یوسف مجتهد - آنچه اکنون در قالب حقوق حالت اشتغال توسط دستگاه‌های متولی در نیروهای مسلح، ساتا، بنیاد شهید و دستگاه‌های اجرایی برای مشمولین حالت اشتغال با وضعیت‌های مختلف اعم از رسمی، وظیفه، بسیجی و... در حال اقدام است مغایر با قوانینی است که برای آنان به تصویب رسیده.
برای شفاف شدن این موضوع به گروه‌های مختلف مشمول قانون حالت اشتغال، حسب رابطه استخدامی آنان قبل از شهادت و ازکارافتادگی اشاره خواهیم کرد.
الف- نیروهای وظیفه
سربازان وظیفه‌ای که در نیروهای مسلح اعم از سپاه، ارتش و نیروی انتظامی یا سایر مراکز با امریه نیروهای مسلح مشغول خدمت بوده، شهید یا از کارافتاده کلی شده‌اند، با عنایت به اینکه پس از شهادت و از کارافتادگی حسب قوانین هیچ تفاوتی با کادر ثابت نیروهای مسلح نباید داشته باشند، لکن نحوه رفتار با آنان متفاوت بوده که به آن اشاره خواهد شد. این تفاوت به نحوی است که حقوق مسلم و قانونی آنان نادیده گرفته شده است.
بیان این نکته ضروری است که قانون حالت اشتغال برای شهید و جانباز یا آزاده از کارافتاده کلی واحد است و هیچ تفاوتی در خصوص بهره‌مندی آنان از امتیازات و تسهیلات این قانون وجود ندارد. از نکات مهم ابلاغیه‌هایی است که در این زمینه از طریق مراجع ذی‌صلاح در نیروهای مسلح صادر شده ولی توسط نیروهای تحت امر نادیده گرفته شده است.
ستاد کل نیروهای مسلح در ابلاغیه نحوه اجرای قانون حالت اشتغال، شهدا، مفقودین، جانبازان و آزادگان از کارافتاده کلی به تاریخ 88/5/4 بدون توجه به وضعیت استخدامی، کلیه کارکنان نیروهای مسلح اعم از پایور، پیمانی، بسیجی و وظیفه را مشمول قانون حالت اشتغال دانسته و با آنان با شرایط و ضوابط یکسان برخورد کرده است.
در بند(6) همین ابلاغیه آمده است: پست و جایگاه سازمانی فرضی مشمولان قانون حالت اشتغال، همواره معادل عدد امتیاز حقوق و مزایای درجه یا رتبه‌ای است که در اجرای قانون مذکور، پرداخت می‌شود. به عنوان نمونه چنانچه احدی از کارکنان با احتساب حقوق و مزایای دو درجه یا رتبه بالاتر از حقوق و مزایای سرتیپ دومی بهره‌مند می‌شود، پست و جایگاه وی نیز سرتیپ دومی فرض می‌شود و از حقوق و مزایای شغل سرتیپ دومی بهره‌مند می‌شود.
برابر ماده10 آیین‌نامه اجرایی قانون حالت اشتغال مصوب هیأت وزیران، ارتقای گروه مشمولان قانون حالت اشتغال به گروه‌ها یا درجات یا عناوین مشابه که با توجه به مقررات استخدامی مربوط مستلزم کسب امتیازهای خاص (براساس سیستم‌های امتیازی) یا طی دوره‌های آموزشی است بدون رعایت شرایط مزبور انجام می‌شود.
به عبارتی مشمولان قانون حالت اشتغال اعم از شهید، جانباز و آزاده از کارافتاده کلی با هر عضویتی فقط مدت توقف در هر درجه یا رتبه را به منظور ارتقا باید رعایت کنند و بدون محدود شدن در سقف درجات تا زمان بازنشستگی از ارتقای درجه برخوردار می‌شوند. لذا آنچه درباره گروهی از مشمولین حالت اشتغال مثل سربازان ارتش اتفاق افتاده خلاف قوانین و مقررات است.
از تخلف‌های دیگری که درباره سربازان ارتش صورت پذیرفته است این است که آنان از همان ابتدا در اختیار ساتا (سازمان تأمین‌اجتماعی نیروهای مسلح) قرار گرفته و دریافتی آنان به عنوان مستمری تلقی شده است.
در حالی که این افراد هم مانند سایر مشمولان قانون حالت اشتغال باید تا 30سال از خدمت را در دستگاه اجرایی (ارتش) به صورت منتسب مشغول خدمت بوده و پس از بازنشستگی به ساتا منتقل می‌شدند. با این اقدام ارتش، سربازان وظیفه مشمول حالت اشتغال از پاداش پایان خدمت هم محروم شده‌اند.
از نکات قابل تامل، رفتار دوگانه با سربازان مشمول قانون حالت اشتغال است. سربازانی که به فیض شهادت نائل آمده‌اند صدور احکام آنان توسط ارتش انجام و حقوق آنان توسط بنیاد پرداخت می‌شود. ترفیعات آنان البته نه به صورت کامل و قانونی، انجام می‌شود و از پاداش پایان خدمت نیز برخوردارند ولی سربازان جانباز و آزاده از کارافتاده کلی با محرومیت از امتیازات فوق از همان ابتدا به ساتا معرفی شده‌اند. این چندگانگی در نحوه رفتار با مشمولین قانون حالت اشتغال درباره سایرین نیز وجود دارد که به مرور به آن می‌پردازیم.