جانباز رمضانعلی کاوسی-  تعیین مهریه قبل از ازدواج از سنت های پیامبر گرامی اسلام است و نشانه صداقت، علاقه و محبت مرد به همسرش قلمداد می شود. اما در سال های اخیر شاهدیم که مهریه ها روندی دیگر به خود گرفته و به شکل نامتعارف در قباله ازدواج جوانان مطرح می شود.

 حال این سوال مطرح می شود که تعیین مهریه های نامتعارف و سنگین چه پیامدهایی می تواند به همراه داشته باشد؟
آیا مهریه سنگین باعث خوشبختی زوجین می شود؟

 افزایش آمار طلاق در سال های گذشته نشان می‌دهد مطمئناً مهریه‌های سنگین نمی‌تواند خوشبختی افراد را تضمین کند. آیا تاکنون وجود مهریه سنگینِ زوجی، مانع از فروپاشی زندگیشان شده است؟ بی‌شک خیر. چرا که اگر مانع بود، آمار طلاق شناسنامه‌ای و عاطفی زوجین تا این حد بالا نمی‌رفت.

 آمارهایی که از طریق قوه قضائیه منتشر می‌شود نشان از آن دارد که سهم عظیمی از آمار زندانیان مربوط به زندانیان مهریه است. بحث مهریه به دلیل چشم و هم‌چشمی خانواده‌ها نسبت به این موضوع سال‌هاست که به یکی از معضلات در جامعه ما تبدیل شده است. در حال حاضر خیلی از خانواده‌ها فکر می‌کنند از این طریق می‌توانند پشتوانه‌ای برای دخترانشان ایجاد کنند؛ اما در حقیقت خیلی وقت‌ها اینگونه نبوده، یعنی گاهی آقایان چنان عرصه زندگی را بر همسرانشان تنگ می‌کنند که زن عطای مهریه را به لقایش می‌بخشد و برای اینکه از زندگی مشترک خلاصی پیدا کند می گوید «مهرم حلال جانم آزاد».

 متأسفانه این تفکر غلط در میان بسیاری از خانواده ها جا افتاده که بالا بودن مهریه دختر خانم ها حافظ شخصیت خانوادگی آنها و متضمن بقای زندگی مشترک زوجین خواهد بود. اخیراً مد شده اولین سؤالی که از داماد می- رسند این است که «اعتبار مالی شما چقدر است؟ وضعیت ماشین و خانهٔ شما چطور است و...»

 اگر به راهروی دادگاه های خانواده مراجعه کنید خواهید دید که چه افرادی به دلیل همین مهریه سنگین و غیرمتعارف هر روز روانه زندان می شوند، از طرفی هم متأسفانه قوانین جاری کشورمان طوری است که حد و حدود مهریه را مشخص نکرده، همین امر سبب شده تا افراد زیادی با تعیین مهریه بالا توان پرداخت آن را نداشته باشند.

 متأسفانه مهریه های بالا سبب شده تا خانم ها با کوچکترین ناراحتی سریعاً به دادگاه مراجعه کرده و مهریه خود را مطالبه نمایند و متأسفانه چون زیرساخت این موضوع در کشورمان روند درست و منطقی ندارد دادگاه نیز در صورت عدم توان مرد در پرداخت مهریه رأی به توقیف اموال وی می زند. گرچه مهریه حق شرعی و قانونی خانم هاست؛ اما ترویج مهریه سنگین نیز تعادل جامعه و بنیاد خانواده ها را متزلزل می کند و هیچگاه نمی تواند ضامن بقای آن باشد.

 امروزه با این واقعیت روبرو هستیم که معیارهای سنگین برای تعیین مهریه خانم ها هیچ اعتباری به زندگی زناشویی نخواهد داد. در مقابل این موضوع، سبک گرفتن مهریه نیز نمی تواند ضامن بقا و تداوم یک زندگی مشترک زیبا و عاشقانه باشد.
متأسفانه به غلط یک فرهنگ در میان بسیاری از خانواده های ما حاکم شده و مثلاً می گویند «دخترت را ارزان به شوهر نده»، مهریه پایین سبب می شود تا مرد به همسرش بی توجه یا کم توجه باشد، یا بالا بودن مهریه سبب می گردد تا مرد قدر زنش را بیشتر بداند و...

