شناسه خبر : 75629
پنجشنبه 29 خرداد 1399 , 15:10
اشتراک گذاری در :
عکس روز

پاندمی کووید -۱۹ ، دیگر دوستی و حس تعلق

در این روزهای کرونایی، علاوه بر تله ی فاصله ی اجتماعی، برخی روندهای دیگر، از جمله رشد لجام گسیخته ی قیمت برخی اجناس...، باعث شده تا نظاره گر شتاب فزاینده ی کم رنگ شدنِ بعضی از مَنش های خاصِ فرهنگی و ارزش های درونی جامعه باشیم....

با نام و یاد خدا؛ یکی از مهمترین جلوه های حیات بشر چرایی و چگونگی ارتباط بر قرار کردن با دیگران است. شیوه های ارتباط انسان ها با هم در دو فرهنگ جمع گرایی و فرد گرایی؛ از هنجارهای متفاوتی پیروی می کند. امروزه، در بحبوحه ی همه گیر شدن کرونا همه سفارش می کنند که مراقب خودتان باشید و با رعایت پروتکل های بهداشتی و حفظ فاصله ی فیزیکی، و رعایت مرز بین خود و دیگری، از تیررس کووید- 19 در امان باشید و به قول فوتبالی ها به آن جا خالی بدهید!

 بسیاری از ارتباطات انسانی فرا زبانی paralinguistic)) هستند و با تکیه بر تجلیات عاطفی، ایما و اشاره و زبان بدن، تغییر لحن صدا، تماس چشمی و ... تجلی می یابند. هرچند تلاش برای زنده ماندن نیاز اصلی انسان است، اما زندگی این قابلیت را نیز دارد که خود به سوی بی رحمی، سلطه و حذف کشیده شود... در نظریه ی "هرم نیازها" ی آبراهام مازلو، رفع نیازهای امنیتی و معیشتی مقدمه ای برای ورود به مراحل پیچیده تر زندگی توصیف شده است. اساسا زندگی به گونه ای است که مسیر حرکت ما را در گذر عمر گلریزان نکرده اند!

 کرونا زدگی ثابت کرد که برای فهم درست زندگی، ضروتا جهان را نه صرفا بر اساس حقایق موجود، بلکه بر مبنای فرهنگ های ذهنی ای که ریشه در سنت ها دارند، باید دریابیم. در هنگامه ی قرنطینه ی اجباری و گسترش سایه ی  تفرّد، تنها با تکیه بر تجلیات عاطفی می توانیم به هم نزدیک شویم. چشم های ما پنجره ای است که به  "درون" باز می شود. چنانکه اسلاوی ژیژک خاطر نشان کرده، این روزها وقتی آشنا یا غریبه ای را می بینیم و فاصله ی مناسب را حفظ می کنیم، یک نگاه عمیق به چشم طرف مقابل می تواند احساساتی بیشتر از نوازشی خودمانی را بروز دهد.

مطابق با تئوری انتخاب، رفتار انسان از چهار مؤلفه ی جدا نشدنی عمل، تفکر، احساس و فیزیولوژی تشکیل شده است. همواره اندیشه ی دیگر دوستی و تعلق خاطر به نوع بشر به مثابه نیازهای اساسی انسانی؛ رضایت خاطر و آسایش روح و روان را به انسان  هدیه داده است. اکنون تداوم گسست روابط اجتماعی حاصل از پاندمی کووید-19 اصل مهمِ "دوست داشتن، رابطه ی با دیگران و حس تعل" با خوانش گلاسر را به چالشی بنیادین فرا خوانده است.

 پرتو افکنی بر سیر اندیشه و فرهنگ ایرانی – اسلامی، یکی از مهمترین نکاتی را که پدیدار می کند این باور است که "میوه ی ارزش های آینده تنها زمانی قادر به رشد است که بذرش را امروز ما افشانده باشد." تأمل تئوریک در این امر مهم از این رو ضروری است که در کلان روال جاری که هنوز هیچ چشم انداز دقیقی از فرو نشستن غبار کووید-19 وجود ندارد، و همگی در دل بحران قرار داریم، به نظر می رسد حس تعلق و دیگر خواهی در جامعه ای با فرهنگ جمع گرایی، دستخوش تغییر خواهد شد.

 در این روزهای کرونایی، علاوه بر تله ی فاصله ی اجتماعی، برخی روندهای دیگر، از جمله رشد لجام گسیخته ی قیمت برخی اجناس...،  باعث شده تا نظاره گر شتاب فزاینده ی کم رنگ شدنِ بعضی از مَنش های خاصِ فرهنگی و ارزش های درونی جامعه باشیم. از حیث جامعه شناسی سیاسی، ارزش ها یکی از عوامل اصلیِ همبستگی و استمرار نظام اجتماعی به شمار می آیند که فرجام و نهایت اهداف زندگی انسان را تعیین و کنش های افراد را به سوی آن هدایت می کنند.

