نگاهی به مبحث ازدواج در افراد دارای معلولیت

سعیده نام آور(ارشد مشاوره و دانشجوی دکتری مشاوره) - ازدواج موضوعی حیاتی و اساسی در زندگی تمام انسان هاست که به همین منوال، در زندگی افراد دارای معلولیت و مجروحیت نیز جایگاه خاصی دارد. با هم پژوهش هایی را درباره ازدواج افراد دارای معلولیت یا نقص عضو بررسی می کنیم. هرچند شرایط احتمالا در خانواده های مجروحین و جانبازان به دلیل وجود انگیزه های الهی متفاوت است.

  در تحقیق ویکستروم و همکارانش در 2020  که روی ازدواج افراد دارای ناتوانی یا نقص عضو انجام شد، آمده که افراد معلول با یکدیگر ازدواج نمی کنند یعنی افراد معلول ترجیح می دهند با فرد سالمی ازدواج کنند. همچنین میانگین سنی ازدوجشان از افراد عادی کمی بالاتر است یعنی دیرتر ازدواج می کنند. مسئله آموزش و شغل در معلولین بیشتر از ازدواج آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. معلولینی که معلولیت مادرزادی دارند، امکان و احتمال ازدواج بسیار کمتری دارند چون تصور بر این است که معلولیت ها به ارث می رسند. اما بررسی ازدواج مجروحان جنگی نشان داد که ایشان به همان اندازه مردان عادی ازدواج کرده اند و سرپرستی خانواده را به عهده گرفته اند.

در مقاله پتا آمده است که زنان معلول با این باور در جامعه که آنها همسر مناسبی نیستند، مسئله دارند. بسیار برای ازدواج ارزش قائلند و بسیار علاقه به ازدواج و یا ازدواج مجدد پس از جدایی و یا ادامه زندگی متاهلی خود دارند. این زنان معلول اعتقاد دارند که ازدواج، باعث طبیعی و نرمال شدن زندگی می شود. جلال و گابل نیز در تحقیقشان میان مردان رمانی نشان دادند که این مردان معلول، از ازدواج با زنان معلول امتناع دارند و به دنبال یک زن واقعی هستند.
 

وارنر و همکارانش نشان دادند که ناتوانی و معلولیت و نقص توانایی در سنین بالا و پیری، باعث تنهایی می شود. یعنی افرادی که مشکل ناتوانی پیدا می کنند هرچند متاهل باشند تنهاتر می شوند.

افرادی که قبل از ازدواج معلول بودند و کسانی تصمیم گرفتند با آنها ازدواج کنند، به طور مناسب از این موضوع آگاه بودند، بنابراین پذیرش یک فرد معلول چندان سخت نبود. آنچه در سازگاری زناشویی مهم است، پذیرش شریک زندگی است. به همین دلیل است که رضایت زناشویی همسران جانبازان از همسران معلولین بالاتر است. چون آنها خود انتخاب کرده اند که همسر یک جانباز باشند.

در فرهنگ جمع گرا و خانواده محور کره ای، افراد دارای معلولیت به دلیل تبعیض در سطوح فرهنگی اجتماعی، در یافتن شریک مناسب زناشویی با چالش های شدیدی روبرو هستند. چنین تبعیضی تنها مختص کره جنوبی نیست. وضعیت تأهل و کیفیت زندگی برای افراد دارای معلولیت قابل توجه است. در این نمونه کره جنوبی، چالش های عمده برای حفظ یک ازدواج شاد مربوط به مطالبات مالی مانند تأمین درآمد کافی خانواده، یافتن کمک در انجام کارهای خانه و بهبود کیفیت روابط بین اعضای خانواده بود. این مطالعه تفاوت های جنسیتی جالبی را آشکار کرد: برای پاسخ دهندگان زن، عوامل ساختاری خانواده و ازدواج، درآمد خانوار، کار خانه، کیفیت روابط خانوادگی و سن کمتر در ازدواج قابل توجه بود. برای همسالان مرد آنها ، همراه با چنین عوامل ساختاری، سلامت ، فعالیت ها و کیفیت زندگی آنها نیز قابل توجه بود.

در مقاله ای در 2017، به این موضوع اشاره شده که در جامعه صدای معلولان شنیده نمی شود. اینکه معلولین از نگاه تعصب آمیز و تبعیض آمیز دیگران به خودشان به شدت رنج می برند چون مردم اغلب انها را فردی درهم شکسته و ناتوان تصور می کنند. به همین دلیل در موضوع ازدواج به شدت دچار مشکل می شوند چون اصولا افراد باور ندارند که آنان می توانند بچه دار شوند. اینکه خانواده و اجتماع با برخورد و تفکراتشان بسیار در زمینه ازدواج و کمک به معلولین با این مشکل میتوانند کمک کنند.

