تاریخ : 1391,چهارشنبه 29 آذر19:14
کد خبر : 18094 - سرویس خبری : سلامت

اگر می‌خواهید در شب یلدا زیاد بخورید...!



سعیده نام آور - یلدا یعنی روز تولد و زایش خورشید. شب آخر پائیز ،همیشه طولانی ترین شب سال است. حدود یک دقیقه . از روز اول زمستان ، روزها بلندتر شده و شب ها کوتاه می شود .

یعنی خورشید در آسمان بیشتر می ماند و به همین دلیل است که شب آغاز اولین روز زمستان را شب یلدا نامیده اند.

جشن شب یلدا که یکی از جشن های سنتی ایرانی ست ، مراسمی بوده که هرسال در شب چله (بزرگ) با شکوه و رسوم خاصی برگزار می شده است. این جشن که یک رسم بزرگ در میان مردم بود ، تنها مختص ایران نبوده و در برخی کشورهای دیگر نیز انجام می شده است. در کشورهایی مثل هند و پاکستان و روسیه نیز به خصوص در روستا ها که شب یلدا را شب برکت محصولات خود می دانستند ، برگزاری جشن و پایکوبی مرسوم بوده است. بیشترین میزان حفظ این سنت زیبا ، در ایران است که در شهرها و روستاها هنوز برگزار می شود.

نکته جالب این که بدانیم یکی از رسوم شب چله، آوردن درخت کاج بوده که آن را با لوازم زیبایی تزئین می کردند و نماد سبزی و طراوت بوده. ایرانیان معتقد بودند با آوردن یک درخت سبز مثل کاج ، در فصل سر سبزی از زندگیشان بیرون نمی رود. به نقل از محققین اروپائی ، فردی آلمانی به نام "نوتران" در قرن هجدهم که به ایران مسافرت کرده بود ، مراسم شب چله را دیده و از این رسم خوشش می آید و این رسم را به عنوان سوغات ایران ، با خود به کشورهای اروپائی می برد. بنابراین ، رسم گذاشتن درخت کریسمس و تزئین آن در شب عید مسیحیان ، رسمی است که از کشور ایران به کشورهای دیگر منتقل شده است.

آنچه از قدیم در مراسم این شب مرسوم بوده ، جمع شدن تمام خانواده درخانه بزرگتر فامیل (پدر بزرگ یا مادر بزرگ) بوده که هنوز هم در برخی خانواده ها رعایت می شود. این شب طولانی هرچند همان طور که گفتیم تنها یک دقیقه طولانی تر از شب قبل از خودش می باشد ، با توجه به ذوق و قریحه ایرانی بهانه ای شده برای جمع شدن و با هم بودن. مردم این شب طولانی را به گپ وگفت و قصه گویی (بعضا" با نشستن دور کرسی) ، تفأل به قرآن وگرفتن فال حافظ و بگو بخند و خوردن یک سری تنقلات و درپاسی از شب نیز به راز ونیاز ودعا و عبادت می گذرانند.

انار دانه شده ، آجیل ، میوه های خشک و برگه ها ، بریدن هندوانه های بریده شده از عرض و به شکل دایره به نماد خورشید خوراکی هایی ست که از قدیم در مراسم شب یلدا به مصرف می رسده است. البته زرتشتیان قدیم ترکیبی برای شب یلدا داشته اند که شامل نخودچی و کشمش ، حلورده ، ارده شیره ، کنجد ، انواع آجیل مثل گرد و پسته و بادام ، سنجد  رنگینک  و میوه های خشک بوده است.

علت مصرف میوه های خشک در مراسم شب یلدا به این دلیل بوده که  پیش تر ، در فصل سرد برخی میوه ها در دسترس نبوده است و مردم برای فصل زمستان برخی از میوه ها را خشک می کردند تا در طول زمستان مصرف کنند . این میوه ها که دارای فیبر و خواص بالایی هستند، یکی از اجزاء اصلی سفره شب یلدا را تشکیل می دادند.

با تغییر شرایط و فرهنگ با توجه به این که در حال حاضر بسیاری از میوه ها در تمام فصول سال در دسترس هستند ، کم کم میوه های خشک در سفره های شب یلدا کم تر شده و جای خود را به انواع میوه های تازه داد.

در برخی سفره ها ازگیل و زالزالک هم که میوه های کوچک و پر خاصیتی هستند ، به چشم می خورد.