 تمام این موارد در حد رویا و غیر واقعی است. تنها چیزی که سبب دوام و بقای زندگی زوجین جوان خواهد بود تفاهم زوجین و هم سطح بودن خانواده های آنهاست. اگر زوجین با هم تفاهم نداشته باشند، هیچگونه سکه و پول و مال و املاکی نمی تواند آنها را زیر یک سقف و بر سر یک سفره نگه دارد. اگر مردی مجبور باشد از ترس مهریه با زنش زندگی کند، این دیگر زندگی نیست بلکه آتشی است که هر دو زوج در آن می¬سوزند.

 بسیاری از کارشناسان مسائل اجتماعی، رسانه های گروهی کشورمان خصوصاً رسانه ملی رادیو و تلویزیون را مقصر در عدم آگاهی مردم درباره پیامدهای منفی مهریه های سنگین و تجمل گرایی می دانند.
دکتر نعمت الهی دراین باره می گوید: «به عقیده من اساسی ترین دلیلی که سبب گسترش فرهنگ تجمل گرایی در جامعه ما شده، بعضی از برنامه ها و سریال هایی است که از صدا و سیما پخش می شود. خانه های شیک و مجلل، مبلمان آنچنانی، منازل ویلایی با حیاط بزرگ و باغ و استخر، لباس های گران قیمت و حتی درسال های اخیر حجاب نامناسب برخی از بازیگران زن و مرد به این معضلات افزوده شده» قطعاً جوانان ما با دیدن این مناظر آرزوی داشتن چنین منازل و تجهیزاتی را برای زندگی آیندهٔ خود در سر می پرورانند. از اینجا فشار به والدین برای تهیه چنین تجملاتی آغاز می شود. این درحالی است که حضرت امام خمینی(ره) صدا و سیما را دانشگاهی نامیدند که باید مروج فرهنگ ایرانی اسلامی باشد.

 یکی از جامعه شناسان می گوید: «نمایندگان مجلس باید راهکارهایی را تعریف و مشخص کنند تا جلوی آمارهای نجومی مهریه های نامتعارف گرفته شود و دولت نیز در این باره نقش مهم خود را ایفا کند. مثلا اعلام کنند، اگر تعیین مهریه از میزان مشخص شده بالاتر باشد خود به خود از عندالمطالبه به عندالاستطاعه تغییر خواهد کرد.
اگر این مسئله به صورت قانونی در دستور کار قرار بگیرد از یک طرف زندان ها از زندانیان مهریه خلوت می شود، از طرف دیگر خانواده ها به معیار متعارف و معقولانه ای درباره مهریه خواهند رسید.

 اگر یادتان باشد حدود بیست سی سال پیش اولویت اصلی برای ازدواج در درجهٔ اول تدیّن و تقوای طرفین بود. برای مثال شهید والامقام آقاجمال طباطبایی بعد از خواستگاری با مهریه معمولی عقد کرد و با لباس پاسداری داماد شد و تا زمان حیاتش به بهترین وجه زندگی کرد. اما الان متاسفانه مسائل دینی و اسلامی بسیار کمرنگ شده و حتی به گزینه پنجم و ششم مبدل شده، یعنی اول از درآمد و شغل داماد، میزان مهریه، منزل مسکونی، ماشین و ... می پرسند، بعد می¬پرسند «داماد اهل نماز و روزه و... هست؟!» باید گفت این مسائل هیچگاه ضامن بقای یک زندگی شیرین و لذت بخش نبوده و نیست و اصلاح این رویه ها نیز نیاز به کار فرهنگی دارد.

گردآوری و تنظیم کاوسی