سعیده نام آور (کارشناس علوم تغذیه و رژیم درمانی)- نسبت دور کمر به دور باسن، از نظر سلامتی و علم پزشکی یکی از فاکتورهای سنجش سلامتی ست. همچنین فاکتور معروف BMI  نیز به همین صورت. بسیاری از مطالعات و تحقیقات ثابت کرده اند این دو فاکتور و نرمال بودن نسبت و اندازه آنها ارتباط ثابت شده ای با انواع بیماری ها از جمله بیماری های قلبی، دیابت و انواع سرطان دارد.

 نسبت دور کمر به دور باسن ( محدوده استخوان لگن) می‌تواند نشانه‌ای از سلامتی شخص و ریسک ابتلا به مشکلات جدی سلامتی باشد. بسیاری از تحقیقات نشان داده که زنانی که نسبت دور کمر به دور باسن 7/0 برای زنان و 9/0 برای مردان نشان‌دهنده سلامتی بیشتر و باروری بالاتر است.

  بر اساس یک مطالعه منتشر شده (در یوروپین هارت ژورنال(۲۰۰۷ اندازه دور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن شاخصی برای احتمال وقوع حوادث قلبی‌عروقی هستند. بالا بودن این نسبت می‌تواند یکی از نشانه‌های اضافه وزن و چاقی نیز باشد که خود از مهمترین خطرات برای سلامتی به شمار می‌روند.

 سازمان بهداشت جهانی WHO  نسبت دور کمر به باسن 0/85 برای زنان و 0/9 برای مردان را به عنوان مقیاس چاقی شکم تعیین کرده‌است.

شاخص چاقی شکمی یا نسبت دور کمر به دور باسن (Waist–Hip Ratio)، که به اختصار WHR نیز گفته می شود در واقع معیاری برای بیان نحوه توزیع چربی در بدن است؛ چرا که جدا از میزان کل چربی بدن، نحوه توزیع آن در نواحی مختلف نیز دارای اهمیت بالای می باشد.

 طبق تعریف، چاقی را می توان افزایش بیش از حد طبیعی بافت چربی در بدن دانست و از جمله شناخته شده ترین روش ها برای تخمین میزان چاقی استفاده از روش شاخص توده بدنی (BMI) است.

  تحقیقات بسیاری بیانگر این موضوع می باشد که یکی از خطرناک ترین انواع چاقی مربوط به انباشت چربی در اطراف ناحیه شکمی است. این نوع چاقی که به عنوان چاقی احشایی و یا سیبی شکل نیز شناخته می شود، برای سلامتی بدن بسیار مضر است که، چربی های احشایی بر خلاف چربی زیر پوستی به طور مستقیم اسیدهای چرب آزاد را وارد جریان خون نموده و بدین طریق اسیدهای چرب آزاد در تمامی اندام های بدن تجمع پیدا نموده و در نتیجه باعث اختلال عملکرد آنها می شوند.

نحوه اندازه گیری:

 برای اندازه ‌گیری این نسبت، محیط دور مفصل ران که از پهن ترین قسمت باسن عبور می کند و محیط دور کمر که باریکترین قسمت کمر است، اندازه‌گیری شده و دور کمر بر باسن تقسیم تقسیم می‌شود.

 برای به دست آمدن فاکتور BMI نیز که برابر است با تقسیم وزن به کیلو گرم بر مجذور قد یا قد به توان 2 ( البته عدد قد باید به متر باشد مثلا 58/1 متر )

 وزن صحیح، در ابتدای صبح قبل از خوردن صبحانه یا هر خوردنی و بعد زا اولین دفع روزانه با معده و روده خالی درست ترین وزن فرد است. ترازو در جایی ثابت و محکم و سفت قرار داده شود. خطای ترازو روی فرش یا موکت یا جای نرم، زیاد می شود.

برای اندازه گیری قد نیز فرد میتواند به صورت کاملا قائم، پشت به دیوار بایستد و پاشنه پا کاملا به دیوار بچسبد. سر صاف و نگاه به مستقیم به گونه ای که خط بالای گوش فرد با خط زمین موازی باشد و بعد، از خط برآمدگی بالای سر قد فرد اندازه گیری شود.

                                              وزن ( kg )

   شاخص توده بدنی   BMI =   -------------------------

                                         قد ( m) X  قد ( m)

"  WHR  یا نسبت دور کمر به  دور باسن"

همانگونه که می دانید پایین نگه داشتن هر کدام از این نسبت ها، نیاز به ورزش و حفظ رژیم غذایی سالم دارد.

حال نگاهی می کنیم به تاثیر و ارتباط دور کمر و BMI در خطر سرطان تهاجمی پروستات

  بر اساس تحقیق جدید دانشمندان دانشگاه آکسفورد، داشتن اضافه وزن و اندازه دور کمر بزرگ میتواند خطر ابتلا به سرطان تهاجمی پروستات را افزایش دهد.

 محققان کشف کردند که به ازاء هر cm  10 افزایش دور کمر خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان 13 درصد افزایش می یابد. سرطان پروستات شایع ترین نوع سرطان در مردان است.

 همچنین بزرگ بودن اندازه دور کمر موجب افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 می شود. رعایت یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم میتواند چربی احشایی دور کمر و شاخص توده بدنی یا BMI را کاهش دهد، همچنین کاهش استرس میتواند به کاهش اندازه دور کمر و BMI کمک کند. در این گزارش همچنین بر ارتباط افزایش BMI با افزایش خطر ابتلا به نوع کشنده ای از سرطان پروستات تاکید شد.

 در این پژوهش، اطلاعات 140هزار مرد از 8 کشور اروپایی با میانگین سنی 52 سال آنالیز شود. محققان ارتباط بین اندازه های بدنی مردان 50 تا 60 سال را با خطر ابتلا به سرطان پروستات در یک دوره 14 ساله بررسی کردند.

پس از 14 سال 7هزار مورد ابتلا به سرطان پروستات شناسایی گردید که بیش از 900 مورد آن از نوع کشنده بود. خطر بالای مرگ بر اثر سرطان پروستات در میان شرکت کنندگانی که دارای BMI و اندازه دور کمر بالایی بودند، مشاهده شد.

 سخنگوی مرکز سرطان پروستات بریتانیا می گوید: حفظ وزن سلامت و داشتن فعالیت فیزیکی میتواند در برابر بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان از فرد محافظت کند. مردان باید از اهمیت این دو فاکتور در محافظت از خود در برابر سرطان پروستات آگاه شوند.

نویسنده این تحقیق می گوشد ارتباط بین سرطان پروستات و سایط بدن ممکن است مربوط به هورمون های سرطان زا در سلول های چربی بدن باشد اما برای تایید این احتمال باید تحقیقات دیگری انجام شود.

مدیر اطلاعات سلامت مرکز تحقیقات سرطان بریتانیا می گوید: هنوز مشخص نیست که آیا اضافه وزن موجب ابتلا مردان به سرطان های تهاجمی پروستات می شود یا اینکه سرطان پروستات در مردان دارای اضافه وزن دیرتر تشخیص داده می شود!

حفظ وزن سالم میتواند به مردان برای کاهش خطر ابتلا به چندین سرطان دیگر ازجمله سرطان روده کمک کند.