همقطار - بسمه تعالی باسلام و احترام دهه چهام عمر جانبازان نخاعی از زمان مجروحیت و توجه به دوره سالمندی آنها دهه چهارم عمر جانبازان نخاعی از زمان مجروحیت و زمان توجه به دوره سالمندی آنان همزمان با افزایش سن این افراد نخاعی فرا رسیده است. دراین سن وسال یکسری تغییرات فیزیکی در بدن آنها به وجود آمده و بنیه بدنی و میزان استقامت آنها را کاهش می‌دهد. این موضوع به خصوص ممکن است در اندامهای بالا تنه یعنی قسمت هائی از بدن که به لحاظ حرکت دادن ویلچر، بلند کردن بدن جهت تقلیل فشار و جابجائی‌ها، تحت فشار قرار می گیرند، بیشتر دیده می‌شود و مجموعه این عوامل و تکرارآنها احتمال ایجاد ضایعه ای نظیر شکستگی، زخم، درد و کوفتگی بدن فرد نخاعی را افزایش می دهد.

میزان وقوع درد در ناحیه دست‌ها و شانه ها در افراد مبتلا به آسیب‌های نخاعی از افراد سالمی که هم سن و سال آنان هستند بیشتراست و یک سوم از تمام افراد نخاعی که نزدیک به سه دهه از آسیب دیدگی آنان می گذرد، مبتلا به درد در ناحیه پنجه و مچ دست‌ها، شانه و همچنین تغییر در وضعیت آنها می‌شوند. کسانی که دارای ضایعات نخاعی نا کامل بوده و از عصا استفاده می کنند یا هنگام گام برداری تعادل ندارند نیز نسبت به تغییرات مذکور حساس‌ترند.

به همین صورت در کسانی هم که وضعیت نشسته خودرا خیلی کم تغییرمی‌دهند، بر مفاصل قسمت‌های ران، ستون فقرات و شانه‌های آنان نیروی زیادی وارد می‌شود. لذا نیاز دوران سالمندی جانبازان نخاعی در دهه چهارم دوره آسیب نخاع (با فرض میانگین گذشت بیست سال از زمان آسیب نخاعی) متفاوت از دهه‌های قبل از آن است و به عبارتی اگر به دهه چهارم زندگی این افراد توجه ویژه‌ای نشود، این دهه می‌تواند دهه آخر زندگی آنها باشد.

همانظور که می‌بینیم هر سال تعدادی از همقطاران نخاعی‌ مان به هم رزمان شهیدمان می‌پیوندد و هر ساله به تعداد یاران سفرکرده نیز افزوده می‌شود. در دهه چهام عمر جانبازان نخاعی از زمان مجروحیت و توجه به دوره سالمندی آنها افت بنیه و قوای جسمی افراد ضایعه نخاعی سالمند نسبت به افراد سالم بیشتر و سریعتر رخ می‌دهد و معمولاً افرادی که مدت زمان طولانی مبتلا به آسیبهای نخاعی هستند احساس خستگی مفرط داشته و همچنین کم انرژی هستند. اگر تلاش مورد نیاز برای زندگی در محیط معلولیت و فشار زیاد حاصل از اجرای روزانه فعالیت‌های زندگی را در نظر بگیریم، این موضوع طبیعی بوده و از آنجائی که فرد ضایعه نخاعی فشار زیاد حاصل از این فعالیت‌ها را بطور مستقیم بیشتر احساس می‌کنند، میزان خستگی افراد مذکور باید مورد توجه قرارگرفته و به نحوی باید اثرات آن را کاهش داد.

برنامه زمان‌بندی کارها و فعالیت‌های روزانه افراد ضایعه نخاعی سالمند باید در زمانهایی انجام شودکه انرژی این افراد در حد بالایی قرار داشته باشد و زمانهائی را نیز برای استراحت و آرامش آنها در نظر گرفت و از تجهیزات کمکی بیشتری در سنین سالمندی آنها نسبت به سنین قبل از آن برای تقلیل فشارهای جسمی بهره ببرید. داشتن توانائی برای کنترل و مدیریت مراقبت شخصی و فعالیت‌های زندگی روزمره برای بهبود کیفیت زندگی افراد ضایعه نخاعی سالمند ضروری است. که این مسئله با افزایش سن ممکن است کمتر شود.

