یوسف مجتهد - به دلیل اهمیت آیین‌نامه تعیین مصادیق عملی ایثارگری به تشریح آن خواهیم پرداخت. مستند به تبصره یک ماده(۴) اصلاحی قانون اساسنامه بنیاد شهید و امور ایثارگران و تبصره بند الف ماده(۱) قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران این آیین‌نامه پس از تصویب در هیأت وزیران در تاریخ ۱۰/۳/۹۳ ابلاغ شد.

بررسی این آیین‌نامه نشان از آن دارد که اقدامات کارشناسی خوبی در تهیه آن به کار رفته است و اغلب مشکلاتی که طی سال‌های اخیر در خصوص احراز مصادیق ایثارگری پیش آمده را بررسی و برای رفع آن پیش‌بینی شده است.

از موارد مهم در این آیین‌نامه تعیین مرجع حل اختلاف در کلیه مصادیق ایثارگری است. برابر ماده(10) این آیین‌نامه در صورت بروز اختلاف در تعیین مصادیق عملی ایثارگری گردش کار شماره5173 مورخ 69/11/11 مصوب مقام معظم‌رهبری ملاک عمل خواهد بود. با این مصوبه کمیسیون ماده16 رسیدگی به شکایات جانبازان دیگر اختیاری در خصوص ورود به حل اختلاف مصادیق جانبازی مشمولین نیروهای مسلح را ندارد.

برابر بند(2) ردیف (ب) ماده11 آیین‌نامه بنیاد موظف است ظرف مدت 3 ماه از تاریخ ارسال پرونده توسط نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات وجود ابهام یا نقص مدارک را اعلام و تکمیل مدارک پرونده را درخواست کند. با این بند مهلت رسیدگی 3ماهه برای بنیاد پیش‌بینی شده و این از نکات مثبت آیین‌نامه و مانع از سرگردانی ایثارگران برای مدت طولانی خواهد بود. البته این نکته قابل تأمل وجود دارد که اگر بنیاد ظرف این مدت به پرونده رسیدگی نکرد تکلیف ایثارگران یا بازماندگان آنان چه خواهد شد. همچنین در بند پ ماده 11 ستاد کل نیروهای مسلح موظف است به پرونده‌های اختلافی ظرف 3 ماه از تاریخ وصول رسیدگی و رأی نهایی را صادر نماید. حال اگر ظرف 3ماه رأی نهایی صادر نگردید، مشمولین آیین‌نامه با اطاله رسیدگی چه کنند؟‌

آیین‌نامه مصادیق عملی ایثارگری درباره کسانی که در حملات هوایی یا موشکی یا بمب‌گذاری‌ها کشته و مجروح می‌شوند گرفتار نوعی ابهام در رسیدگی به شکایات ذی‌نفعان است. نیروهای مسلح در خصوص صدور و تشکیل پرونده آنان هیچ نقشی ندارند و طبیعی است مشمول گردش‌ کار مصوب مقام معظم رهبری نمی‌باشند. چنانچه رسیدگی به شکایات مجروحین این حوادث همچنان بر عهده کمیسیون ماده 16 است باید در آیین‌نامه به آن اشاره کرد تا از جامعیت کافی برخوردار باشد. علاوه بر آن برای رسیدگی به شکایات کشته‌های این مورد نیز محلی برای رسیدگی پیش‌بینی نشده است.

مهم‌ترین موضوع در آیین‌نامه اجرایی بحث‌ماده 13 این آیین‌نامه است که پیشنهاددهندگان آن به دنبال احیای ماده 6 قانون جامع خدمت‌رسانی به ایثارگران بوده‌اند که توسط شورای نگهبان مغایر با قانون اساسی شناخته و از متن مصوبه مجلس حذف گردید. نظر به اینکه موضوع ماده13 از حساسیت زیادی برخوردار است در مقاله آتی به بررسی آن خواهیم پرداخت.