یوسف مجتهد - برابر ماده ۴۵ قانون خدمت وظیفه عمومی، مشمولانی که پدر و مادر یا فرزند یا برادر و خواهر آنان در راه به‌ثمررسیدن انقلاب اسلامی و استمرار آن شهید، جانباز، اسیر یا جاوید‌الاثر شده یا بشوند به شرح زیر، از انجام خدمت سربازی معاف می‌شوند: 1- کلیه فرزندان ذکور شهدا و جاویدالاثران (مفقودین) از انجام دوره ضرورت معاف هستند.

2- به ازای هر شهید یا آزاده با حداقل 24 ماه سابقه اسارت یا جانباز با حداقل 25درصد جانبازی یا جاویدالاثر (مفقود) فاقد فرزند ذکور یک نفر از برادران آنها از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌شوند.

3- به ازای هر 24 ماه آزادگی، 25درصد جانبازی و 30 ماه سابقه حضور در جبهه یک نفر از فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان معاف می‌شود. امتیازات بند 3 قابل جمع است و در مورد معافیت کسانی که مدت جانبازی یا حضور در جبهه یا مدت آزادگی آنها درحد معافیت یک فرزند آنان نیست، تجمیع سوابق درصد جانبازی، جبهه و مدت آزادگی ممکن است.

4- کلیه مشمولان جانباز دارای حداقل 10درصد جانبازی از انجام خدمت دوره ضرورت معاف هستند.

5- یک فرزندخوانده قانونی ذکور جانبازی که برابر گواهی بنیاد شهید و امور ایثارگران صاحب فرزند نمی‌شود، از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌شود.

6- مشمولانی که با جانبازان اناث دارای درصد جانبازی 25 درصد و بالاتر ازدواج کنند، به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌شوند و پس از گذشت 5 سال از معافیت موقت آنان در صورت استمرار ازدواج، معافیت موقت به معافیت دائم تبدیل می‌شود. قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 10/22/95 مجلس شورای اسلامی که به دلیل استکاف رئیس جمهور از ابلاغ آن به دستگا‌ه‌های اجرایی در مهلت قانونی، دستور انتشار آن توسط رئیس مجلس به روزنامه رسمی کشور صادر شد، در تاریخ 20/1/96 در این روزنامه به چاپ رسید.

در تبصره2 ماده 33 این قانون، صدر بند 3 ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی اصلاح و یک تبصره به آن ملحق شده است. در این اصلاحیه که در صورت تایید فرماندهی کل قوا اجرایی خواهد شد، مدت زمان آزادگی از 24 ماه آزادگی به 12 ماه آزادگی، 25 درصد جانبازی به 10 درصد جانبازی و 30 ماه سابقه حضور در جبهه به 12 ماه سابقه حضور در جبهه برای معافیت فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان کاهش پیدا کرده است.

علاوه برآن، فرزندان شهدا مشابه جانباز 50 درصد در موضوع معافیت فرزندان محسوب شده‌اند. این تبصره به این معنی است که 5 نوه شهید می‌توانند از خدمت نظام وظیفه معاف شوند. در همین زمان قانون برنامه ششم توسعه کشور در تاریخ 5/12/95 به تصویب مجلس می‌رسد و این قانون نیز به‌دنبال استنکاف رئیس‌جمهور از ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی، با دستور رئیس مجلس در تاریخ 21/1/96 در روزنامه رسمی کشور منتشر می‌شود.

قانون قبلی هنوز مقدمات خود را طی نکرده است که به فاصله یک روز بند د ماده 88 به موضوع کسر خدمت فرزندان ایثارگران می‌پردازد، موضوعی که تا به‌حال در گردشکارهای مصوب ستاد کل نیروهای مسلح و موافقت فرماندهی کل قوا با آن، اعمال می‌شده است. در این مصوبه مجلس، متن زیر به عنوان بند7 به انتهای ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق می‌شود: فرزندان رزمندگان با سابقه حضور در جبهه به ازای هرماه حضور، یک ماه کسر خدمت فرزندان آزادگان به ازای هرماه اسارت، یک ماه کسر خدمت فرزندان جانبازان به ازای هر درصد جانبازی یک ماه کسر خدمت. ضمنا درصدهای کمیسیون‌های عالی پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد برای بهره‌مندی فرزندان جانبازان از کسر خدمت معتبر است.

لذا توصیه می‌شود فرزندان جانبازان از درصد کمیسیون‌های پزشکی نیروهای مسلح برای این منظور استفاده کنند. در انتهای بند د ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه، حکم این بند برحکم تبصره 2 ماده 33 که هنوز جوهر تصویب آن خشک نشده است، حاکم می‌شود. یعنی کاهش سنوات آزادگی، درصد جانبازی و سابقه جبهه که برای فرزندان ایثارگران به تصویب رسیده بود با حکم بند د ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه که برای کسر خدمت به تصویب رسیده است، بی‌اثر می‌شود و قابلیت اجرایی خود را از دست می‌دهد. با این مصوبه همطرازی فرزندان شهدا با جانبازان 50درصد، معافیت فرزندانشان از خدمت نیز منتفی می‌شود