آن شاکله ی رفتاری و نظامِ باورها که در چارچوب فرهنگ جمع گرایی، علاوه بر افشاندن بذر دوستی و مهربانیِ بیشتر با خانواده و نزدیکان، همواره از رهگذر همرفتاری همدلانه، همبستگی و استمرار نظام اجتماعی را نیز تضمین می کند. اکنون دچار یک مخاطره ی سه وجهی شده است: بحران طبی (تداوم پاندمی کووید-19) و نامشخص بودن چشم انداز آینده ی آن، و بحران نوپدید فرار از همدیگر، و بحران لجام گسیختگی قیمت ها... . مشکل اینجاست که حتی اگر سرانجام، زندگی به چیزی شبیه وضعیت عادی بازگردد، این وضعیت عادی، همان وضعیت عادی ای که قبل از طغیان بیماری داشتیم نخواهد بود.

اکنون صفحه ی صاف وبی، برخی صداهای بدآهنگ و اخبار و تصاویری را از اینجا و آنجای جهانِ کرونا زده به سمع و نظر همگان می رساند. نتایج تحلیل محتوای برخی از این امور حکایت از این امر دارد که احتمالا در صورت عدم اندیشه ورزی و توجه به هزینه ی فرصت در فصلِ کاشت، مقوله هایی از قبیل "دوست داشتن، رابطه ی با دیگران و حس تعلق"، در آینده ی قابل پیش بینی به "گردابِ مرزبندی و خود فروپاشی" پرتاب خواهند شد.

نتیجه گیری

 باید دائما تصویری جهانشمول از جامعه را با همه ی پارادوکس هایش، مد نظر قرار دهیم... قضایا پیچیده تر از این حرف هاست که می نماید. اگر با ابتناء بر خوانش توماس هابز در کتاب لویتان، کالبد دولت را به لحاظ تئوریک و در دوران تداوم بحران کرونایی تشریح کنیم، مشاهده خواهیم کرد که کووید - 19 بسان شهروندان، دولت ها را نیز از بیماری بی نصیب نگذاشته است... از این رو در شرایط پاندمی، ترجمه ی تشریکِ مساعی به زبانِ سیاسی، از هر وقت دیگری ضروری تر است؛ برای احتراز از بدتر شدن اوضاع باید کاری کرد.

اتفاقا اکنون وقتش رسیده که زبان سیاست پیشگان شفاف تر شود... نباید منتظر بمانیم تا حتما فاجعه ای پیش بیاید تا ما را به باز اندیشی در مورد اساسی ترین مؤلفه های جامعه مان وادار سازد! توجه به امر واقع، به هیچ روی به معنی نگران کردن جامعه ای پویا نیست؛ اما از نقش آفرینی موتورهای جستجو و دیجیتالیسم در تغییر جهت عقربه ی افکار عمومی نیز نباید غفلت کرد. اگر رویدادهایی با مقیاس جهانی را درست تجزیه و تحلیل نکنیم، باعث سوء تعبیر، و مهمتر از آن، موجب آموختن درس های غلط؛ خواهد شد.

البته برخی تصمیمات اتخاذ شده در راستای کمک به افرادی که از  تعطیلی های اجباری آسیب دیده اند و بازماندن از تلاشِ معاش، مشکلات معیشتی مهمی را  پیش روی آنها قرارداده... و هم اندیشی ها به منظور یافتن راه و چاره، به موازات همرفتاری همدلانه ی مردمی و  همچنین توان بالقوه ی ساختار و نظام دینی را که می کوشد با ابتناء بر تلاش های مستمر، یک نوعِ جدید از اجتماعِ سیاسی مذهبی را در جهان مدرن نهادینه کند، نباید نادیده گرفت.

 تأکید بر مطالب فوق از این روست که در ادبیات سیاسی، دولت (state) به معنی زندگی کردن اجتماع مردم، تحت حاکمیت یک قدرت مرکزی، و حکومت (government) به مثابه بازوی اعمال اقتدارِ دولت، شناخته شده است. این امر بنا بر روال مرسوم، بسان روح، به سیاست و  زندگی سیاسی و اجتماعی مردم معنا و حرکت می بخشد. بدیهی است که شیوه ی مواجه ی دولت ها و حکومت ها با پاندمی کووید – 19   در آینده، از داوری مردمی و دید اندیشمندان و صاحب نظران در اندیشکده ها و مراکز آکادمیک دور نخواهد ماند.

دکتر سید مهدی حسینی

اینستاگرام
نظری بگذارید
نام خود را وارد نمایید
متن نظر را وارد نمایید
مقدار صحیح است
مقدار صحیح وارد کنید
بدون ویرایش از شما
آخرین اخبار
تبلیغ کانال فاش در ایتابنر بیمه دیفتح‌الفتوحصندوق همیاریخبرنگار افتخاری فاش نیوز شویدمشاوره و مشاوره تغذیه ویژه ایثارگرانسایت جمعیت جانبازان انقلاب اسلامیانتشارات حدیث قلماساسنامه انجمن جانبازان نخاعیlogo-samandehi