فاش نیوز - پس از پیروزی انقلاب ایران و شروع عصر جدیدی از تحولات فرهنگی، هنری و اجتماعی، ناگهان صدا و سیما در شرایط خاصی قرار گرفت و زمانی که تمامی محصولاتی که از تلویزیون قبل از انقلاب پخش می شد

به گزارش خبرگزاری فارس، شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در جلسه عصر سه ‌شنبه 30 خرداد 1402 که به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، به بحث درباره سیاست‌ها و ضوابط حوزه صوت و تصویر فراگیر پرداخت و ماده واحده "تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر" را به تصویب رساند.

بر اساس این ماده واحده، حیطه اختیارات و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این حوزه مشخص و برای فعالان بخش خصوصی به‌ ویژه در پلتفرم‌های پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی معین شد، که در چه بخش‌هایی باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چه بخش‌های دیگری باید از سازمان صدا و سیما مجوز اخذ کنند.

بر اساس مصوبه امروز شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکوهای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، بر عهده سازمان صدا و سیما قرار دارد.

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به اختصار IRIB)) سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است. این سازمان پیش از انقلاب ۱۳۵۷، سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نام داشت و آن‌ زمان نیز به شکل حکومتی اداره می‌شد. از بسیاری جنبه‌ها، صدا و سیما  قدرتمندترین، فراگیرترین و پرنفوذترین رسانه خبری در ایران به ‌شمار می‌رود.

 بنابر اساسنامه صدا و سیما، هدف اصلی این سازمان ایجاد محیطی مساعد برای تزکیه و شتاب بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان است. این هدف‌ها در چهارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و تفریحی این سازمان اجرا می‌شود.

 این سازمان اهمیت ویژه‌ای در جمهوری اسلامی ایران دارد و در سال ۱۴۰۱، بودجه دولتی این سازمان به تنهایی بیش از ۵ تریلیون تومان بوده‌است. شمار کارکنان این سازمان در سراسر کشور تا اواخر سال ۱۳۹۵ بین ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر تخمین زده شده‌است

این سازمان پس از انقلاب ۱۳۵۷ به شدت گسترش یافت و علاوه بر شبکه‌های داخلی و جهانی صدا و سیما، از بیش از صد پایگاه اطلاع‌رسانی الکترونیک و رسانه‌ای نوشتاری نیز بهره می‌برد.

بودجه سازمان صدا و سیما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده، این در حالی است که بنا به گفته علی‌عسگری، رئیس وقت این سازمان، فقط بودجه شبکه‌ای مانند بی‌بی‌سی به بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و سازمان برای اداره ۶۲ شبکه تلویزیونی و ۸۳ شبکه رادیویی، نیاز به بودجهٔ بیشتری دارد

پس از پیروزی انقلاب ایران و شروع عصر جدیدی از تحولات فرهنگی، هنری و اجتماعی، ناگهان صدا و سیما در شرایط خاصی قرار گرفت و زمانی که تمامی محصولاتی که از تلویزیون قبل از انقلاب پخش می شد، اکثرا" از تولیدات کشور آمریکا بود و تمام فیلم های سینمایی سریال های تلویزیونی همزمان با پخش جهانی، در کشور ما به عنوان یک کشور مصرفی پخش می شد، در کشور عملا" هیچ تولیداتی داخلی تلویزیونی نداشتیم. در آن زمان در ایران تنها دو شبکه تلویزیونی 1 و 2 به صورت پاره وقت اقدام به پخش برنامه های تلویزیونی می کردند و در ابتدای انقلاب، خلاء پخش برنامه های متنوع و سالم به شدت محسوس بود. در آن زمان از فیلم های جدید در صفحه تلویزیون خبری نبود؛ اگر هم بود، صرفاً فیلم هایی پخش می شد که موضوع سیاستمداران، مدیران و پلیس های فاسد کشورهایی مانند آمریکا را شامل می شد.