 سالانه 15 میلیون دختر قبل از 18 سالگی ازدواج می کنند و در نتیجه از حق اساسی خود در حمایت، بهداشت، آموزش و امنیت محروم می شوند. کودکان و نوجوانان معلول هم دستخوش این مشکل هستند و این خطر این نوجوانان را نیز تهدید می کند.

 بر اساس نمونه ای که به مدت 50 سال به صورت طولی دنبال شده، خطر طلاق را در 190 والدین کودکان دارای معلولیت پیشرفته در مقایسه با 7251 والدین کودک بدون معلولیت بررسی کردند. ارتباط معناداری بین وضعیت گروه والدین و تعداد فرزندان مشاهده شد: داشتن تعداد بیشتری از فرزندان با افزایش خطر طلاق ارتباط داشت، درحالی که تعداد فرزندان، خطر طلاق را در بین والدین کودکان دارای ناتوانی پیشرفته افزایش نداد.

 در پژوهشی با عنوان ناتوانی، مراقبت و ازدواج: تجربه زوج های جوان هنگام ناتوانی شریک زندگی بعد از ازدواج، نشان داده شد که زوج های متاهل در مواقعی که روابط آنها تحت فشارهای قابل توجهی قرار می گیرد، عملاً از نظر عملی یا احساسی بدون پشتوانه می مانند. زوج ها ممکن است در یک پوسته خالی از ازدواج قرار بگیرند زیرا هیچ جایگزین عملی برای موقعیت آنها نیست و فقط به سختی به زندگی ادامه دهند. این زوج ها نمی دانند و آگاه نیستند چگونه رضایت از زندگی را در شرایط جدید کسب کنند.

• Lotta Vikström, Helena Haageb , and Erling Häggström. Marriages among people with disabilities in 19th-century Sweden: marital age and spouse’s characteristics. The History of the Family2020, Vol. 25, No. 2, 322-344
  https://doi.org/10.1080/1081602X.2020.1719859
• GILLIAN PARKER .Disability, Caring and Marriage: The Experience of Younger Couples when a Partner is Disabled after Marriage. Br. J. Social Wk. (1993) 23, 565-580.
• Eun Ha Namkung, MSW,  Jieun Song, Ph.D., Jan S. Greenberg, Ph.D., Marsha R. Mailick, Ph.D., and Frank J. Floyd. The Relative Risk of Divorce in Parents of Children with Developmental Disabilities: Impacts of Lifelong Parenting. Am J Intellect Dev Disabil. 2015 Nov; 120(6): 514–526.  doi: 10.1352/1944-7558-120.6.514
• Renu Addlakha, Janet Price & Shirin Heidari. Disability and sexuality: claiming sexual and reproductive rights. Pages 4-9 | Published online: 05 Jul 2017
  https://doi.org/10.1080/09688080.2017.1336375
• Ergul Aslan, Busra Yilmaz, Zehra Acar. Reproductive Health, Sexual Function and Satisfaction Levels in Women with Physical, Hearing, and Visual Disabilities. September 2021. Sexuality and Disability 39(3). DOI:10.1007/s11195-021-09690-3
• Eun-Kyoung Othelia Lee, PhD, Heakyung Oh, DSW. Marital Satisfaction Among Adults With Disabilities in South Korea . First Published December 11, 2012 Research Article. https://doi.org/10.1177/1044207312467667
• Christine Peta. 2017. The ‘Sacred’ Institution of Marriage: The Case of Disabled Women in Zimbabwe. Sexuality and Disability volume 35, pages 45–58 (2017)
• Salam Jalal ,Susan Gabel. Physical Disability, Gender, and Marriage in Jordanian Society. Review of Disability Studies: An International Journal: Vol. 10 No. 1 & 2
• Yasaman Abed*; Aliasghar Asghar Nezhad; Hamidreza Hatami. Compatibility and Marital Satisfaction in Disabled Couples. Compared to Healthy Ones.
  Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
• David F. Warner1 and Scott A. Adam. Physical Disability and Increased Loneliness among Married Older Adults: The Role of Changing Social Relations. Soc Ment Health. 2016 Jul; 6(2): 106–128.  Published online 2015 Nov 25.
  doi: 10.1177/2156869315616257