تغییر نگرش میهمانان خارجی در بازدید از باغ موزه دفاع مقدس

 علی‌اصغر جعفری رئیس موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در گفت‌وگویی با تسلیت شهادت امیرالمومنین علی (ع) و آرزوی قبولی طاعات هموطنان در پاسخ به چگونگی ایفای نقش موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در جهت افزایش علاقه مخاطبان به بازدید از این موزه اظهار داشت: مجموعه‌ای از دلایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی در رجوع و استقبال مردم به بازدید از اماکن تاریخی و موزه‌ای کشور موثر است که با یک بررسی مختصر می‌توان به سطح پایین این آمار و اقبال پی برد.

وی افزود: بررسی رشد میزان بازدید مردم از موزه‌های کشور در سال نود و هشت حاکی افزایش ۱۰ درصدی این اقبال در عموم موزه‌ها و با افزایش قریب به ۷۰ درصدی در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که این تمایز و تفاوت در افزایش بازدید‌های موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نسبت به سایر موزه‌های کشور به دلیل تعلق خاطر تاریخی، ملی و مذهبی مردم ما به حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است.

جعفری ادامه داد: بر اساس نظرسنجی و بررسی به عمل آمده، این جهش افزایشی بدلیل تغییر محتوای ارایه شده در موزه و برنامه‌ها و نمایشگاه‌های جانبی در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ظرف دو سال گذشته است. به عنوان مثال، بازدید ۳۰ هزار نفره مردم از نمایشگاه شکار کرکس‌ها در سال گذشته و بروز حس ویژه‌ی غرور ملی، اقتدار و‌اعتماد به نفس توسط بازدیدکنندگان در نظر سنجی‌های صورت گرفته، یکی از برنامه‌ها و دست آورد‌های مورد اشاره است.

جعفری در ادامه پاسخ به سوال بالا، به لزوم مطالعه در تغییر رویکرد اتخاذ شده جهت جذب مخاطب توسط موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به عنوان یک الگوی جدید برای دیگر مجموعه‌های مشابه در کشور، اشاره کرد.

رئیس موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس درباره نگرش به موزه و ضرورت نیاز به یک حرکت جامع در تمام مجموعه‌های کشور برای افزایش مخاطبان موزه‌ها بیان کرد: در دنیای امروز نگاه صرفا تاریخی به موزه که آن را به محلی برای معرفی تاریخ گذشته بدل کرده بود، مردود و منسوخ است. امروزه بر اساس نگاه جهانی ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) موزه‌ها، مجموعه‌های آموزشی، فرهنگی و تعاملی برای معرفی فرهنگ، تاریخ و تمدن، ارزش‌ها و باور‌های مذهبی کشور‌ها و ملت‌ها از گذشته تا به امروز است. بخشی از نمایش تمدن و قدرت ملت‌ها و کشور همان موزه‌ها هستند که در تعریف امروز دارای کارکرد آموزشی، کمک آموزشی و پژوهشی، به عنوان پل ارتباطی میان نسل گذشته، امروز و آینده هستند. بر این اساس امروز موزه‌هایی را می‌توان موفق تلقی کرد که پویا، سیال، جاری، یادگیرنده و در حال تکامل باشند.

تنظیم و تطبیق محتوا و روایتگری، با مخاطب و دستگاه ذهنی او در برنامه‌های موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس

جعفری در خصوص نگاه جدید به موزه و اینکه موزه‌های امروزی محلی برای آموزش و انتقال مفاهیم، ارزش‌ها و ایدئولوژی اصلی یک ملت هستند، پیرامون نقش موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برای انتقال ارزش‌ها و ایدئولوژی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برای نسل جدید در این حوزه تصریح کرد: در خصوص این موضوع در ابتدا به جمله‌ای از رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره می‌کنم که فرمودند: «هیچ تفکری تا با هنر آمیخته نشود در تاریخ ماندگار نخواهد شد.» امروز روش‌های انتقال مفاهیم به دلیل تعدد رسانه‌ها و تغییر ماهیت رسانه ها، دچار تغییر شده و دیگر مثل گذشته نیست. پس باید حتما از هنر، روش‌ها و تکنولوژی‌های جدید برای انتقال پیام استفاده کرد. وجه تمایز و مزیت موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در معرفی، محتوا و انتقال مطلب به مخاطب همین بهره گیری از هنر و تکنولوژی روز در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به عنوان مدرنترین موزه غرب آسیا است.