این شرایط برای اهالی فیلم و سینما به هیچ عنوان قابل تحمل نبود. بنابراین بازار سیاه فیلم های ویدیویی زیرزمینی به راه افتاد و در عرض مدت کوتاهی این بازار بسیار داغ  شد. اما متاسفانه از آنجایی که این فیلم ها دوبله نبود و دارای صجنه های غیر اخلاقی بود، خانواده ها بالاجبار به همراه هم و کودکان خود، صحنه های غیراخلاقی این فیلم ها را هم تحمل می کردند و گزینه دیگری نداشتند. گویا هیچ نهادی هم نگران این شرایط نبود.

 حتی زمانی که موسسه رسانه‌های تصویری با شرایط خاصی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به راه افتاد و مراکزی برای کرایه فیلم های مورد تایید خود به همراه دوبله فارسی، در اختیار مردم قرار داد، معدود فیلم های موجود در این مراکز، هیچ‌گاه نیازهای تفریحات سالم خانواده ها را تامین نکرد.

تا سال ۱۳۷۲ شرایط تا حدودی به همین منوال بود تا این که آقای دکترعلی لاریجانی به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما منصوب شدند. انتصاب ایشان باعث ایجاد تغییر و تحولات اساسی زیادی شد؛ از جمله راه اندازی شبکه 3 به عنوان شبکه تخصصی ورزش و شبکه 4 به عنوان شبکه تخصصی مستند و 24 ساعته شدن چند شبکه. به غیر از تولیدات فیلم ها و سریال های تلویزیونی پربیننده، از سوی دیگر شاهد حضور پررنگ بانوان چادری در سریال ها، مجری های تلویزیونی، مانند مجریان زن چادری اخبار بودیم؛ که به نوعی فرهنگ استفاده از چادر را برای زنان بیشتر نشان داد و همین رویه حتی پس از پایان حضور آقای دکتر علی لاریجانی در رسانه ملی دنبال شد.

از سال ۱۳۹۲ سایت های نمایشی خانگی اینترنتی، مشابه شرکت غول اینترنتی "نتفلیکس" در ایران شروع به کار کردند و با اقبال گسترده عموم مردم مواجه شدند. پخش فیلم و سریال در این سایت ها در دستگاه هایی که قابل اتصال به اینترنت بودند، مانند کامپیوتر، لپتاپ و تلویزیون های اسمارت (هوشمند) قابل دریافت بوده و اکنون گوشی های اندروید نیز چنین قابلیتی را دارند. کافی است افراد با پرداخت جق عضویت ماهانه، از تمام فیلم ها و سریال های موجود، با یک اتصال اینترنتی استفاده کنند. این سایت ها با خریداری حق امتیاز پخش فیلم و سریال ها، حذف صحنه های غیر اخلاقی با زیرنویس یا دوبله اختصاصی، تمام نیازهای تمامی سلائق بینندگان فیلم ها را برآورده می کنند. ضمن این که  فیلم ها و سریال های روز دنیا، همزمان با پخش جهانی در اختیار بینندگان قرار می گیرد و کودکان نیز هم از دیدن جدیدترین کارتون های زیبا و جدید دوبله شده لذت و کیف کودکانه می برند.

از سوی دیگر این سایت های نمایش خانگی به این نتیجه رسیده اند که بهترین سودآوری، چه مالی چه فرهنگی و اجتماعی در کارشان، تولید سریال های اختصاصی داخلی می باشد که ‏ صرفاً در سایت خودشان دیده شود و پس از آن تولید سریال های اختصاصی به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و این کار باعث شد بسیاری از عوامل تولید فیلم و سریال، شامل بازیگران جلوی دوربین، به همراه تعداد بسیار زیادی عوامل پشت صحنه در ایران بتوانند ارتزاق کنند و چرخه تولید آثار فیلم و سریال در کشورمان تحول اساسی پیدا کرد و با رقابت سالم به عنوان بخش خصوصی و آزاد در این مسیر، این سایت های نمایش خانگی سعی کردند هر کدام با دریافت کمترین حق عضویت، بهترین بازدهی را داشته باشند؛ تا حداکثر رضایت خاطر مخاطبان را کسب کنند و از سوی دیگر از بهترین های عرصه فیلم‌سازی با پرداخت دستمزد مناسب بهره ببرند.

