نقش شهید شیرودی در اسارت ۶۰۰ نظامی بعثی

علی‌اکبر قربان شیرودی، ۲۰ فروردین ۱۳۳۴ در روستای بالاشیرود، واقع در شش‌کیلومتری غرب تنکابن در استان مازنداران، به دنیا آمد. به دلیل ناتوانی خانواده در پرداخت هزینه‌های تحصیل، دوره دبیرستان را نیمه‌تمام رها کرد و به تهران آمد و ضمن ادامه تحصیل در یک ساختمان مشغول کار شد. بعد از پایان تحصیلات، سال ۱۳۵۱ به استخدام ارتش درآمد.

پس از طی دوره مقدماتی خلبانی، برای گذراندن دوره تکمیلی به پادگان هوانیروز اصفهان منتقل شد. در آنجا از مسائل پشت پرده خرید سلاح‌های نظامی حکومت پهلوی از غربی‌ها آگاه شد و این اطلاعات نیمه‌محرمانه را در اختیار روحانیون انقلابی قرار داد. پس از سه سال به پادگان هوانیروز باختران منتقل و در آنجا با احمد کشوری آشنا شد. شیرودی در سال ۱۳۵۶ با شهناز شاطرآبادی ازدواج کرد. وی دو همسر اختیار کرد. از همسر اول صاحب یک دختر به نام آناهیتا و از همسر دوم صاحب یک دختر به نام عادله و یک پسر به نام اباذر شد.

در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، همزمان با فرمان امام خمینی مبنی بر ترک پادگان‌ها، پادگان را ترک کرده و زیر نظر حجت‌الاسلام سید موسی موسوی، نماینده امام در کرمانشاه و کردستان، یک گروه چریکی (کمیته نظامی) تشکیل داد که مسئولیت حفاظت از ادارات مهم دولتی کرمانشاه به‌ویژه ساختمان رادیو و تلویزیون را بر عهده داشت. شیرودی پس از ورود امام خمینی‌ قدس‌سره‌الشریف به ایران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، در تشکیل کمیته انقلاب باختران نقش داشت. سپس به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی غرب کشور درآمد و هرازگاهی برای ایجاد هماهنگی بین ارتش و سپاه به پادگان هوانیروز می‌رفت.

با شروع فعالیت‌های گروهک‌های ضدانقلاب در استان کردستان، داوطلبانه به آنجا رفت و نقش هوانیروز را از رده پشتیبانی نیرو‌های زمینی، تا حد وظایف توپخانه و نیرو‌های پیاده توسعه داد و به دلیل تأثیرش در شکست ضدانقلاب به درجه فرمانده ارشد خلبانان ارتقا یافت. در آغاز سال ۱۳۵۸ نیز در پاک‌سازی پادگان‌های سنندج و سقز شرکت داشت که در نهایت منجر به آزادی پادگان‌ها و عقب‌نشینی ضدانقلاب شد. اواخر مرداد ۱۳۵۸ که پاوه محاصره شد، با فرمان امام خمینی مبنی بر ختم غائله پاوه، شیرودی و همرزمانش به پاوه رفتند و با هماهنگی نیرو‌های ارتش و سپاه، پاوه را از محاصره آزاد کردند.

محمد بروجردی، فرمانده سپاه پاسداران کرمانشاه، ۱۹ فروردین ۱۳۵۹، در نامه‌ای به فرمانده هوانیروز کرمانشاه، از علی‌اکبر شیرودی به خاطر فعالیت‌هایش در مبارزه با گروه‌های ضدانقلاب قدردانی کرد. هنگام شروع جنگ تحمیلی عراق برضد ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، شیرودی با درجه ستوان‌یاری در پادگان هوانیروز کرمانشاه مسئولیت کلی پرواز‌ها را بر عهده داشت و در تمام روز با یک فروند بالگرد بل ۲۰۶، بالگرد سبک و معروف به جت‌رنجر که برای هدایت و شناسایی کاربرد دارد، پرواز می‌کرد. اولین گروه آتش، دوم مهر ۱۳۵۹ به فرماندهی شیرودی برای بیرون راندن ارتش عراق از سرپل‌ذهاب، عازم منطقه شدند.

روز سوم جنگ، از ابوالحسن بنی‌صدر (رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوای وقت) به فرمانده پادگان ابوذر در کرمانشاه دستور رسید که هرچه زودتر این پادگان را ترک کنند. فرمانده پادگان دستور اجرای این فرمان را به شیرودی داد؛ ولی شیرودی این دستور را خیانت خواند و از آن سرپیچی کرد. در میان نیرو‌های پادگان به جز تعداد اندکی، پادگان را ترک کردند.