وی ادامه داد: هر کسی از موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بازدید می‌کند از این تلفیق هنر، تکنولوژی و مفاهیم در ارایه محتوا مشعوف میشود. یکی از رویکرد‌های دیگر ما در موزه، تنظیم و تطبیق محتوا و روایتگری، با مخاطب و دستگاه ذهنی او می‌باشد. در حالی که در گذشته یک روایت ثابت از یک موضوع برای تمامی اقشار مخاطب ارایه می‌گردید. بدیهی است که روایتی از یک امر برای یک جوان با فرد مسن، یک ایرانی با یک خارجی، توریست مسلمان و غیر مسلمان، با سواد و‌بی سواد و... متفاوت است. این همان استعانت از هنر برای معرفی و روایت است که حضرت امام خامنه‌ای (مد ظله‌العالی) فرمودند. در واقع هنر پل ارتباط و تبدیل محتوا با ذائقه مخاطب است و مانع از تکراری شدن موضوع برای مخاطب خواهد بود.

جعفری درباره تهمیدات این موزه در مواجهه با شیوع ویروس کرونا گفت: یکی از تمهیدات در نظر گرفته شده برای تسهیل دسترسی و بازدید علاقه‌مندان علی‌الخصوص بازدید‌های از راه دور، تامین امکان بازدید مجازی با بهره گیری از هنر و تکنولوژی مدرن می‌باشد که در شرایط فعلی و شیوع بیماری کرونا و ایجاد محدودیت‌های فیزیکی و اجتماعی از قابلیت ویژه‌ای برخوردار شد.

وی ابراز داشت: مشابه‌سازی و طراحی زیست دفاع مقدس در موزه و بهره‌گیری از فناوری تور بازدید مجازی (virtual tour)، واقعیت‌مجازی (VR) و واقعیت‌افزوده (AR) بخشی از تجربه و حس حضور در عملیات‌ها و مناطق عملیاتی جبهه را بازسازی خواهد کرد که از دیگر برنامه‌های در دستور کار موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به تأسی از فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

جعفری با اشاره به شعار روز جهانی موزه و میراث فرهنگی مبنی بر «برابری، تنوع و فراگیری نامگذاری» نسبت به بومی‌سازی این شعار‌های جهانی با فرهنگ مردم کشورمان در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اظهار داشت: معمولا شعار‌های جهانی به نحوی طراحی می‌شوند که با فرهنگ‌های همه ملل تناسب یا هماهنگی داشته باشند. خوشبختانه کشور ما آنقدر ظرفیت فرهنگی بالایی دارد که با ارایه فعالیت‌هایی که هر سال انجام می‌دهد تمام کشور‌ها را متحیر می‌کند؛ بنابراین اگر نمای درستی از فرهنگ اصیل و غنی ما ترسیم شود، در آن نابرابری وجود نخواهد داشت و به طور طبیعی این شعار در آن محقق می‌شود. اما باید این فرصت و اجازه به مخاطب داده شود تا خودش برداشتی از این موضوع داشته باشد و از قبل ذهن وی جهت داده نشود. به عبارتی فارغ از تعصبات و دیدگاه‌ها یا فشارها، اطلاعات درست در اختیار مخاطبان قرار گیرد.

