جانباز شیمیایی 1- نتیجه دو مطالعه بر روی جانبازان
جنگ هشت ساله عراق علیه ایر ان لطمات و خسارات همه جانبه ای به کشور ما وارد کرد. از جمله این خسارات جبران ناپذیر شهید، مجروح و مفقود شدن جمع کثیری از بهترین اقشار مردم کشورمان بود. آسیب های روحی و روانی خانواده های این عزیزان نیز خسارات جبران ناپذیری بود که به بدنه ملت ما وارد شده و اثرات سوء آن نیز همچنان ادامه دارد.

از جمله این مسائل بهداشت روانی خانواده جانبازان یعنی همسر و فرزندان آنها است که در اثر کم توجهی به نیازهای اولیه آنان در معرض خطر قرار گرفته است. آسیب های روانی هم مثل آسیب های جسمی اگر به موقع و به سرعت تشخیص داده نشوند و تدابیر درمانی لازم صورت نگیرد آثار و عوارض و پیامدهای ناگواری بر خانواده و اجتماع بجا خواهند گذاشت.

 تقریبا" صددرصد آسیب دیدگان اعصاب و روان از اختلال خواب، ضعف و سستی، سردرد و سرگیجه، احساس از دست رفتن انرژی، خستگی، دردهای عضلانی و مفصلی، عدم تمرکز حواس، یاس و ناامیدی، عدم احساس لذت از زندگی و افکار مرگ شکایت دارند.
 
 در مطالعه دیگری که تعداد ۹۰ جانباز با جراحت های جسمی، شیمیایی و اعصاب و روان شرکت داشتند نشان داده شد که جانبازان جسمی در مواجهه با مسائل و مشکلات استرس زا بطور معنی داری بیشتر از روش های فاصله گیری، خویشتن داری و ارزیابی مجدد مثبت و کمتر از روش اجتناب و فرار استفاده کرده بودند. این درحالی ست که جانبازان اعصاب و روان بیشتر از روش اجتناب و فرار و کمتر از روش فاصله گیری، خویشتن داری و ارزیابی مجدد مثبت استفاده کرده بودند. جانبازان شیمیایی نیز در مواجهه با مشکلات استرس زا بیشتر از روش اجتناب و فرار استفاده کرده بودند. همچنین یافته ها نشان داد بین کاربرد روش های مقابله ای و ویژگی هایی نظیر سن، تأهل، رتبه فرزندان، تحصیلات، مدت مجروحیت، تیپ شخصیتی و شکایت از ناراحتی عصبی و اختلال رفتاری ارتباط معنی دار آماری وجود بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق دارد
برنامه هایی برای بالا بردن سطح تحصیلات جانبازان، اجتماعی کردن و تسریع سازگاری آنها به منظور حفظ و ارتقاء سلامت روانی ایشان تهیه و اجرا نمود. در مطالعه ۲۰۶ جانباز شیمیایی 95  % موارد بیانگر، نتایج تست درجاتی از عدم سلامتی روانی بود که در هر ۴ مقیاس مشکلاتی دیده شد .

بر اساس آمار به دست آمده ۷۵ % جانبازان در این مطالعه دچار افت شدید عملکرد بودند و بیش از ۷۰ % آنها در شرایط اقتصادی و معیشتی بد یا بسیار بد قرار داشتند. 30 % بیش از ۳ فرزند و ۷۰ % بیش از ۲ فرزند داشتند و بیش از ۶۰ % آنها فاقد مسکن بوده و در منازل استیجاری بسیار نامناسب و غیر بهداشتی زندگی می کردند و از این نظر نیز تحت فشار بودند . بیش از ۶۰ % جانبازان در این و PTSD پژوهش دچار مجروحیتهای متعدد موضعی و 36/ بطور کلی دچار اختلال اعصاب و روان بودند و ۹ فقط مجروحیت اعصاب و روان داشتند. بر اساس نتایج حاصله اختلالات اضطرابی، افسردگی و اختلالات انطباقی و اختلال در روابط بین فردی در بین جانبازان و همسران آنها در این مطالعه از نحوه سرویس دهی خدمات درمانی مربوط به خود ناراضی بودند. البته اینها مواردی بود که خودشان صریحًا عنوان می کردند و احتمال اینکه تعداد قابل توجهی از آنان تمایل به ذکر این مشکلات نداشته اند، زیاد است.
تازه چقدر رزمنده وجانباز درصد پایینی بودند که تحت حمایت بنیاد نبودند چون مدرک همزمان نداشتند و مجروحیتشان تایید نشده بود و رزمنده ها در این بین مظلوم ترین قشر بودند.