سعیده نام آور ( کارشناس علوم تغذیه و رژیم درمانی ) - هوا بسیار گرم است و آدم به دنبال چیزی می گردد که خنک کننده باشد و چیزی که شاید این روزها بیشتر به ذهن می اید و هوس برانگیز است نوشیدن یک لیوان شربت خنک است. در میان شربت های جدید و سنتی که این روزها سر سفره ها دیده می شود، یک شربت هست که دارای دانه هایی ریز است که طرفدار بسیار زیادی دارد.

خاک شیر ...خاک شیر تخم ریز گیاهی که این روزهای گرم تابستان و در ایام روزه داری در لیوان های شربت بسیاری و سر سفره ها بسیار می بینیم. گیاهی محبوب از قدیم در ایران که برای خنک شدن در شربت ریخته شده و مصرف میشد.

با توجه به اینکه روزهای گرمی را می گذرانیم، نگاهی به خواص گیاه خاک شیر خالی از لطف نیست.

 خاک شیر گیاهی ست که در دشت و کوهستان می‌روید و بلندی ساقه آن تا یک متر نیز می‌رسد. تخم این گیاه که همان خاکشیر است ریز و کمی دراز و معمولاً به دو رنگ است که یکی از آنها قرمز دارای طعم کمی تلخ است و دیگری به رنگ قرمز تیره می‌باشد.

طبع خاک شیر سرد و تر است و حتی در کاهش تب نیز استفاده می شود و دانه ای ست که بسیار خنک کننده است.

خاک شیر به خوبی میتواند جلوی تشنگی را بگیرد و رفع عطش می کند و در زمان گرما و روزه داری بسیار مفید است. شربت خاک شیر و شربت  آبلیمو دارای خاصیت خنک کنندگی بوده و برای گرمازدگی مفید است.  افرادی که دچار گرمازدگی می شوند علاوه بر آب، مقداری از نمک بدن خود را هنگام عرق کردن از دست می دهند.شربت های آبلیمو و خاک شیر علاوه بر اینکه آب از دست رفته بدن را جبران می کند تامین کننده املاح از دست رفته بدن نیز هستند. نوشیدن آب به تنهایی در افراد گرمازده نمی تواند املاح از دست رفته بدن آنان را بازگرداند

 خوردن یک لیوان شربت دارای خاک شیر البته با شکر بسیار کم و لیموترش بسیار در جلوگیری از تشنگی مفید و موثر است. مهمترین مساله شستن خاک شیر است ، برای شستنش خاک شیر را در ظرف بزرگی ریخته  و روی آن آب سرد می ریزیم تا خاک شیرها  ته نشین شوند به این ترتیب خس و خاشاک روی آب جمع میشن و ریگ ها ته ظرف، با چند بار شستن خاکشیر و عوض کردن آب خاکشیر شسته می شود .

میتونید داخل این شربت آبلیمو هم اضافه کنید و چند برش از لیموی تازه هم بریزید . یا میتوانید با انواع عرق ها مثل عرق شاهسبرم ، گلاب ،هل ، بیدمشک و ... این شربت را طعم دار کنید. گزینه دیگر برای تنوع در این شربت استفاده از زعفران  و  درنهایت اینکه برای شیرین کردن این شربت بهترین جایگزین شکر، استفاده از عسل یا نبات است.

خاکشیر دارای اسید چرب های بیشتر غیر اشباع از جمله  اسید لینوئیک، اسید لینولنیک، اسید اولئیک، اسید پالمتیک و اسید استئاریک می‌باشد. بنابراین می تواند در کاهش چربی خون و حتی رفع کبد چرب موثر باشد.

