تحلیل شخصیت، شهادت و وصیت شهید محسن حججی می‌تواند یک درسنامه کامل برای جوانان انقلابی باشد. رهبر انقلاب در دیدار روز سه‌شنبه با خانواده شهید محسن حججی فرمودند: «دشمنان تلاش‌های فراوانی برای بازگرداندن ملت به ویژه جوانان از راه جهاد و شهادت و فراموش کردن امام و گم کردن خط انقلاب انجام داده‌اند و می‌دهند. محسن حججی نمادی از جوانان انقلابی و معجزه جاری انقلاب اسلامی است. اگر کمیت و کیفیت جوانان انقلابی بیشتر از دهه ۶۰ نباشد، کمتر نیست...خدای متعال بر اساس حکمت خود و خصوصیاتی که در این جوان بود او را نماینده شهدا و عاملی برای افتخار کشور خود کرده است.» در این نوشتار به بررسی این خصوصیات و تحلیل وصیتنامه ایشان می‌پردازیم تا هویدا شود چگونه این شهید بزرگوار توانست به یک جریان‌سازی نو و عمیق درون بدنه فکری انقلاب اسلامی دست بزند و آن را پیش روی جوانان انقلابی قرار دهد:
1- ظلم‌ستیزی: یکی از ویژگی‌های بارز فکری و رفتاری در زندگی محسن حججی ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی او بود. شهید در بخشی از اولین دستنوشته‌های خود خطاب به فرزندش می‌نویسد: اگر نمی‌رفتم باید تن به ظلم می‌دادم و شاهد توهین به اهل بیت رسول خدا می‌بودم. مقاومت و ایستادگی در مقابل ظلم و استکبار و عدم‌مسامحه با آن اولین و مهم‌ترین درسی است که از سیاق فکری، زندگی و شهادت شهید حججی می‌توان آموخت.
۲- اقتدارخواهی و عزت‌طلبی نیز از اولین پیام‌هایی بود که ذهن عمومی جامعه از آخرین تصویر شهید حججی و نوع شهادت او بر گرفت؛ درسی که نیاز به بازگویی و تحلیل نداشت. موجی از اقتدار که در چهره شهید در لحظات اسارت نمایان است حجتی برای همگان شد که اگر به حقانیت راه اسلام و نظام اسلامی ایمان و باور قلبی و عقلی داشته باشی هرگز تن به ذلت و ظلم نخواهی داد و تا آخرین لحظه ایستادگی خواهی کرد. شهید حججی عزتمندانه ره توشه شهادت برگرفت و در میان تمام طبقات فکری جامعه آبرو و عزت یافت و نشان داد راه اسلام راه عزت و اقتدار در مقابل باطل است. حق و باطل را همنشینی و سازشی با یکدیگر نیست. در مقابل باطل مقاومت عزتمدانه لازم است و در نهایت این حق است که پیروز و مانا است، همانگونه که خون شهید حججی تبدیل به جریانی از رویش تفکر انقلابی در جامعه شد. بی‌شک خون و راه این شهید، به جریانی بدل خواهد شد که نمونه‌های فراوان از محسن حججی در آن رشد خواهند کرد.
۳- ولایتمداری: اولین توصیه‌ای که شهید حججی در متن وصیتنامه خود به مردم می‌کند، تنها نگذاشتن رهبری و حراست از ولایت است. این شهید بزرگوار قبل از هر وصیت و سفارشی قلم به حقانیت «ولی فقیه» می‌چرخاند و آن را در شرایط کنونی از مهمات برمی‌شمارد. ایشان مضاف بر وصیتنامه و پیش از آن بارها بر این مسئله تأکید و توجه داشته‌اند. حججی در آخرین دستنوشته خود می‌نویسد: (ان‌شاء‌الله شهادتم صدق گفتارم را گواهی می‌دهد، راه ولایت همان راه علی است و رهبر برحق سیدعلی است). این مهم نشان‌دهنده آن است که انقلاب و انقلابی‌گری بدون عنصر ولایتمداری تنها پوسته‌ای بی‌مغز، تهی و شکننده است که قابلیت رویش نسل‌های نوین و جهادگر و شهادت‌طلب درون بدنه انقلاب را دارا نیست.
۴- ایشان بعد از ولایت از اهمیت و جایگاه «حجاب و عفاف» در میدان جنگ نرم می‌گوید. شهید غیرمستقیم از دامنه فعالیت‌های ضدانقلاب پیرامون کمرنگ کردن عفاف و به چالش کشاندن حجاب سخن به میان می‌آورد و از تمام زنان سرزمین خود و زنان مسلمان می‌خواهد با حفظ حجاب و روشنگری در این میدان فرماندهان جنگ نرم اسلام باشند و در مقابل موجی که بنیان‌های انقلاب را نشانه رفته است، ایستادگی کنند و با تأسی از اهل بیت رسول‌الله (ص) و امام حسین(ع)صبورانه و با صلابت از این آرمان مهم اسلامی پاسداری کنند.
