شناسه خبر : 83632
سه شنبه 05 مرداد 1400 , 13:15
اشتراک گذاری در :
عکس روز

مسکن مهر در بوته نقد

از مسکن مهر چه می‌دانید

مسکن مهر از بزرگترین پروژه های ساخت مسکن دولتی در تاریخ ساخت مسکن در ایران است...

فاش نیوز -  مسکن مهر از بزرگترین پروژه های ساخت مسکن دولتی در تاریخ ساخت مسکن در ایران است. بنده با سی سال سابقه در اداره کل مسکن و شهرسازی استان مازندران، با این موضوع کاملا" آشنائی دارم  و در این مقال تلاش می‌کنم بدون جانبداری، شما را با این پروژه آشنا کنم.

البته این موضوعات در زمان خود به لحاظ برخی ملاحظات و محافظه کاری مورد توجه قرار نگرفته و رسانه ای نشده است. تمام آمار و اعداد در این مطلب به استناد منابع کاملا" معتبر و موثق است. در صورت نیاز، منابع قابل ذکر موجود است. این مطلب اختصاصی سایت خبری فاش نیوز است و در هیچ رسانه دیگری بدین نحو جمع آوری و ارائه نشده است.

مهر، بزرگترین پروژه ساخت مسکن دولتی

 مسکن مهر بزرگترین پروژه ساخت واحدهای مسکونی در تاریخ ایران است که در دولت نهم، به ریاست محمود احمدی نژاد، و با هدف خانه‌دار شدن اقشار کم درآمد آغاز شد.

محمد سعیدی‌کیا، وزیر وقت وزارت مسکن و شهر سازی در مصاحبه ای، هدف از ساخت مسکن مهر را ساخت و واگذاری سالانه یک میلیون و پانصد هزار واحد مسکونی برای اقشار ضعیف جامعه دانست. این طرح پس از افزایش شدید بهای مسکن در کشور آغاز شد و دولت برای تامین بودجه ساخت آن، از بانک مرکزی پول قرض کرد.

در خرداد سال 1392 وزیر وقت مسکن در پی اعلام اهداف به انجام رسیده پروژه مسکن مهر، از ساخت یک میلیون و 776 هزارو 695 واحد مسکونی، با تخصیص اعتبار 39 هزار و 667 میلیارد و 330 میلیون تومان، از سوی بانک مسکن خبر داد.

اهداف طرح مسکن مهر 

بر این اساس در طرح مسکن مهر در دولت نهم، از 3 روش استفاده شده است:

1- توسط دولت

2: توسط تعاونی ها

3- توسط اشخاص حقیقی(بخش خصوصی)

در فاز اول: توسط دولت ساخت و سازها به صورت رایج، دولت با انتخاب پیمانکار و نظارت، اقدام به ساخت کرد.

در فاز دو: پس از مدتی دولت سیستم یکپارچه اجرا و نظارت را به بخش خصوصی واگذار کرد و با واگذری زمین های مسکن مهر، به تعاونی ها خدمات خود را  به ارائه نقشه و نظارت، تقلیل داد.

در فاز سوم: در این فاز ساخت مسکن مهر به اشخاص متقاضی واگذار شد، تا با سرمایه بخش خصوصی، این طرح ادامه یابد. در این طرح نقشه و نظارت به عهده دولت بود و زمین به عنوان آورده دولت، با قیمت مناسب منطقه محاسبه و  ارائه شد.

مسکن مهر بر این موضوع مبتنی است که ارزش زمین که بخش قابل توجهی از قیمت تمام شده مسکن را به خود اختصاص می دهد، حذف شود. این سهم  در کل کشور در دوره 35 ساله برابر با 40 درصد و در دهه اخیر 45 در صد بوده است.

 در استان تهران، این سهم 60 در صد است. بنابر این با حذف یا کاهش ارزش زمین از هزینه تمام شده مسکن، می توان تا حدود زیادی هزینه مسکن را کاهش داد. بر این اساس طرح مسکن مهر به اجاره بلند مدت زمین جهت احداث مسکن مبتنی است.

این طرح در قالب بند (د) قانون بودجه سال 1386 قرار دارد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفته است. اما حجم پیشنهاد شده در آن بسیار کمتر بود و دولت نهم آن را از 20 هزار واحد مسکونی در سال آغاز و به 1.5 میلیون واحد مسکونی در سال ارتقاء داد.

 مسکن در دولت های گذشته

در خصوص وضعیت کلی مسکن در ایران و پروژه مسکن مهر، متخصصان حوزه شهری و مسکن متفق القول هستند: مشکلات مسکن در ایران، ناشی از عدم استراتژی دراز مدت دولت ها است که با تغییر دولت ها، متاسفانه این بخش مهم اقتصادی و اشتغال دستخوش سلیقه، آزمون و خطا می شود.

