پنج تدبیر دولت که موجب موفقیت در آغاز طرح ساماندهی یارانه‌ها شد

دولت در اجرای تصمیم مهم حذف ارز ترجیحی و تخصیص یارانه‌ها به مردم، از 5 اشتباه دولت‌های سابق پرهیز کرد و مرتکب آنها نشد.

روزنامه همشهری در این‌باره نوشت: اصلاح شیوه پرداخت یارانه‌ها یکی از شعارهای دولت سیزدهم بود که در دوره تبلیغات انتخاباتی ریاست‌جمهوری سیدابراهیم رئیسی در میان برنامه نامزدها نمود چشمگیری داشت. او در همین نخستین سال ریاست‌جمهوری خود تصمیم به تحقق این وعده انتخاباتی خود گرفت. رئیس دولت سیزدهم و اعضای کابینه در ۹ ماه نخست فعالیت دولت جوانب چنین مسئله‌ای را با افکار عمومی مطرح کردند و در نشست‌های متعدد اقتصادی و نخبگانی رئیس‌جمهور و اعضای کابینه به تدریج اذهان عمومی برای نهایی شدن حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی آماده می‌شد. این در حالی است که در دولت قبل تصمیم به افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ از سیاست مسکوت گذاری و تکذیب مکرر چنین اتفاقی در طرح اظهارات دولتمردان وقت مواجه می‌شـد. در نهایت نیز به شیوه غافلگیرانه و دفعی افزایش قیمت بنزین در آبان ماه ۱۳۹۸ همراه با حواشـی متعدد اعتراضی پس از آن رخ داد. تشــریح همزمان مکانیسم‌های حذف ارز به اصطلاح دولتی کالاهای اساسی و ارائه کارت‌های الکترونیک برخی اقلام اساسی بخشی از توضیحات دولت به مردم در ایــن فرآیند بود. رد پای پذیرفتن مسئولیت و قطعیت تصمیم دومین گام صحیح دولت رئیسی در این مسیر بود. پرهیز رفتارهایی کجدار و مریز از امنیتی شـدن یک بحث اقتصادی در کشور جلوگیری می‌کرد و نقش اول در بروز چنین تصمیمی را رفتارهای دولتمردان ایجاد می‌کرد. آگاهی به جزئیات این تصمیم همراه با تبعاتش حداقل برای دولتمردان رئیسی آشکار بوده و با وقوف به جوانب آن هیچ‌گاه به‌دنبال پیاده‌سازی مرموز، پشت‌پرده و همراه با غافلگیری مردم در چنین تصمیمی نیفتادند. مشابه این تصمیم ۳ سال قبل و در جریان گران کردن قیمت بنزین فضای عمومی کشور را امنیتی می‌کرد و گویی ذهن کابینه روحانی نه مطمئن به درستی تصمیم افزایش قیمت بنزین بود و نه اراده مصمم و قطعی به اجرای درست چنین تصمیمی ‌داشت. ضمیر ناخودآگاه دولتمردان روحانی خود قبل از گرانی بنزین، نگران و متزلزل در پیاده‌سازی چنین تصمیمی بود!

نهایی‌سازی اجرای کالابرگ‌های یارانه‌ای سومین اقدام نزدیک به عقل و خرد دولت سیزدهم برای آماده شـدن مردم و دولت به‌صورت همزمان بود. تدبیر چنین زمانی تیغ برنده‌ای بود که می‌توانست درصورت تمهیدات نامناسب دقیقاً عکس خودش عمل کند و جـای ۲ ماه آرامش، باعـث ۲ ماه بلوا و آشوب در سطح جامعه شود. تدارک زیرساخت‌های فناوری و الکترونیک صدور کارت‌هـای یارانه امر ساده‌ای نبود و نمی‌توانست یک شبه در اختیار مردم قرار گیرد. کافی بود تا دولت از تخصیص این کارت‌ها بدون زمینه‌سازی مناسب خبر دهد تا هجوم مردم به فروشگاه‌ها برای خرید اقلام اساسی را چندین برابر کند. 

چهارمین گام مثبت و همراه با جســارت دولت در این تصمیم تخصیص وجه اعتباری و معادل حساب و کتاب‌های معادل حذف ارز ‌ترجیحی برای یک مدت موقت تا پیاده‌سازی گام نهایی اختصاص کالابرگ‌های یارانه‌ای بود. بیشترین ضریب نفوذ امنیت روانی و حس اطمینــان عمومی در همین مرحله ایجاد شد تا افکار عمومی قبل از حذف ارز دولتی کالاهای اساسی نسبت به پیش‌بینی دولت مطمئن باشند. در حالی که گمان می‌رفت زمان برداشت مبالغ از حساب‌های مردم به مدت‌زمان طولانی‌تری تا ۲ ماه آینده که کالابرگ هـا در راه خواهند بود، موکول می‌شـود، دولت چندان مردم را منتظر نگذاشت. همه زمینه‌ها و مقدمات برای قدم بعدی مهیا بود. پنجمین گام مؤثر دولت صدور مجوز برداشـت بلافاصله ۲ روز پس از اعتبار حساب‌ها و محاسبه اقلام یارانه‌ای بـه قیمت‌های جدید بـود. مردم همزمان می‌توانند با مبالغ تخصیص‌یافته وقتی در فروشگاه‌ها با قیمت‌های جدید مواجه می‌شوند، مابه‌التفاوت آن را از یارانه پرداختی بدهند. پرهیز دولت سیزدهم از اشتباهات افزایش قیمت بنزین در دوره گذشته به یک تجربه با موفقیت بالا در «دولت مردمی» انجامید و اگر گام‌های باقیمانده تا اجرای نهایی طرح و تخصیص کالابرگ‌ها طبق برنامه پیش برود، احتمال بیشتری در اصلاحات اقتصادی اساسی‌تر در کشور خواهد داشت.