نظام کمیسیون پزشکی جانبازان و معلولین جنگی در برخی کشورها

فاش نیوز - در کشورهای مختلف، سیستم ارزیابی معلولیت‌های ناشی از جنگ و میزان تکرار مراجعه به کمیسیون‌های پزشکی متفاوت است. این تفاوت‌ها عمدتاً به قوانین، ساختار حمایتی، و رویه‌های اداری هر کشور بستگی دارد. در زیر به بررسی این موضوع در برخی کشورها اشاره می‌شود:

۱. ایالات متحده آمریکا (VA - وزارت امور کهنه سربازان)

- فرآیند ارزیابی:  
  مصدومان پس از ثبت درخواست، ابتدا توسط پزشکان وزارت امور کهنه سربازان (VA) ارزیابی می‌شوند. درصد معلولیت (از ۰ تا ۱۰۰٪) تعیین و بر اساس آن مزایا (مانند مستمری، خدمات درمانی) ارائه می‌شود.  
- تکرار ارزیابی:  
  - اگر معلولیت به عنوان «پایدار» (Static) یا «غیرقابل بهبود» طبقه بندی شود، نیازی به ارزیابی مجدد نیست.  
  - در مواردی که وضعیت سلامت فرد آسیب‌دیده ممکن است بهبود یابد (مانند برخی جراحت‌ها یا اختلالات موقت)، ارزیابی‌های دوره‌ای (مثلاً هر ۱ تا ۵ سال) انجام می‌شود.  
  - مصدومان می‌توانند در صورت تشدید معلولیت یا اعتراض به تصمیم اولیه، درخواست بازبینی کنند.  

۲. بریتانیا (نظام جبران خسارت نیروهای مسلح - AFCS)

- فرآیند ارزیابی:  
  آسیب‌دیدگان تحت برنامه های حمایتی مانند Armed Forces Compensation Scheme (AFCS) یا War Pension Scheme ارزیابی می‌شوند.  
- تکرار ارزیابی:  
  - در صورت ثبات وضعیت سلامت، نیازی به مراجعه مکرر نیست.  
  - اگر معلولیت پیشرونده باشد (مثل عوارض ناشی از سوختگی یا PTSD)، ارزیابی‌های دوره ای برای تطبیق مزایا انجام می‌شود.  
  - اعتراض به تصمیمات از طریق دادگاههای اختصاصی (مانند War Pensions Tribunal) ممکن است به تشکیل جلسات جدید بینجامد.  

۳. کانادا (Veterans Affairs Canada - VAC)

- فرآیند ارزیابی:  
  سیستم کانادا بر پایه «سطوح معلولیت» (Disability Benefits) و نیازهای فردی افراد عمل می‌کند.  
- تکرار ارزیابی:  
  - برای معلولیت‌های دائمی (مثل قطع عضو)، ارزیابی اولیه کافی است.  
  - در مواردی مانند دردهای مزمن یا اختلالات روانی، ممکن است ارزیابی‌های تکمیلی درخواست شود.  
  - مجروحان جنگی می‌توانند برای افزایش درصد معلولیت یا اعتراض، درخواست تجدید نظر دهند.  

۴. استرالیا (Department of Veterans' Affairs - DVA)
- فرآیند ارزیابی:  
  ارزیابی‌ها بر اساس قانون Veterans’ Entitlements Act انجام می‌شود.  
- تکرار ارزیابی:  
  - اگر وضعیت فرد مصدوم ثابت باشد، ارزیابی مجددی صورت نمی‌گیرد.  
  - در صورت تغییر شرایط(مثلاً تشدید بیماری‌های مرتبط با جنگ)، فرد می‌تواند درخواست بازبینی کند.  
  - سیستم استرالیا بر کاهش بوروکراسی و استفاده از سوابق پزشکی دیجیتال تأکید دارد.  

۵. آلمان (دفتر حمایت از قربانیان جنگ)

- فرآیند ارزیابی:  
  مصدومان تحت قانون Federal Pension Act ارزیابی می‌شوند.  
- تکرار ارزیابی:  
  - ارزیابی‌های اولیه دقیق انجام می‌شود و در صورت تثبیت معلولیت، نیاز به مراجعه مکرر نیست.  
  - اعتراضات از طریق دادگاههای اجتماعی (Sozialgericht) پیگیری می‌شود که ممکن است به جلسات اضافی نیاز داشته باشد.  

مقایسه کلی با ایران

در ایران به دلایلی مانند پیچیدگی قوانین، نبود سیستم یکپارچه دیجیتال، و تغییرات مکرر در معیارهای ارزیابی، جانبازان ممکن است بیشتر به کمیسیون‌های پزشکی مراجعه کنند. در مقابل، در کشورهای پیشرفته‌تر،
- ارزیابی‌های اولیه دقیقتر است و از استانداردهای شفاف‌تری استفاده می‌شود.  
- معلولیت‌های پایدار به ندرت نیاز به بازبینی دارند.  
- سیستم‌های الکترونیکی از تکرار ارزیابی‌های غیرضروری جلوگیری می‌کنند.  
- حق اعتراض معمولاً از طریق مراجع قضایی یا نهادهای تخصصی پیگیری می‌شود، نه تشکیل کمیسیون‌های مکرر.  

عوامل کاهش تکرار ارزیابی در کشورهای دیگر:
۱. طبقه بندی معلولیت‌ها به «دائمی» و «موقت»  
۲. استفاده از سوابق پزشکی متمرکز و دیجیتال  
۳. آموزش تخصصی اعضای کمیسیون‌ها  
۴. شفافیت در معیارهای ارزیابی و کاهش بوروکراسی  

به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت، در بسیاری از کشورها، مجروحان و مصدومان جنگی به‌ندرت به صورت مکرر به کمیسیون‌های پزشکی مراجعه می‌کنند، مگر در موارد خاصی مانند تغییر وضعیت سلامت یا اعتراض به تصمیمات. تفاوت اصلی در کارایی سیستم اداری، شفافیت قوانین، و استفاده از فناوری است که نیاز به ارزیابی‌های مکرر را کاهش می‌دهد.