وی افزود: موزه آینه‌ای است برای آنکه فرهنگ، تمدن، سبک زندگی، آداب و رسوم و فضائل یک ملت را جمع آوری و در معرض دید مخاطبان و بازدیدکنندگان قرار دهد. در این حوزه نیز موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سعی دارد آینه‌ای تمام‌قد باشد تا فرهنگ و تمدن کشور را به خوبی به بازدید کنندگان خارج از کشور و دیگر ملت‌ها نشان دهد و تصورات غلطی که با جنگ روانی در مورد کشور ما به راه انداخته‌اند از ذهن‌ها پاک کند و مخاطبان را با ارزش‌های دفاع مقدس آشنا کند.

جعفری گفت: بسیاری از مهمانان خارجی و مقامات کشور‌های مختلف که از این موزه بازدید می‌کنند، پس از بازدید، اذعان به تغییر و اصلاح نگاهشان به کشورمان به واسطه‌ی بازدید از این موزه دارند. به عنوان مثال معاون ارتش چین به عنوان یک فرد بلندپایه نظامی که موزه‌های مختلفی را در دنیا مشاهده کرده است، چند ماه قبل، از این موزه بازدید کرد. در پایان این بازدید وی از تاثر شدید خود نسبت به ظلمی که به کشور ما شده است سخن گفت؛ بنابراین ما از این شعار‌ها متناسب با فرهنگمان بهره‌گیری می‌کنیم و در لوای آن شعار تولیدات بسیاری منطبق با فرهنگ خودمان ارائه می‌کنیم و از این ظرفیت بهره می‌بریم تا فرهنگ و تمدن خود را به دنیا معرفی کنیم. سال گذشته ما توانستیم چهار صفحه از مجله ایکوم جهانی را به موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اختصاص دهیم و ذیل شعار آن سال به تبیین مبانی خودمان بپردازیم.

رئیس موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس درباره برنامه‌های آتی و توسعه‌ای این موزه ابراز داشت: از سال ۹۷ در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تمهیداتی صورت گرفته است و با هدف گذاری انجام شده، در چند حوزه، طراحی و ایجاد بخش‌موزه‌های جدید را پیش‌بینی کرده‌ایم. حسب اوامر رهبر معظم انقلاب اسلامی، موزه نقش تهران در دفاع مقدس ایجاد و موزه مقاومت، نمایانگر حماسه‌ی بی نظیر جبهه مقاومت، در اولویت کار ما قرار گرفت که فاز اول آن با کمک‌های سردار آسمانی، حاج قاسم سلیمانی آماده بهره‌برداری شده بود، اما به دلیل شیوع بیماری کرونا فعلا افتتاح نشده است.

وی افزود: موزه زنان که نقش زنان را در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را نشان می‌دهد یکی دیگر از بخش‌های جدید است. زنان سرزمین ما چه در انقلاب اسلامی و چه در دفاع مقدس نقش بسیار مهم و ارزشمندی داشتند و تنوانستند در مقابل الگوی زن غربی و الگوی زن شرقی یک الگوی سومی را با عنوان الگوی زن ایرانی مسلمان به جهانیان معرفی کنند که مورد استقبال و توجه خیل زیادی از افراد قرار گرفته است. ما در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در تلاش هستیم تا با ایجاد موزه زنان، نسبت به بیان حماسه‌ها و نقش آفرینی آنان در پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع آنان در طول هشت سال جنگ تحمیلی و معرفی الگوی سوم زن مسلمان ایرانی اقدام کنیم.

جعفری در پایان گفت: بخش دیگر از تازه‌های موزه مربوط می‌شود به کودکان زیر شش سال و کودکان شش تا ۱۲ سال که مفاهیم و ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را در قالب بازی، شعر، قصه‌گویی و کاردستی به کودکان آنچه که شایسته است انتقال دهیم. همچنین موزه جهاد را در دستور کار داریم. لوازم و وسایلی که اکنون به صورت پراکنده در این حوزه‌ها وجود دارد در حال تجمیع و انتقال به موزه هست. امسال ان‌شاءالله فاز اول این موزه‌ها را برای ایجاد تنوع و تحول و جذب مخاطب بیشتر افتتاح خواهیم کرد.