استراتژی دولت ها در قبل از انقلاب در بخش مسکن، بر پایه شهرک سازی با تمام امکانات برای اقشار مختلف و خانه های سازمانی مبتنی بوده است، مانند شهرک های اکباتان، آپادانا و...

همچنین بعد از پیروزی انقلاب در شرایط آغاز جنگ تحمیلی دولت اقدام به واگذاری زمین به افراد فاقد مسکن توسط  زمین شهر نمود. متاسفانه این اراضی به جهت نداشتن امکانات زیربنائی و رو بنائی، ساخت و ساز در آنها سال ها به درازا کشید و اهداف تامین مسکن و اشتغال زایی در این حوزه مغفول ماند.

پس از پایان جنگ تحمیلی در حوزه شهرک سازی، شهرک های جدیدی به نام پرند، پردیس، هشتگرد، بهارستان، فولاد شهر، سهند تبریز، گلبهار مشهد و نظایر آن احداث شد. اما به جهت گستردگی و عدم تامین مالی جهت ساخت زیر ساخت ها، مانند شهرداری ها، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و نظایر آن نتوانست تمام نیازهای شهرک نشین ها را برآورده کند.

مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط مسکونی را نیز در بر می‌گیرد و شامل کلیه خدمات و امکانات ضروری مورد نیاز برای زندگی‌، اشتغال، آموزش و بهداشت افراد است. اما آنچه تحت عنوان مسکن مهر اجرا شده تنها بر جنبه کالبدی مسکن تاکید داشته و هدف اصلی آن تنها تهیه سرپناه برای اقشار کم‌درآمد جامعه بود.

این طرح عنصر سازنده و عامل پویایی شهر یعنی انسان را نادیده ‌گرفت؛ بنابراین در ساخت مجموعه پروژهای مسکن مهر به شاخص‌های کیفی مسکن توجه کافی نشده بود. در نتیجه با توجه به نپرداختن به این کیفیات و اجرای این طرح به عنوان تنها برای تهیه سرپناه، منجر به تشدید بحران هویت در شهرسازی شد و نیز ابعاد فرهنگی و اجتماعی نا مناسبی را دراین سال ها‌ به همراه آورد.

 

مزیت ها و کاستی های مسکن مهر

اما در باب مزیت های مسکن مهر باید به نکاتی نظیر اشتغالزائی بسیاری از افراد از کارگر عادی تا متخصصان فن ساختمان سازی و حرفه های جانبی اشاره کرد. افرادی که در فازهای اولیه مسکن مهر در شهرک های حوالی تهران مانند پرند، پردیس، هشتگرد و شهرک های مشابه صاحب خانه شدند را باید بزرگترین ویژگی مسکن مهر دانست که در این حوزه موفقیت چشمگیری برای دولت داشت.

چون در فازهای اولیه که خود دولت متولی ساخت بود، تنها بازگشت سرمایه هدف غالب نبوده و کیفیت ساخت این خانه ها به مراتب نسبتا" بالا بود.  چرا که در نزدیکی پایتخت قرار داشتند، ساکنان صبح ها با صرف مدت کوتاهی به محل کار خود رفته و عصرها با خرید  مایحتاج به خانه باز می گشتند. در کل می توان آنان را در یک جمله مهم ترین دستاورد دولت در طرح مسکن مهر دانست.

در مقابل در حوزه مسکن مهر، ایرادات جدی به آن  از جمله واگذاری اراضی نامناسب برای احداث شهرک ها، ضعف در خدمات زیر بنائی و رو بنائی از جمله آب، فاضلاب، بیمارستان، مدرسه، فضای سبز وارد شده است. همچنن ضعف فنی و اجرا در عملکرد پیمانکاران و مجریان طرح مسکن مهر در کشور، نداشتن متقاضی برای 66 هزار و 852 واحد مسکونی و عدم نصب انشعابات شهری از دیگر ایرادات بشمار می رود.

پس از اینکه دولت ساخت مسکن مهر را به بخش خصوصی سپرد، پیمانکاران در توجیه افزایش قیمت ها از جمله مصالح و دستمزد کارگران، عنوان کردند که با قیمت های پیشین قادر به تحویل واحدها مد نظر دولت به متقاضیان را ندارند.

دولت هم در پاسخ اعلام کرد حاضر به افزایش قیمت بیشتر در قرادادهای ساخت نیست. در مقابل پیمانکاران اقدام به کاهش هزینه ها از جمله، استفاده از مصالح بی کیفیت کردند تا هزینه های  واحدهای احداث شده را جبران نمایند و بر این اساس از تحویل آنها در تاریخ مقرر به متقاضیان خودداری نمودند.