با مطالعه‌ای بر روی افرادی که بیش از 20 سال از زمان آسیب نخاعی آنان می‌گذرد؛ مشخص شدکه میزان نیاز به کمک آنان، تقریباً در یک چهارم از آنها با بالا رفتن سن افزایش داشته و علائم پیری نیز در آنان ظاهر، و قوای آنان از نظرجسمی و روحی رو به تحلیل است. در مجموع اگر دارای یک برنامه مراقبتی نباشند ممکن است کیفیت زندگی افراد ضایعه نخاعی سالمند به طور خاصی نگران کننده باشد که به دلیل بروز علائم تحلیل در قوای جسمی، میزان نیاز افراد ضایعه نخاعی سالمند به درخواست کمک تغییریابد یا بیشتر شود. تغییر در وضعیت سلامتی و توانائی افراد ضایعه نخاعی سالمند که در این سنین رخ می‌دهد، به این مفهوم است که باید مراقب علائم ناشی از این دوران بود و به منظور کاهش اثرات سوء اقدامات لازم توسط ایشان یا مراقبین انجام شود. این موضوع از یک سو با مراقبت شخصی و ایمنی و از سوی دیگر با نیازهای روحی، فکری و احساسی فرد در ارتباط است، طوری که به افراد ضایعه نخاعی سالمند کمک کند تا یک زندگی هدفمند، لذت بخش و تمام و کمال را داشته باشند.

اصولاً در ایران مراقبین افراد ضایعه نخاعی که در منزل زندگی می‌نمایند افراد نزدیک مانند پدر، مادر و یا همسر آنها می‌باشند که خود آنها نیز در سنین سالمندی قرار گرفته و سن بالائی دارند و قادر به کمک مانند قبل نیستند و حتی مشکلات سالمندی آنها نسبت به افراد با شرایط سنی مشابه، بسیار بیشتر است و خود آنها نیاز به مراقبت دارند. در این دوره است که واحد‌هایی که وظیفه خدمات رسانی را برای این جامعه هدف بر عهده دارند باید یکسری از خدمات، از جمله کمکهای مربوط به کارهای داخل خانه، تهیه وسائل و تجهیزات کمکی برای اجرای کارهای روزمره زندگی و تسهیل استفاده از آنها را برای افراد ضایعه نخاعی سالمند فراهم آورند. در جایی که امکان ارایه خدمت به افراد ضایعه نخاعی سالمند در منزل با توجه به شرایط واحد مسکونی وجود نداشته و یا آنها را در شرایط سخت قرار می‌دهد؛ باید به خانه مناسب با شرایط سالمندی نقل مکان نماید و یا در آسایشگاه‌ها و مراکز جامع توانبخشی که به همین منظور ایجاد شده و یا ایجاد خواهد شد، بستری و تحت مراقبت قرار گیرند.

همزمان با اقدامات فوق، فعال نگه داشتن ذهن اقدام بسیار مهمی برای افراد نخاعی محسوب می‌شود. این موضوع در نزد افراد ضایعه نخاعی سالمند می‌تواند مفهوم متفاوت داشته باشد. بعضی افراد ضایعه نخاعی سالمند دوست دارند تا زمانی که می توانندکارکرده و فعال باشند، و احساس مفید بودن داشته باشند، لکن کاهش توانائی و خستگی به همراه عدم تحرک می‌‌تواند تاثیر منفی بر روی سلامت روحی و فکری آنها بگذارد. با ایجاد امیدواری و با استفاده از تجهیزات کمکی می‌توان بر بسیاری از این دست نگرانی‌ها و نگرش‌ها فائق آمد. همچنین استفاده از تجربیات سایر همقطاران در اردو‌های یک یا چند روزه ورزشی، سیاحتی و زیارتی که برای افراد ضایعه نخاعی سالمند برگزار می‌شود، بسیار مفید بوده و شرکت در آنها در طول سال باعث ایجاد انگیزه، فعالیت و فعال نگه داشتن ذهن آنها می‌شود.

لذا افراد ضایعه نخاعی سالمند باید سعی کنند در مورد آینده به خودنگرانی راه ندهند، به کارهائی مشغول باشند که در حال حاضر با آن مواجه بوده و ضرورت دارند و از نظر جسمی و روحی خود را فعال نگه داشته و بیش از پیش تلاش کنند که وقت و اوقات خود را در بیرون از منزل و آسایشگاه‌ها و مراکز جامع توانبخشی سپری نموده و با جامعه ارتباط برقرار و دوستان خود را زیاد کنند. نباید انتطاراتی همانند زمان غیر سالمندی، داشته باشند و تغییرات این دوره را نسبت به دوران پیش از آن،  و نیاز‌های این دوره را درک نموده و پذیرا باشند. مراقبین و پرستاران و اطرافیان این افراد نیز بایدخود را با ملزومات این دوره تطبیق دهند.