظور نگارش مطلب فوق به بیش از چهارده منبع از میراث تاریخ اندیشۀ سیاسی مثل توماس هابز در کتاب لویاتان و فکر خوب معاصران مثل امیل دورکیم( فرانسوی)، میشل فوکو (فرانسوی) ، هانا آرنت (آلمانی )، مانوئل کاستلز( اسپانیایی)، و.ت جونز ( ) [نگارندۀ کتاب خداوندان اندیشۀ سیاسی]، علی شریعتی، حسین بشیریه،عبدالرحمن عالم، فرهنگ رجایی، داود فیرحی، سجاد ستاری ،حمید عنایت، محمد حسین اسکندری، امام خمینی(ره) ، شهید آوینی ... صورت برداری کرده اند ... همه بصورت مستند و معتبر؛ استفاده کرده ام، نام منابع و شمارۀ صفحات اخذ مطالب و تعابیر در صورت نیاز تقدیم خواهد شد ... نگارنده هیچ اثری از ادبیاتی نمایشی با عقبگرد هزار و چند ساله در این آثار پیدا نکردم ؛ بازهم ازاینکه وقت گذاشتی و مطلب را مطالعه کردی بسیار سپاسگزارم و منتظر نظرات روشنگرانه و نقادانۀ بیشترتان می مانم ...
سلام جناب دکتر . متشکرم که دلسوزانه منابع خود را در ذکر کردید . اینکه نگاه من در خصوص مطلب شما تند بود عذر به تقصیر دارم .
سنگینی مطالب میزان درک و استنتاج خواننده را تا حدودی کاهش میدهد . چه عرض کنم بیشتر از کمی ....
نگاه شما به اکثر مخاطبان سایت باشد جسارتا بهتراست .
مغر کلمات دایره لغات وسیعی میطلبد که امثال حقیر عقیم از پختگی آن هستیم تشکر میکنم از نگاه مدرسی شما .
سلام عزیزم ، خواهش می کنم عزیز دلِ برادر، شاید اصرار روی مستند و معتبر نوشتن یه خورده از زیبایی متن کم کنه، اما شما حق بدین که وقتی متنی در انظار همه قرار بگیره و به اصطلاح با روی خط قرار گرفتن آمادگی زیر تیغ نقد رفتن را اعلام کنه شاید چارۀ دیگه ای نداشته باشه. به هر حال از تو جه و توصیۀ حضرتعالی که تواضع نهفته در آن درسی مضاعف است تشکر می کنم، در این روزهای پایانی ماه مبارک هرچی که از ذات اقدس الهی برای خودت و عزیزانت می خواهی ، برای ما هم بگیر ...
نظری بگذارید
نام خود را وارد نمایید
متن نظر را وارد نمایید
مقدار صحیح است
مقدار صحیح وارد کنید
بدون ویرایش از شما
آخرین اخبار
تبلیغ کانال فاش در ایتابنر بیمه دیفتح‌الفتوحصندوق همیاریخبرنگار افتخاری فاش نیوز شویدمشاوره و مشاوره تغذیه ویژه ایثارگرانسایت جمعیت جانبازان انقلاب اسلامیانتشارات حدیث قلماساسنامه انجمن جانبازان نخاعیlogo-samandehi