پنجشنبه 11 بهمن 1403 , 14:30




اتحادِ جانِ شیرانِ خدا !
فاش نیوز - با نام و یاد خدا؛ یکی از نکات مورد غفلت واقع شده در حوزۀ اندیشه و اجتماعی، فقدان نگرشی علمی است به تمایز جهانبینی دینی با ایدئولوژی. این غفلت زمینهساز جایگزینی طرز تلقی از دولت با خوانش هابز بجای دولت مورد نظر حکمرانی دینی میشود.
بنابر مباحث سیاست نظری، اگر وجه اجبار و وجه ایدئولوژیک(دو چهره از دولت) تبیین علمی نشود، بهراحتی هر نوع کژکارکردی از سوی دو قشر؛
- اصحاب سُبحه و سجده
- کارگزارن تاجرپیشۀ دولتی
به پای حکمرانی دینی نوشته میشود.
الف: چهرۀ اجباری:
«یک ویژگیِ مؤسسۀ دولت اجبار است. از این رو برخی دولت را اساسا پدیده ای جنگی می شمارند، تولستوی گفته:
کسی که در زندان نبوده، معنای دولت را نمیفهمد. ...
هابز معتقد بود که در وضع طبیعی یعنی پیش از برقراری دولت:
انسان گرگ انسان بوده، درنتیجه انسان ها از ترس مرگ زودرس و به حکم عقلِ دوراندیشی، از حقوق مطلق خود دست کشید و آن را به دولت یا لویاتان واگذار کرد تا نظم و امنیت را برقرار دارد.(1)»
پر واضح است که بنا بر ذات آدمیزادگی، چنین قدرتی فسادآور است و مطلق که باشد دیگه واویلا!
ب: وجه ایدئولوژیکی:
این جهره ی دولت بر دلبستگی شخصی به حکام و ترس و نفع طلبی تأکید دارد، برخی آن را «نمایش واقعیت به شکلی کاذب» می دانستند.
این واژه که در قرن بیستم رواج بسیاری داشت برای اولین بار در قرن هجده هفت سال پس از عزل خدا با انقلاب فرانسه و به اصلاح بهمثابه آش پشت پای ذات اقدس الهی! توسط دستوت دوتراسی وارد ادبیات سیاسی و علوم اجتماعی شد....
اما چنان که سخنگوی وجدان ایرانی خاطرنشان ساخته؛
جان گرگان و سگان از هم جداست
متحد جانهای شیران خداست
جلوۀ این اتحاد، از حیث نگاه به دولت در اندیشۀ دینی، بهعنوان مثال:
در دعای افتتاح مشاهده میشود که در بیان نورانی ابو عمرو، نخستین نایب از نواب اربعه، بیان شده و بیانگر آرزوی برقراری دولت اسلامی در پرتو ظهور حضرت مهدی(عج) است:
«خدایا ما مشتاق دولت کریمهای هستیم که اسلام و اهل اسلام را به آن عزیز گردانی ...»
جهانبینی دینی در طول تاریخ قدسی و بهرغم باد و بورانهای سهمگین، اندیشۀ دینی را چنان وَرز داد که در عصر حاضر با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی حکمرانی دینی دولتِ:
«سرشار از جذبه و عاطفۀ شدید دینی و موافق با آرمانهای عمیق نهانی مردم ایران»
که امید می رود اسلام و اهل اسلام با آن عزیز گرداند را به جهان معرفی نمود. ...
از آنجا که «در ادبیات علوم اجتماعی مرز مشخصی میان فرهنگ و ایدئولوژی وجود نداشت،(2)»
جایگزینی آن به جای جهانبینی دینی؛ کنترل سیاست را از دست دین در خواهد آورد.
تداوم این روند در عصر دیجیتال، می تواند آموزه های دینی را دود کند و به هوا بفرستد. ...
چاره ی کار در دانشکده های علوم اجتماعی و اندیشکده های سیاسی است.
سرنخ:
1. بشیریه؛ آموزش دانش سیاسی
(مبانی علم سیاست نظریه تاسیسی)
2. بشلر؛ ایدئولوژی چیست؟
(نقدی بر ایدئولوژیهای غربی)
|| دکتر سیدمهدی حسینی



