روز مباهله؛ تکریم خانواده مؤمن

فاش نیوز - امروز روز "مباهله" است. واقعه مباهله در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روی داد و آیه ۶۱ سوره آل عمران به آن اشاره دارد. گرچه معنی مباهله به معنی نفرین می باشد؛ گاهی مومن به جایی می رسد که آخرین برگ برنده و سلاحش دعاست. روز مباهله برای ما مسلمانان درس های فراوان دارد. نفرین کردن دشمنان خدا و اسلام، مورد تایید خداست. 

وضو بگیرم در حال روزه با تکبیر

کنم مباهله با دشمنان حی قدیر

زبان حق شَوَم و آیه مباهله را

به شأن فاطمه(س) و شوهرش کنم تفسیر

(غلامرضا سازگار)

  خانواده محوری در یاری دین خدا، یکی دیگر از پیام های روز مباهله است و روز احترام گذاشتن به خانواده ای است که از بزرگ و کوچکش در راه خدا قدم برمی دارند. در این مکتب الهی فرزندان خردسال هم نقش دارند. به همین سبب است که امام حسین(ع) که خودش به عنوان کودکی خداجوی در روز مباهله حضور داشته است، در سال 61 هجری فرزند شش ماهه اش را به عنوان آخرین سرباز راه خدا در مقابل دشمنان به میدان می آورد.

  این می رساند که والدین باید در تربیت دینی همه اعضای خانواده و هماهنگ بودن آنها با آموزه های اسلامی توجه وافر داشته باشیم و مدام به ضرب المثل پسر نوح اکتفا نکنیم. با تعمق و غور کافی در آیات ۳۰ الی آیه 59 سوره مبارکه احزاب منظور از حکمت توصیه های الهی برای تربیت دینی خانواده به پیامبر(ص) را در می یابیم که بدان جهت بوده همه اعضای خانواده، چه اول خانواده پیامبر(ص) باشد و چه خانواده امت رسول الله(ص) در هر حال با هماهنگی کامل در آرامش معنوی به سر ببرند و در وقت لازم به صورت یک دست در مقابل تهاجم دشمنان بایستند.

با پنج نور ناب بهشتی

 با حرف حق مجادله سخت است

تسلیم اقتدار تو هستند

بر عالم این معادله سخت است

(نغمه مستشار نظامی)

 بر این اساس می توان گفت خانواده محیط خاصی است که هیچ کسی در هیچ شرایطی نمی تواند عضویت خود را از آن انکار کند، حتی اگر به دورترین مکان ممکن برود. اگرچه گاهی همان فرد نسبت به خانواده اش دل آزردگی پیدا می کند و یا سایر اعضای خانواده او را با برچسب فرزند بد طرد می کنند اما بعد از مدتی که تنش ها و هیجانات فروکش کرد تغییراتی در فضای خانواده ایجاد می شود و اعضای خانواده باز با اشک و گریه از سر ندامت یا دلجویی هم که شده دور هم جمع می شوند. این رفتارها نشان می دهد که روح خانواده طاقت و تحمل جدایی و تفرد ناقص و بیمارگونه حتی یک عضو از خانواده را ندارد.

 خوشبختانه در اواخر دهه 1940 و اوائل دهه 1950 (روان درمانی خانواده اثر جی هی لی) علم مشاوره و روانشناسی نیز با مشاهده این صحنه های نگران کننده و غم انگیز و با آگاهی کامل از کارکرد سیستم خانواده بهنجار برای انسان های گرفتار طرح آرامش بخشی برنامه ریزی کرد و با موضوع "خانواده درمانی family Therapy" به یاری خانواده ها شتافت. در واقع اهمیت فرد به عنوان هدف اولیه درمان کم ارزش شد و رویکرد توجه به فرد در سیستم خانوادگی مورد توجه قرار گرفت (سنجش خانواده، اثر رادنی نرس)

 خانواده درمانی کمک می کند اعضای خانواده ای که به هر دلیل دچار نقص در روابط شده اند، جایگاه خود را به درستی در جمع شناسایی کنند و درک بهتری از تاثیر رفتارهای خاصشان بر روی سایر افراد داشته باشند. تلاش مشاوران از آن جهت معنا دارد که برای خانواده جایگاه ویژه ای در نظام خلقت متصور هستند. زیرا خانواده یک نظام اجتماعی طبیعی است که دست کم سه نسل را در برمی گیرد؛ پدر بزرگ و مادربزرگ با وابستگان خود، پدر و مادر و فرزندان با وابستگان خود (گلدنبرگ، گلدنبرگ 1926).

 مشاوران کمک می کنند که اعضای خانواده "خرده نظام" و "فرا نظام" حاکم بر فضای خانواده را بشناسند و به آن عمل کنند. خرده نظام عبارت است از کارکردهای اختصاصی خانواده. خرده نظام همسران، والدین، فرزندان و همشیرها از مهمترین خرده نظام های خانواده هستند. در تعریف فرانظام باید بگویم خانواده درمانگری موفق است که نگاه خود را از خانواده بدکار فراتر می برد (ایلایزر و مینوچین 1989). بدین معنی که مشاور خبره می داند یک خانواده در محیط منزوی زیست و رشد نمی کند و همواره با نظام های دیگر در ارتباط است، مشاور توانا خانواده را در بافت اجتماعی و فرهنگی خودش قرار می دهد و دوستان، همسایه ها و همکاران و... که مرتبط با خانواده مورد نظر هستند را وارد گود خانواده درمانی می کند.

 آزمون 16 عاملی کتل، آزمون میلون، رورشاخ و پرسشنامه چند وجهی مینه سوتا، برخی از آزمون های رایج و معتبری است که در بحث خانواده درمانی استفاده می شود. تکنیک های خاصی در درمان خانواده محوری وجود دارد که مجال بیان آن در این مقال نیست.

 با این شرح مختصر که به واسطه روز مباهله بیان شد می توان گفت علوم و دانش اسلامی و انسانی سعی در کمک به رشد سیتم خانواده ها در مسیر کمال داشته و قصد رفع ابعاد آسیب دیده روابط خانوادگی و زناشویی را دارند. لذا افرادی که خود را و خانواده شان را دوست دارند، باید بدون هیچ گونه مقاومتی و شاید خجالت از مطرح نمودن و ابراز آن برای تغییر ناهنجاری های سیستم خانواده اقدام کنند و شرایط را برای برخورداری از توصیه های سازنده و اصلاح کننده مشاوران مذهبی و مشاوران خانواده فراهم نمایند. 

| جعفری