شهیدبنت الهدی صدر که بود؟

بنت الهدی صدر که بود؟/علت کناره گیری وی از سرپرستی مدارس الزهرا چه بود؟/چرا به شهادت رسید؟/محور قصه هایش چه بود؟

شهید بنت الهدی صدر در سال ۱۹۳۷ مطابق با ۱۳۱۶ شمسی در کاظمین متولد شد. وی از فعالان فرهنگی و نویسندگان عرب زبان بود که همه تلاشش را برای آشنایی زنان مسلمان با مفاهیم دینی به کار گرفته بود. او سرپرست مدارس الزهرا بود. ایشان در نوزدهم فروردین ۱۳۵۹ به دست رژیم بعث عراق به شهادت رسید.

در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی بانوی بزرگوار شهید بنت الهدی صدر اختصاص دارد.

بنت‌ الهدی صدر، معروف به بنت‌الهدی و شهیده صدر (۱۹۳۷-۱۹۸۰م)، از زنان نویسنده و فعال فرهنگی-سیاسی عراق و خواهر شهید آیت الله سید محمدباقر صدر بود. وی، به‌ دنبال اعتراض به دستگیری برادرش و سخنرانی در حرم حضرت علی(علیه‌السلام) که به تظاهرات در شهرها و کشورهای مختلفی انجامید، توسط رژیم بعث زندانی و اعدام شد.

 

زندگی‌نامه بنت الهدی صدر

سیده‌ آمنه صدر (متولد کاظمین در سال ۱۳۵۷ ق./۱۹۳۷ م.)، دختر آیت‌ الله سید حیدر صدر است. مادرش خواهر آیت‌ الله محمدرضا آل‌یاسین است. سید اسماعیل صدر و شهید سید محمدباقر صدر برادران اویند.[۱]

 در دو سالگی پدرش را از دست داد. خواندن و نوشتن را در خانه آموخت و به یادگیری نحو و منطق و فقه و اصول و... پرداخت. او نزد شهید محمدباقر صدر، شیخ زهیر الحسون و ام علی الحسون درس آموخت.[۲]

 وی در ۸ آوریل ۱۹۸۰ م. مطابق با نوزدهم فروردین ۱۳۵۹ به‌ دست رژیم بعث عراق اعدام شد.[۳]

 

در همین رابطه بخوانید: 

ابن ندیم که بود؟/ او در چه علومی صاحب نظر بود؟/چه اقوالی درباره مذهب او وجود دارد؟/مهمترین اثر او کدام است؟

شهید صدر، عالمی که از ۲۰ سالگی بر کرسی تدریس نشست/ رابطه شهید صدر و انقلاب اسلامی چگونه بود؟/ جمله معروف شهید صدر درباره امام/ علت تکرار نبش قبر شهید صدر چه بود؟

ابن شهر آشوب که بود؟/وی در کدام علوم تبحر داشت؟/چرا شیعه و سنی ایشان را ستوده اند؟/مهمترین اثر وی کدام است؟

محمدتقی آقا نجفی اصفهانی که بود؟/علت انتقال وی به وسیله دربار به تهران و مجددا به اصفهان چه بود؟

محمدبن حسن بن زین الدین عاملی کیست؟/نسبت او با شهید ثانی چیست؟/برخی از بزرگان درباره او چه گفته اند؟/از مهم ترین ویژگی‌های اخلاقی اش چه بود؟

از زندگی عالم برجسته سید اسماعیل نوری طبرسی چه می دانید؟/وی در محضر کدام بزرگان شاگردی کرد؟

آیت الله العظمی یوسف مدنی که بود؟/عنایت علامه طباطبایی به وی چه بود؟/چه کسی بر وی نماز خواند

 

فعالیت‌ های تبلیغی

شهید بنت‌الهدی از اهمیت نقش زنان در فعالیت‌ های دینی آگاه بود؛ از این‌رو جلساتی را در خانه خود و دیگران برای تبلیغ امور دینی تشکیل می‌ داد.[۴]

ایشان در مجله «الاضواء» برای دختران عراقی و عرب مطلب می‌ نوشت. نوشته‌ های او در این مجله حول التزام زنان به آموزه‌ های دینی و رد الگوها و شعارهای غربی برای آنان، دور می‌ زد.[۵]

سرپرستی مدارس الزهراء

مدارس الزهراء، مجموعه مدرسه‌ های وابسته به صندوق خیریه اسلامی (جمعیة صندوق الخیری الاسلامی) بودند. این مدرسه‌ ها به هدف تقویت فرهنگ دینی در کودکان در شهرهای بصره، دیوانیه، حله، نجف، کاظمین و بغداد تأسیس شدند. مرکزیت این مدرسه‌ ها با مدرسه بغداد بود. شهید بنت‌الهدی دو ماده درسی را - علاوه بر دروس مرسوم آموزشی- در این مدارس جای داد و از معلمانی استفاده می‌ کرد که به شئون اسلامی اهتمام خاصی داشتند.[۶]

