سنت‌های روزه‌داری اسلام و مسیحیت

فاش نیوز - روزه در ادیان مختلف دارای جایگاه ویژه‌ای است. در آیین ارتدوکس شرقی، روزه‌داری یکی از ارکان مهم زندگی مذهبی به شمار می‌آید و روزه‌های متعددی مانند ماه لِنت، روزه رسولان، روزه عروج حضرت مریم، و روزه کریسمس در طول سال برگزار می‌شود. پیروان این آیین در ایام روزه، از مصرف محصولات حیوانی، لبنیات، و تخم‌مرغ پرهیز کرده و تنها در روزهای خاصی مجاز به مصرف ماهی هستند. همچنین، مصرف شراب تنها در ایام معین مجاز بوده و برخی از محصولات دریایی مانند میگو و حلزون نیز مجاز شمرده می‌شوند. راهبان ارتدوکس در تمام ایام سال از خوردن گوشت پرهیز می‌کنند و حتی در روزهای غیر روزه نیز تنها مجاز به مصرف ماهی، لبنیات، و تخم‌مرغ هستند.

جامعه ارتدوکس یونان امروزه با کاهش میزان پایبندی به روزه مواجه است. جوانان معمولاً روزه‌داری را بیشتر به عنوان یک سنت اجتماعی می‌نگرند تا یک الزام مذهبی، اما افراد مسن‌تر همچنان به این آیین‌ها پایبندند. با این حال، در ایام خاص، کلیساها مملو از مؤمنانی می‌شود که برای انجام مناسک مذهبی گرد هم می‌آیند.

در مقابل، آیین پروتستان انعطاف بیشتری در زمینه روزه‌داری دارد. در این مذهب، روزه به صلاحدید فرد، کلیسا یا جوامع مذهبی گذاشته شده است و نظم مشخصی برای آن تعریف نشده است. برخی پیروان پروتستان از مصرف غذا و نوشیدنی به طور کامل پرهیز می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تنها به نوشیدن مایعات اکتفا می‌کنند. روزه در آیین پروتستان بیشتر به‌عنوان ابزاری معنوی برای تمرین تقوا، همدلی با نیازمندان، و اعتراض به فرهنگ مصرف‌گرایی انجام می‌شود و جنبه الزامی ندارد.

مقایسه روزه در اسلام و مسیحیت
روزه در اسلام، مسیحیت و یهودیت شباهت‌ها و تفاوت‌های بسیاری دارد. در اسلام، روزه یک فریضه الهی است که در ماه مبارک رمضان بر همه افراد بالغ و سالم واجب می‌شود. مسلمانان از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن، آشامیدن و برخی اعمال دیگر خودداری می‌کنند و هدف اصلی، تقرب به خدا، تقوا، و تزکیه نفس است. در مقابل، روزه در مسیحیت بیشتر به معنای پرهیز از غذاهای خاص در روزهای معین یا امتناع از وعده‌های غذایی است. در یهودیت نیز روزه به‌عنوان راهی برای طلب آمرزش و بازگشت به خدا انجام می‌شود.

روزه اسلامی ویژگی‌هایی دارد که آن را از سایر ادیان متمایز می‌کند. جامعیت زمانی و فردی آن موجب می‌شود همه مسلمانان در یک زمان مشخص با انجام این فریضه به وحدت و همبستگی اجتماعی برسند. همچنین، جنبه‌های اجتماعی روزه، مانند افطاری دادن و پرداخت زکات فطره، به تقویت روابط اجتماعی و همدردی با نیازمندان کمک می‌کند. پیامبر اسلام نیز فرموده است: «ماه رمضان، ماه همدردی است» و امام باقر تأکید کرده است که روزه برای درک رنج گرسنگان توسط ثروتمندان واجب شده است. این ابعاد اجتماعی و معنوی، روزه اسلامی را از سایر ادیان متمایز می‌سازد.

نتیجه‌گیری:
روزه در ادیان مختلف، از جمله اسلام، مسیحیت ارتدوکس و پروتستان، با اهداف معنوی و اخلاقی همراه است، اما نحوه اجرای آن و میزان الزام آن در هر آیین تفاوت‌هایی دارد. در کلیسای ارتدوکس شرقی، روزه‌داری دارای ساختاری منظم و دقیق است که با محدودیت‌های غذایی مشخص همراه بوده و هدف آن تقویت روحیه معنوی و مقاومت در برابر تمایلات دنیوی است. در مقابل، آیین پروتستان با رویکردی انعطاف‌پذیر، روزه را بیشتر به عنوان یک انتخاب فردی در نظر می‌گیرد و آن را ابزاری برای تقویت ایمان و همدردی با نیازمندان می‌داند.

در مقایسه، روزه در اسلام نه‌تنها یک فریضه واجب است، بلکه با ابعاد معنوی، اجتماعی و اخلاقی عمیقی همراه است که فراتر از صرف امتناع از خوردن و آشامیدن می‌رود. جامعیت زمانی، هدفمندی معنوی، و تأکید بر همبستگی اجتماعی، روزه اسلامی را از سایر ادیان متمایز می‌کند. در نهایت، اگرچه شکل و زمان‌بندی روزه در ادیان مختلف متفاوت است، اما هدف مشترک همه آنها دستیابی به تقوا، پاکی روح و نزدیکی به خداوند است.

|| دکتر محمدحسین مختاری(سفیر ایران در واتیکان)