از سوی دیگر و  از این دست موارد می توان به سیستم تصفیه فاضلاب شهرک های شمال کشور اشاره کرد. متاسفانه به دلیل اینکه سیستم تصفیه فاضلاب شهرهای منطقه کویری مانند استان یزد، قیمت به مراتب کمتری داشت با نصب این سیستم فاضلاب در شهرک های شمال کشور این موضوع پس از مدت کوتاهی در شمال کشور تبدیل به یک معضل شدید شد.

بر این اساس در پروژه های مسکن مهر در شمال کشور، فاضلاب های خانگی بالا زده و شهرک ها را فاضلاب پوشاند و خانواده ها با ابراز نگرانی شدید از این موضوع، خواستار رسیدگی متولیان امر شدند.

این شرایط به یک موضوع محدود نشد و سیل اعتراضات از سوی متقاضیان مسکن مهر که در برابر آورده خود، توقع تحویل مسکن مناسب به مانند فازهای اولیه را داشتند به دولت فشار های شدیدی وارد کرد؛ به طوری که دولت دیگر قادر به پاسخگوئی نبود و در پایان دولت دهم و شروع به کار دولت یازدهم، وزارت مسکن و شهر سازی با نام جدید وزارت راه و شهر سازی که از خرداد سال 1390 تغییر نام داده بود اعلام کرد که پروژه مسکن مهر دیگر ادامه نخواهد داشت و این پرونده بسته شده است.

بر این اساس دولت یازدهم اعلام کرد صرفا" افرادی که از دولت سابق در این پروژه ثبت نام کرده و آورده (پول ثبت نام) پرداخت کرده اند، به آنان مسکن واگذار می شود و از این پس موضوع در قالب مسکن اجتماعی دنبال خواهد شد.

پرند پایتخت مسکن مهر

در بررسی آثار کوتاه  و بلند مدت شهرک های مسکن مهر، می توان شهرک جدید پرند را به عنوان الگو تجزیه و تحلیل کرد.

شهرک پرند به پایتخت مسکن مهر شهرت دارد؛ چرا که پس از 20 سال از تاسیس شهر جدید پرند، در گزارشات سال 97 آمده است: در برنامه مصوب سال 1377 افق جمیعتی معادل 80 هزار و پانصد نفر پیش بینی شده بود. بنا بر این در دولت نهم و پروژه مسکن مهر، مستلزم تغییری دوباره در طرح جامع این شهر بود که این اتفاق افتاد.

بر این اساس مطابق طرح جامع شهری مصوب سال 1387 افق جمعیتی این شهر 700 هزار نفر پیش بینی شده بود که 13 برابر جمیعت فعلی آن است. از 95 هزار واحد مسکن مهر 72 هزار آن تکمیل 10 هزار واحد آن آماده تحویل و 7 هزار واحد، متقاضی نداشت.

ضمن اینکه دستکم 300 برج بلند مرتبه وجود دارد که در صورت آتش سوزی، آتش نشانی فاقد امکانات لازم برای اطفای حریق در این برج ها است. همچنین پرند از سایر امکانات مانند بیمارستان، مدارس، فضای فرهنگی و دیگر ملزومات شهری، محروم است. یکی از بزرگترین معضلات شهر پرند، خط متروی آن است که مدیر عامل وقت متروی تهران و حومه، در سال 96 از عدم تخصیص اعتبار لازم جهت بهره مندی مردم از این خط 50 کیلومتری به شدت ابراز نارضایتی کرده بود.

بی توجهی دولت و رانت خواری 

با وجود این همه ایرادات و توجهات به پروژه مسکن مهر، عده ای توانستند از این مسیر به مسکن دلخواه خود برسند. عده زیادی هم هنوز مانده اند که معلوم نیست تا به کی باید در انتظار دریافت واحد خود باشند. در این حوزه موردی وجود دارد که تا کنون رسانه ها توجه زیادی به آن نکرده اند و در نوع خود بی نظیر است. مسکن مهر "قصر فیروزه" یکی از این موارد بی توجهی و بی مهری دولت به مسکن مهر بود.

در این پروژه که بصورت مخفف، مهر قصر نامیده می شود عده ای از پولدارهای شهر تهران با استفاده از شرایط مسکن مهر و وام کم بهره 15 میلیون تومانی در منطقه ای در 12 کیلومتری محمود آباد، در حاشیه 100 متری دریا و یکی از بکرترین مناطق طبیعی استان مازندران در این پروژه ورود پیدا کردند. جالب است هیچکدام از این واحدها در اختیار افراد بومی نیست و خانه دوم تهرانی های پولدار محسوب می شود.