به همین دلیل خاک شیر حتی می تواند در از بین بردن جوش های ناشی از تجمع چربی زیاد زیر پوست هم موثر باشد. با نوشیدن این شربت گیاهی به مرور شاهد روشنی پوست و از بین رفتن لک ها خواهید بود؛ ضمن اینکه نوشیدن خاکشیر روزانه به افرادی که به شوره و خارش سر مبتلا هستند توصیه شده است. نوشیدن خاکشیر به این افراد کمک می کند تا با اصلاح مزاج برای همیشه با شوره و خارش پوست سرشان خداحافظی کنند

خاک شیر ادرار آور بوده و در رفع التهاب کلیه نیز موثر است. همچنین خاک شیر به دفع سنگ کلیه نیز کمک می کند. در بسیاری از متون طب سنتی به این موضوع اشاره شده که استفاده از خاکشیر هنگام بروز التهاب های مجاری ادراری و کلیه بسیار موثر است، به ویژه زمانی که فردی مبتلا به بیماری سنگ کلیه است و وجود سنگ در کلیه وی موجب بروز التهاباتی در موضع کلیه یا مجاری ادرار او شده است. نوشیدن خاک شیر میتواند مفید و موثر باشد.

به دلیل داشتن مواد ضدالتهاب، خاک شیر برای صاف شدن و باز شدن صدا در افرادی با التهاب گلو و گرفتگی صدا نیز نقش دارد و کهیر و التهابات پوستی را از بین می‌برد. حتی در کاهش التهاب گوش و نقرس ( التهاب مفاصل ) نیز موثر است.

خاک شیر  میتواند به افزایش اشتها نیز کمک کند و برای بی اشتهایی مفید است. توصیه می شود افرادی که مایل هستند وزن خود را افزایش دهند، صبح ناشتا خاک شیر را داخل شیر مصرف کنند.

فصل تابستان که می‌رسد بازار مصرف خاکشیر و شربت آبلیمو هم داغ می‌شود. خاکشیر از زمان‌های گذشته کاربرد داشته است و بهترین کاربرد آن به خاطر خاصیت ضدعفونی‌ کننده ‌اش می‌باشد و برای ناراحتی‌های روده مثل اسهال یا حتی یبوست مفید است. خاک شیر به دلیل جذب آب و دفع به موقع سموم از بدن باعث تنظیم عملکرد گوارشی بدن شده و در فصل گرما، از شدت بیماری های رایج فصلی مانند اسهال های ناشی از عفونت های روده ای در گرما جلوگیری می کند.

خاک شیر آب را به خود جذب می کند. به همین دلیل جلوی دل ضعفه را گرفته و از طرفی ملین نیز می باشد. یکی دیگر از خواص معجزه آسای خاکشیر درمان یبوست های ناشی از اضطراب و تنش های عصبی است. یکی از مهمترین علائم این نوع یبوست تکه تکه خارج شدن مدفوع از بدن است. حتی گاهی مقداری از مدفوع در روده باقی می ماند و بدن قادر نیست روده ها را به درستی تخلیه کند و این مسئله به مرور زمان موجب بروز مشکلاتی برای سلامت فرد می شود، چرا که باقی ماندن مدفوع در روده ها موجب جذب مواد سمی و ناسالم از طریق جداره روده می شود. برای درمان این نوع یبوست و همین طور درمان یبوست و کم آبی ناشی از کهولت سن نوشیدن شربت خاک شیر میتواند مفید باشد.

 طب سنتی عملکردی جالب را از خاک شیر بیان می کند که توجه به ان خالی از لطف هم نیست. در این نگاه گفته شده که اگر در گروه افرادی هستید که به دلیل افزایش خلط بلغم در بدن، به بدبویی دهان مبتلا شده اید و نمی توانید به سادگی از شر این موضوع خلاص شوید، برای شما پیشنهاد جالبی داریم؛ از شربت ترنجبین و خاکشی برای برطرف کردن بدبویی دهانتان استفاده کنید.

 تنها کافی است هر روز عصر یک لیوان از شربت ترنجبین و خاکشی را بنوشید. ترنجبین را به مدت ۵ تا ۶ ساعت درون آب خیس کنید و پس از صاف کردن آن را با یک تا ۲ قاشق خاکشیر مخلوط کنید. نوشیدن این شربت به شما کمک می کند تا با دفع اخلاط ناسالم و بلغم اضافه به مرور احساس بهتری پیدا کنید و با اصلاح مزاج از شر بدبویی دهانتان راحت شوید

... امید است همه ایثارگران عزیز و خانواده گرامی شان در این روزهای گرم تابستانی و ایام روزه داری ماه رمضان از خواص این دانه بهره مند شوند و برای حفظ سلامتیشان موثر باشد.