لحظه تلخ محاصره آبادان+عکس

مهم‌ترین هدف صدام حسین از آغاز جنگ با ایران، لغو معاهدۀ مرزی 1975 و تسلط کامل بر اروندرود بود. برای تحقق این موضوع، دولت عراق نیاز داشت تا شهرهای خرمشهر و آبادان را به تصرف درآورد و بر شبه جزیرۀ آبادان مسلط شود تا دسترسی ایران به اروندرود را غیرممکن سازد. بنابراین یکی از محورهای اصلی حملۀ ارتش عراق به خوزستان حرکت از محور شلمچه و پیشروی در ساحل ایرانی اروندرود بود تا بتواند بین رودخانه های بهمنشیر و اروند به طور کامل مستقر شود. اگر ارتش عراق موفق می‌شد به این هدف کلیدی دسترسی پیدا کند در کنار دو مانع طبیعی کارون و بهمنشیر قرار می‌گرفت و شاید می‌توانست ایران را از بازپسگیری آنها ناامید کند. بنابراین قبل از آنکه حتی خرمشهر را به تصرف درآورد، نیروهای خود را از شمال این شهر عبور داد تا بتواند هر چه سریع‌تر به شبه جزیره آبادان برسد و شهر پرآوازه آبادان را به اشغال خود درآورد.

ارتش عراق در 19 مهر ماه سال 1359 به لشکر 3 زرهی مأموریت داد خرمشهر و آبادان را محاصره کند تا امکان اشغال این دو شهر با هم فراهم شود. بدین منظور این لشکر با نصب یک پل پی ام پی ساخت شوروی روی رودخانه کارون در منطقه مارد واقع در 12 کیلومتری آبادان، با تیپ 6 زرهی سازمانی و تیپ 26 زرهی لشکر 5 و عناصری از تیپ 33 نیروی مخصوص، ظرف یک شب از رودخانه کارون عبور کرد. ارتش عراق پل دیگری را هم روی رودخانۀ کارون در سلمانیه واقع در 20 کیلومتری آبادان نصب کرد. با عبور از رودخانۀ کارون، ارتش عراق بخشی از جادۀ آبادان ـ اهواز و نیز حدود 10 کیلومتر از جاده آبادان ـ ماهشهر را به تصرف خود درآورد. این تهاجم در حالی صورت گرفت که ایران هیچ نیرویی در شرق رودخانۀ کارون نداشت. با تصرف بخشی از جاده، ارتش عراق حدود 900 نفر از مردمی را که از جادۀ اهواز ـ آبادان تردد می‌کردند به اسارت درآورد.

حصر آبادان از هشتم آبان سال 1359 تا 5 مهرماه سال 1360 به طول انجامید که این امر از اهمیت ویژه‌ای در استراتژی نظامی دو طرف برخوردار بود. هنگامی که آبادان در محاصره دشمن قرار گرفت؛ حضرت امام خمینی(ره) خطاب به نیروهای مسلح فرمودند که: «حصر آبادان باید شکسته شود» در پی دستور بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران؛ یکی از چهار عملیات بزرگ و برجسته تاریخ دفاع مقدس به نام عملیات «ثامن الائمه» رقم خورد که از آن به عنوان یک نقطه عطف در راهبرد جنگ یاد می‌شود.

در دوران محاصره شهر، رادیو نفت آبادان اطلاعات مربوط به تهاجم ارتش عراق را به طور مرتب برای مردم پخش می‌کرد و رزمندگان با استفاده از این اخبار در جبهه‌های مختلف جهت دفاع از شهر بسیج می‌شدند.