در انتهای سال ۹۹ و اوج بیماری کرونا، دو سایت نمایش خانگی بالای جدول بهترین سایت ها اقدام به دو برابر کردن هزینه اشتراک به خاطر افزایش هزینه های خرید امتیاز فیلم ها و ساخت سریال های اختصاصی  کردند. اما نه تنها مشترکین کم نشدند، بلکه به مشترکین آنها اضافه شد. پس از آن این سایت ها اعلام کردند دیگر به مشترکین فارسی زبان خارج از کشور سرویس اشتراک نخواهند داد؛ چون که این فیلم ها و سریال ها بلافاصله از طریق ماهواره های فارسی زبان خارج از کشور پخش می شود و همین تصمیم آنان تنور ماهواره های فارسی زبان خارج از کشور را سرد و کم فروغ کرد. این کار وطن پرستانه  که میزان درآمد و مشترکشان را کمتر کرد ، در کل به سود منافع سیاسی و فرهنگی کشورمان انجامید که جای دلگرمی داشت.

در آرشیو پخش این سایت های نمایش خانگی تنوع گوناگونی از فیلم های مستند، از جمله در حوزه دفاع مقدس و ایثارگران وجود دارد که ۱۵ تا ۲۰ سال از سال ساخت و تولید آنها گذشته است؛ اما تاکنون رسانه ملی هم رغبتی برای پخش آن نشان نداده و فقط افرادی که تمایل به دیدن این مستندها دارند می توانند این فیلم ها را ببینند؛ که خودم مستندهای زیادی در این حوزه و در خصوص زندگی جانبازان و ایثارگران را دیده ‌ام که در جای دیگری قابل مشاهده نیست. حال که می خواهید این سایت های نمایش خانگی عملکردشان زیر نظر صدا و سیما قرار بگیرد، آیا رسانه ملی خودش در این حوزه ایثارگران عملکرد قابل قبولی داشته است؟! حداقل این آرشیو فعلا" برای این اهالی موجود است. ضمن این که اگر مجموعه ای 94 درصد رضایت بینندگان را دارد، چرا سخن 6 درصد مخالف، برای ما حجت محسوب می شود؟! در ضمن رسانه ملی در سال گذشته با بیش از ۵ تریلیون تومان بودجه، چند مجموعه تلویزیونی تولید یا چند فیلم سینمائی جدید خارجی خریداری کرده است؟! در حالی که در شبکه نمایش خانگی اکثر تولیدات جدید سال جاری میلادی 2023 قابل مشاهده می باشد.

اما اگر هدف شما برخورد با هنرمندان ممنوع الکار می باشد، این کار مفید نیست. همین افراد هنگامی که در کشورمان حتی با دریافت دستمزد، در فیلم های مختلف در نقش های ارزشی بازی می کنند، ما محتوای پیام خودمان را انتقال می دهیم. اما اگر این هنرمندان، اکنون اگر سخن اعتراضی دارند، وقتی برسند به آنسوی آب، به دشمن قسم‌خورده تبدیل می شوند و علیه منافع ملی همه کار می کنند و ... چون خودمان نانش را آجر کرده ایم و این کار بیشتر ضرر است تا سود. و اگر این سلبریتی ها ساز مخالف دشمن را بزنند، کلامشان در نسل جدید به عنوان سرمایه های آینده کشورمان، نافذتر خواهد بود. صلاح است سعه صدر داشته باشیم.

|| مرتضی قنبری وفا