اگر توجه داشته باشیم می بینیم که انتخاب خوراکی هایی که در سنت ایرانی برای این شب در نظر گرفته شده ، بی دلیل نبوده است .ذوق و قریحه ایرانیان آنها را برآن داشت که به بهانه یک دقیقه طولانی تر شدن یک شب ، خوراکی هایی را انتخاب کنند که کوچک هستند و مصرفشان دانه ای ست و به قولی طول می کشد . از طرف دیگرمواد غذایی انتخابی هم دارای طبع گرم هستند و هم سرد و این علم و دراین ایرانی ها را در این زمینه نشان می دهد که  طبع غذاها متعادل باشد و عوارض ایجاد نکند .

تغییر نوع زندگی مردم باعث شده ، علاوه بر خوراکی های سنتی شب یلدا ، یک سری خوردنی های دیگر مثل شیرینی و شکلات و کاکائو و خوراکی های کاذبی مثل چیپس و پفک و بستنی به خصوص در میهمانی شب یلدا ، جزء این سفره شود.

غذای سنتی ایرانی برای وعده شام در شب یلدا  فسنجان بوده است که به دلیل طبع گرمش انتخاب شده بود . این سنت با توجه به گذر زمان کم کم تغییر کرد و در حال حاضر اکثر مردم در وعده شام این شب ، پلو و ماهی مصرف می کنند . خوردن ماهی رسمی بوده که از قدیم تنها در مردم خطه شمال بوده و به تدریج در سطح شهرهای دیگر نیز رایج شد.

نوع خوراکی ها و مواد غذایی که در سنت ایران برای شب یلدا در نظر گرفته شده ، نشان می دهد که تمام این موادغذایی با توجه به خواص و طبع های مختلف، انتخاب شده و اگر افراد این مواد غذایی را به اندازه و صحیح استفاده کنند ، دچار هیچ عارضه ای نخواهند شد.

با توجه به اینکه بسیاری از جانبازان و ایثارگران دچار بیماری هایی از جمله دیابت ، اضافه وزن ، چربی و فشارخون ، کبد چرب ، بیماری قلبی و مشکلات گوارشی و معده هستند ، یکی از مخاطبین اصلی این مطلب می باشند.

توصیه می شود جهت جلوگیری از عوارض در این شب به موارد زیر توجه جدی شود.

  1. افراد دچار قند بالا و دیابت از مصرف شیرینی جاتٍ،  شکلات ، آبمیوه و میوه زیاد بپرهیزند . چراکه  زیاده روی و ناپرهیزی حتی در یک شب می تواند خطرساز باشد .
  2. افرادی که دچار چربی خون و فشار بالا هستند نیز باید از مصرف بیش از حد آجیل ها به خصوص شور و شرینی جات بپرهیزند .همچنین افراد دچار بیماری قلبی در صورت عدم رعایت ، در معرض خطر جانی هستند .
  3. معمولا" تأثیر مثبت حضود جمع در میهمانی ها باعث مصرف بیش از حد غذامی گردد .که اگر این اتفاق در شب یلدا بیفتد ، به دلیل مصرف انواع خوراکی های دیگر می تواند انواع مشکلات را ایجاد نماید که یکی از آنها اضافه وزن است.
  4. افرادی که کبد چرب دارند ، نباید به هیچ وجه از گروه آجیل ها استفاده کنند.
  5. کسانی که تعادل را در مصرف غذاها با طبع گرم و سرد رعایت نمی کنند نیز دچار عوارض خواهند شد . کسانی که تنها میوه ها ی انار و هندوانه را استفاده کنند ، دچارعوارضی مثل دل درد و دل پیچه شده و افرادی که طبع گرمی دارند و تنها آجیل ها و شیرینی جات را مصرف کنند نیزممکن است دچار عوارض گرمی مانند ، گرگرفتگی ، جوش و کهیرشوند.
  6. افرادی که مشکلات معده دارند و فیبر زیاد را تحمل نمی کنند ، در صورت خوردن حجم غذای زیاد یا خوراکی های مختلف دچار مشکل شده و به معده شان فشار می آید.
  7. تخم هندوانه که دارای خواص زیادی ست  ،مانند بقیه تخمه ها ممکن است در این شب خورده شود. توصیه می شود از مصرف زیاد تخمه در شب بیداری شب یلدا خودداری شود.
  8. شام به دلیل خوردن انواع خوراکی ها بهتر است که سبک استفاده شود تا عوارض گوارشی پیش نیاید.

با مصرف شام در حجم کم ، رعایت پرهیزغذایی در بیماران ، عدم استفاده بیش از حد از میوه ها و آجیل ها شب یلدای زیبا و به یاد ماندنی را می توانید در جمع خانواده سپری کنید.