مرتضی قنبری وفا - با گذشت نزدیک به سه دهه از پایان جنگ، هنوز تعداد زیادی از جانبازان اعصاب و روان با مراجعه مکرر به مراکز درمانی به دنبال بازیابی سلامت از دست رفته خود هستند.

افزایش سن با مطالعات انجام شده برای بررسی اثرات دراز مدت جنگ بر وضعیت روانی – اجتماعی جانبازان اعصاب و روان حاکی از آن است که گذشت زمان، به نفع بهبودی بیمار پیش نمی رود، بلکه با افزایش سن، علائم بیماری و اختلالات همراه افزایش می یابد. بسیاری از پزشکان متخصص اعصاب و روان آشنا با مقوله جنگ معتقدند عوارض اعصاب و روان ناشی از ضایعات جنگ معمولاً یک یا چند سال بعد خود را نشان می دهد.

از سویی بخشی از جانبازان بستری در مراکز اعصاب و روان بنیاد شهید و امور ایثارگران را جانبازانی تشکیل می دهد که علیرغم داشتن درصدهای ناچیزی به سبب سایر جراحت های جنگ و وضعیت نامتعادل روحی و روانی به دلیل دارا نبودن مدارک بالینی مرتبط، فاقد درصد جانبازی ضایعه اعصاب و روان می باشند.

این گروه از جانبازان در دوره های درمانی مختلف به سبب ناراحتی های مزمن روحی و روانی اغلب قادر به کار نبوده و یا کسی حاضر به استخدام آنان نمی باشد. در نتیجه این جانبازان ممّر درآمدی نداشته و به شدت در فقر و تنگدستی دست و پنجه نرم می کنند و خانواده های آنان در وضعیت تأسف آور زندگی می کنند. مشکلات جانبازانی که دچار موج گرفتگی هستند به دلیل عارضه صددرصد فیزیکی که ناشی از اصابت موج انفجار بوده که جانباز پس از اصابت موج انفجار دچار بیهوشی و آسیب جدی ساقه مغز گردیده لیکن به دلایل نامعلومی برخی به شهادت رسیدند و برخی پس از به هوش آمدن گرفتار عوارض متعدد شدند. مراجعه جانبازان معزز به پزشکان اعصاب و روان فاقد تجربه در درمان موج گرفتگی و اشتباه اینگونه پزشکان در مواجهه با بیماران اعصاب و روانِ عادی، معضل درمانی بسیاری از جانبازان می باشد.

طبق آمار بنیاد شهید و امور ایثارگران در کل کشور 43 هزار جانباز اعصاب و روان داریم که 7 هزار و 200 نفر از آنان بیماران شدید روان‌پزشکی هستند. جانبازان اعصاب و روان به‌ گواه جانبازان مختلف دوران دفاع مقدس، مظلوم‌ترین قشر جانبازان را تشکیل می‌دهند. اینجا به مطلب بسیار مهم درصد از کارافتادگی جانبازان اعصاب و روان و بخصوص جانبازان موج گرفته خواهیم پرداخت.

شورای پزشکی نیز هنگام بررسی نسخه ها و مدارک جانبازان، به این موارد توجهی ندارند که درصدهای تعیین شده، بر اساس داروهای تجویزی و سابقه بستری آنهاست.

مدیرکل کمیسیون پزشکی بنیاد شهید و امور ایثارگران می گوید: البته جانبازانی مانند جانبازان اعصاب و روان که مشمول افزایش درصد جانبازی می شوند، ممکن است تاکنون اقدامی برای افزایش درصد جانبازی نداشته باشند اما به دلیل عوارض جانبازی، بیماری آنها تشدید شده باشد که این افراد نیز پس از جانبازان زیر 25 درصد، بیشترین مراجعه برای افزایش درصد جانبازی را دارند.

مدیر کل کمیسیون پزشکی بنیاد شهید با بیان اینکه بنا به دستور العمل‌های موجود در اجرای کمیسیون تعیین درصد صرفا ضایعه تائید شده در کمیسیون احراز حوزه معاونت تعاون مورد ارزیابی و تخصیص درصد قرار می‌گیرد و متاسفانه عدم اطلاع شرکت کنندگان ایثارگر به این موضوع باعث اعتراض به عملکرد جلسات کمیسیون تعیین درصد می‌شود، دامه داد: پیشنهاد می‌شود همه جانبازان قبل از شرکت در جلسه کمیسیون از نواحی مجروحیت تایید شده در فرم احراز خود مطلع باشند، زیرا بعضا مشاهده شده که "موج انفجار" و "اعصاب و روان" در احراز تائید نشده، ولی توقع اختصاص درصد می‌کنند که عملا غیر ممکن است.

آیا می توان مشکلات رفتاری و روانی یک جانباز اعصاب و روان پس از سه دهه از پایان جنگ را با بررسی دقیق و تخصّصی در مدت 15 دقیقه در کمیسیون پزشکی احتساب کرد، آن هم با توجه به عدم وجود مدارک بالینی هنگام بستری در زمان مجروحیت همزمان؟!

با توجه به اینکه موج انفجار جای هیچ زخم و خراشی نمی گذارد و با وجود قرائن، آیا این گروه از جامعه هدف ایثارگری می تواند امیدوار باشد حاکمیت درد بی درمان او را علاج خواهد کرد؟

فقط یک سئوال باقی می ماند، جوابگوی این همه مواردی که برشمردیم با کیست و چه کسی می داند؟