در ۱۹۶۷ م. بنت‌الهدی صدر، سرپرست این مجموعه در نجف و کاظمین شد. او در این زمان سرپرست یک مدرسه دینی دیگر در نجف هم بود. از این‌رو هفته‌ اش را تقسیم کرده بود[۷]. او بعد از ساعت اداری مدرسه، به معلم‌ ها آموزش‌ های تربیتی می‌ داد و بعدازظهرها را به پاسخگویی به سؤالات دانشجویان می‌ گذراند. در ۱۹۷۲ م. بخشنامه‌ ای مبنی بر لزوم الحاق این مدارس به وزارت تعلیم و تربیت عراق از سوی دولت صادر شد. با صدور این بخشنامه بنت‌الهدی از مسئولیت این مدارس کناره‌ گرفت و دعوت رسمی دولت طی نامه‌ ای از او بر ادامه همکاری در این مدارس نیز نافع نیفتاد.[۸]

 او در پاسخ به سوال از سبب ترک همکاری در این مدرسه‌ ها می‌گفت: لم یکن الهدف من وجودی فی المدرسه الا نوال مرضاة الله و لما انتفعت الغایة من المدرسة بتأمیمها فما هو جدوی وجودی بعد ذلک؟!بنت‌الهدی صدر؛ محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۸-۷۹ به نقل از ملحق صحیفه الجهاد الصادر به تاریخ ۲۰ جمادی الثانیه ۱۴۰۳ ق. نیسان ۱۹۸۳ م.

داستان نویسی و شعر

بنت‌الهدی به قصد این‌که دایره مخاطبان بیشتری برای سخنانش داشته باشد رو به نوشتن آورد؛ زنان بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی می‌ توانستند از طریق خواندن کتاب‌ های او به‌ اندیشه‌ های اسلامی دست پیدا کنند.[۹]

مباحث خانوادگی، کار اسلامی، سختی‌ های زنان شاغل، مسخره‌ کردن، خدشه‌ دار کردن جلوه زن، زیبایی، آرایش‌ کردن، حجاب و... از محورهای قصه‌ های او هستند.[۱۰]

 او به همین هدف شعر هم می‌ گفت. بیشتر شعرهای وی رنگ و لعاب دینی دارد.

فعالیت‌های سیاسی و شهادت

شهید بنت الهدی صدر، پیشگام نهضت اسلامی زنان در عراق بود. او در مسیر حرکت اسلامی برادرش سید محمدباقر صدر حرکت می‌ کرد. اتفاقات سیاسی مهمی که در زمان او اتفاق افتاده عبارتند از: 

بازداشت شهید صدر در بیمارستان کوفه در سال ۱۹۷۲ م.

دستگیری بسیاری از افراد کادرهای اسلامی عراقی و اعدام پنج نفر از آنان در ۱۹۷۴ م.

انتفاضه نجف در سال ۱۹۷۷ م. که در آن تعدادی از جوانان با این استدلال که قانون‌ شکنی کرده و مردم را به شورش تحریک کرده‌ اند، اعدام شدند.

شهید صدر به جهت این رخداد به بغداد خوانده شد و به خاطر محکوم نکردن این کارها مورد عتاب قرار گرفت.[۱۱]

در ۱۹ رجب ۱۹۷۹ م. شهید صدر به دلیل فعالیت‌ های سیاسی توسط دولت عراق دستگیر شد. با دستگیری او بنت‌الهدی به حرم حضرت علی(ع) رفت و به سخنرانی پرداخته و مردم را از دستگیر شدن مرجع دینی‌شان آگاه کرد. نتیجه این سخنرانی تظاهرات مردم نجف و آزادی شهید صدر بود. با رسیدن خبر به دیگر شهرها و کشورها، تظاهرات‌ هایی در بغداد، کاظمین، فهود، نعمانیه، سماوه، لبنان، بحرین و ایران صورت گرفت. حکومت عراق با دیدن این تظاهرات، به بازداشت خانگی خانواده صدر دست زد و در روز شنبه، ۱۹ جمادی الاولی ۱۴۰۰ ق. ۵ آوریل ۱۹۸۰ م. شهید صدر و خواهرش بنت‌الهدی را به زندان انداخت.[۱۲]

 آمنه و محمدباقر صدر در ۸ آوریل ۱۹۸۰ م. به‌ دست رژیم بعث اعدام شدند. حمله به الدجیل در ۱۹۸۲ م. که بزرگترین عملیات چریکی حزب‌الدعوة علیه شخص صدام بود به نام بنت‌الهدی نام‌گذاری شد.[۱۳]

پانویس

۱.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۴.

۲. محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۴-۷۵.

۳. ان.ویلی، جویس، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ص۱۱۲.

۴.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۵.

۵.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، برای مثال نک: ص۷۶-۷۷.

۶.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۸.

۷.  نیمی از هفته را در نجف بود و نیم دیگر در کاظمین.

۸.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۸.

۹.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص۷۹ به نقل از مقدمة قصة «صراع من واقع الحیاة».

۱۰.  محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص ۸۰.

۱۱. محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص ۸۸.

۱۲. محمد الحسون، ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ص ۸۸-۸۹.

۱۳.  ان.ویلی، جویس، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ص ۱۱۲.

کتابنامه

ان. ویلی، جویس، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ترجمه مهوش غلامی، اطلاعات، تهران، ۱۳۷۳ ش.

الحسون، محمد، مشکور ام‌علی، اعلام النساء المؤمنات، انتشارات اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۱ ق.

منبع

حوزه. نت؛ شهیده بنت الهدی صدر در عرصه تعلیم و تعلّم