۵- اصل دیگری که شهید حججی پس از حجاب بر آن متمرکز می‌شود«مبارزه با غرب‌گرایی» است. بلاتردید امروزه تمایل به مدل‌های غرب‌ساخته و تعریف‌های نوینی که حتی از اسلام ارائه داده می‌شود، به یک آفت بزرگ فکری بدل شده است؛ نکته‌ای که از نگاه عمیق شهید در آخرین لحظات و شرایط خطیر جهاد نیز مهجور نمانده است. ایشان در این بخش از وصیت خود می‌نویسد:( از همه شما مردان امت رسول‌الله می‌خواهم فریب فرهنگ و مدهای غربی را نخورید!) و در ادامه، راه اهل بیت و شهدا- یا همان «مدل اسلامی»- را به عنوان تنها مدل فکری صحیح و حجتی پیش روی همگان می‌داند و می‌نگارد: (همواره علی‌بن ابیطالب امیرالمؤمنین را الگو و پیشوای خود قرار دهید و از شهدا درس بگیرید...) بنابراین دوری از غرب‌زدگی و فریفته نشدن در مقابل آن و اهتمام به الگوهای ایرانی - اسلامی از مهم‌ترین درس‌هایی است که از سبک زندگی، شهادت و وصیت شهید محسن حججی بر جای مانده است.
۶- شهید حججی در بخش بعدی از وصیت خود به حق‌الناسی که بر گردن دارد اشاره می‌کند. این حساسیت به حق‌الناس و حقوق دیگران در جامعه نیز یک پیام بزرگ اخلاقی- سیاسی برای طبقات مختلف فکری در جامعه است. آیا پیروی از راه اهل بیت (ع) و اسلام با اهمال‌کاری و بی‌دقتی در بیت‌المال و حقوق مردم در جامعه قابل جمع است؟ این تفکر در سطح کلان می‌تواند خطاب به تمام ارگان‌ها در نظام جمهوری اسلامی بازگردد که باید بر چگونگی هزینه‌کرد و حراست از بیت‌المال و حقوق مردم حساسیت ویژه‌ای قائل شود. بدون شک حق‌الناس تنها جنبه مادی نبوده و اگر ارگانی به‌علت بی‌کفایتی یا سیاست‌های نادرست ملت را با اتلاف وقت، انرژی، هزینه و ضررهای بسیار روبه‌رو کند، این نیز حق‌الناسی بر گردن آن خواهد بود. توجه شهید حججی به کوچک‌ترین دیونی که بر ذمه اوست می‌تواند تلنگر خوبی به افراد، ارگان‌ها و نهادها برای اهمیت به این اصل مهم اسلامی باشد.
7- بخش نهایی وصیت شهید حججی فرازی شگرف از دعای عهد است. در این قسمت شهید مضاف بر دعای ظهور، به وظایف افراد در نظام اسلامی برای مبارزه و زمینه‌سازی در این مسیر اشاره می‌کند. امام خمینی(ره) در صحیفه نور این مهم را بزرگ‌ترین آرمان و رسالت نظام جمهوری اسلامی برمی‌شمارد که حرکت در مسیر اصلاح حکومت و سپس جامعه، زمینه‌های تحقق عدالت، کمال، رفاه و امنیتی را که ماحصل تفکر مهدوی است، فراهم می‌کند. امام در پاره‌ای از فرمایشات خود با سران نظام می‌فرمایند: «مسئولان جمهوری اسلامی اگر به فکر ایجاد حکومت جهانی حضرت حجت نباشند، خائن و خطرسازند، حتی اگر به مردم خدمت کنند.» رهاورد این تفکر منجر به رویش‌های جوانه‌های انقلابی همچون شهید محسن حججی می‌شود که تبعیت از ولی‌فقیه، حراست از امنیت کشور و نظام اسلامی و پاسداری از آرمان برحق مهدویت را معنا می‌کند. سبک زندگی و شهادت شهید حججی می‌تواند یک الگوی فکری تمام‌عیار برای جوانان انقلابی باشد که حقیقت‌خواهی و شهادت‌طلبی از عناصر اولیه آن است. جای جای زندگی و مبارزه این شهید بزرگوار درس‌های عمیق، زیبا و مهمی را برجای گذاشته که مسئولیت پاسداری از آن و همچنین آرمان بزرگ تمام شهدای راه اسلام را برای مردم هر زمان سنگین‌تر می‌کند.
منبع: روزنامه جوان