این موضوع در خلاء حضور دهداری در آن منطقه انجام گرفت و موضوع به سال 86 و تغییر کاربری زمین که قبل از آن کشاورزی بوده باز می گردد. متاسفانه مسئولان در برابر این موضوع غیر قانونی (تغییر کاربری) سکوت اختیار کردند.

آنها در مقام توجیه اعلام کردند این تغییر کاربری از طریق قانون «خودمالکی» انجام گرفته است. اما بومیان منطقه اظهار داشتند خودشان با مشکل نداشتن مسکن مواجه هستند. در مقابل عده ای با دریافت تسهیلات دولتی، آپارتمانی خریدند که قیمت این آپارتمان ها به قیمت آپارتمان های بهترین نقطه شهر ساری (مرکز استان مازندران) تنه می زند و از این موضوع گلایه دارند.

نتیجه گیری

این پرونده مسکن مهر در طول مدت حیات خود بود. تعداد زیادی از مردم محروم از جمله خانواده های کمیته امداد و بهزیستی از این مسیر با مبلغی اندک و تسهیلات، صاحب خانه شدند. هر چند همانطور که اشاره شد، بزرگترین ایراد وارده به طرح مسکن مهر صرفا" ساخت و عرضه خانه هایی است که در شهرهای خود، از سایر امکانات شهری محروم هستند.

اما صاحب خانه شدن محرومان مزیت بزرگ طرح مسکن مهر است و بسیاری از مردم از این حیث بسیار راضی به نظر می رسند.

والسلام

| مرتضی قنبری وفا

اینستاگرام
خدا خیر بدهد به بانی آن که بسیاری را خانه دار کرد.اما در این 8 سال یک آجر هم........
باسلام وعرض ادب خالصانه خدمت تمام هم رزمان بزرگوار.وهمه یاران صدیق وپاک مانده از بدیها واختلاصها.ای عزیزان .من واقعا خسته شدم .از اینکه مشکلات را بازگو کردم .وهیچ توجی نکردند.ای مسولین .مگر ما از شما چه چیز فراتر از قانون به ثبت رسیده این انقلاب خواستیم.که اینطور ما را نزد دیگر قشر جامعه خورد وبی ابرو میکنید .اگر از ایراد سیستم اداری شما مینویسیم.برای بهتر شدن واز بین بردن بلوکراسی اداری.من نوعی که مجروح جنگی موج انفجار هستم ولشکر مربوطه برگه صورت سانهه تایید شده به یگان داده.وپرونده بالینی همزمان من مفعود شده .گناه من چیست .که باید دراین وضعیت کرونا.هرروز درگیر این دکتر وان اداره باشم .وازصفر مراحله اولیه را شروع کنم من فبلا درورامین تسکیل پرونده دادم وکمسیون ماده سه هم اجرا شده وبه کمسیون پزشکی پرونده ارجاع شده.ودستور این خورده،،،موج انفجار مدارک همزمان بالینی میخواهد.ودرخواست دادم برای انتقال به کرج اما ندادند. چرا باید از نو شروع کنم .وایا برای ۵ درصد خود سازمان نمی تواند اقدام به جمع اوری برگه های مجروهیت رزمندگان را از یگان ها بخواهد.ودیگر اینقدر دوندگی نداسته باشد..دیگر نه توان راه رفتن داریم وهمین مقدار پول داده شده از صندوق را باید کرابه و هزینه رفت وامد کنیم.شرم کنید.به خدا خدا از شما نمی گذرد از بس نزد خانواده شرمنده وشرمساری کشیدیم .بس است.وصبر وتحمل هم اندازه دارد لطف کنید چوبه دار وحلق اویز اماده کنید که از دست ماراحت شوید وماهم از شرمندگی خانواده.اینم وضعیت اقتصادی وبخور نمیر ماست.کجا روجوع کنم.تاجواب نهای بگیرم .عمر ما جواب برو وبیا ندارو
نظری بگذارید
نام خود را وارد نمایید
متن نظر را وارد نمایید
مقدار صحیح است
مقدار صحیح وارد کنید
بدون ویرایش از شما
آخرین اخبار
تبلیغ کانال فاش در ایتابنر بیمه دیفتح‌الفتوحصندوق همیاریخبرنگار افتخاری فاش نیوز شویدمشاوره و مشاوره تغذیه ویژه ایثارگرانسایت جمعیت جانبازان انقلاب اسلامیانتشارات حدیث قلماساسنامه انجمن جانبازان نخاعیlogo-samandehi