شیرودی و همرزمانش بعد از ساعت‌ها حمله به عراقی‌ها توانستند ستونی از لشکر عراق را (شامل ۴۸ دستگاه تانک) منهدم و آنها را مجبور به عقب‌نشینی کنند. در ادامه این عملیات، عراق که ۲ مهر به قصد تصرف سرپل‌ذهاب وارد منطقه شده بود، در ۵ مهر عقب‌نشینی و به سوی محور گیلان‌غرب حرکت کرد. همان شب، شیرودی به همراه همرزمانش به لشکر عراق حمله و حدود پنجاه تانک آنها را منهدم کردند. عراقی‌ها دوباره عقب‌نشینی کرده و در ارتفاعات شمال سرپل‌ذهاب مستقر شدند. حمله پی‌درپی هوانیروز به وسیله راکت و بمب به فرماندهی شیرودی، مانع از پیشروی و حتی باعث عقب نشینی آنها شد.

برای تقدیر از تلاش‌های شیرودی، به او یک درجه تشویقی دادند که او در نامه‌ای به فرمانده پایگاه کرمانشاه در ۹ مهر، درجه تشویقی را رد کرد و خواستار بازگرداندن درجه قبلی‌اش یعنی ستوان‌یار سوم شد. بنی‌صدر که دستور تخلیه پادگان ابوذر را صادر کرده بود، برای حفظ ظاهر به شیرودی ارتقا درجه داده بود؛ ولی شیرودی نپذیرفت و تنها خواسته‌اش دیدار با امام خمینی و بیان کارشکنی بنی‌صدر و بی‌تفاوتی برخی از فرماندهان بود.

به دلیل فرماندهی نادرست بنی‌صدر (اجازه ندادن به ارتش برای کمک به تصرف مناطق اشغال‌شده) شیرودی بار‌ها به سخنرانی‌های افشاگرایانه در میان مردم و مسئولین پرداخت که در نتیجه محکوم به بازداشت تنبیهی شد که با وساطت و اعتراض سپاه و روحانیون، حکم بازداشت او منتفی شد. شیرودی ۹ دی ۱۳۵۹ عازم شناسایی مواضع عراقی در نقاط استراتژیک قراویز، بازی‌دراز، گهواره و کوره‌موش شد و بعد از بازگشت، با پشتیبانی دو فروند بالگرد عازم مأموریت به این مناطق شد. این عملیات منجر به عقب‌نشینی عراقی‌ها و اسارت ۶۰۰ تن از آنان شد.

عملیات میمک در ۱۹ دی ۱۳۵۹ در استان ایلام انجام شد که نقش بالگرد‌های هوانیروز با فرماندهی شیرودی و احمد کشوری در پیروزی این عملیات بسیار مؤثر بود و منجر به آزادسازی ارتفاعات کله‌قندی و قله‌های ۶۲۰ و ۵۲۵ و ۵۴۰ شد. عملیات بازی‌دراز با فرماندهی سپاه و ارتش در ۱ اردیبهشت ۱۳۶۰ با هدف باز پس‌گیری قله‌های ۱۰۵۰، ۱۱۰۰، ۱۱۵۰ در ارتفاعات بازی‌دراز در دو محور اجرا شد. هوانیروز در این عملیات ۲۳ فروند بالگرد داشت که با ۳۸ سورتی پرواز و ۲۹۰ ساعت پرواز و حمل ۹۴۶ نفر توانست نقش مؤثری در پیروزی این عملیات داشته باشد. شیرودی در این عملیات افسر عملیات بود و به گفته نیرو‌های ارتش و سپاه ۸۰ تا ۸۵ درصد موفقیت هوانیروز نتیجه عملکرد او بود.

شیرودی در این عملیات، درحالی‌که مشغول شناسایی و انهدام نیرو‌ها و تانک‌های عراقی بود، با برخورد گلوله‌ای سنگین به بالگردش سقوط کرد و در ۸ اردیبهشت ۱۳۶۰ به شهادت رسید. او هنگام شهادت درجه سروانی داشت. کمک خلبان او در این عملیات احمدرضا آرش بود که مجروح شد.

شهید شیرودی بعد از تشییع باشکوه در پادگان ابوذر و شهر کرمانشاه، در زادگاهش تنکابن، در گلزار شهدای شیرود به خاک سپرده شد. وقتی خبر شهادت شیرودی به امام خمینی رسید، امام در مورد او فرمود: «او آمرزیده است.» همچنین مصطفی چمران، وزیر دفاع وقت، او را «ستاره درخشان جنگ‌های کردستان» نامید. وی درباره شیرودی گفته است: از طرف هوانیروز با ما همکاری می‌کرد و به صورت مایل شیرجه می‌رفت. دشمن را زیر رگبار گلوله می‌گرفت و با آن وحشتی که در دل دشمن ایجاد می‌کرد، بزرگ‌ترین ضربات را به آنان می‌زد. زمانی که نیرو‌های ارتش در نزدیکی شهر سقز در محاصره و کمین دشمن قرار گرفته بودند، وی با تاکتیک‌های شجاعانه توانست آنان را از کمین دشمن نجات دهد.

ولی‌الله فلاحی نیز شیرودی را ناجی غرب و فاتح گردنه‌ها و ارتفاعات آربابا، بازی‌دراز، میمک، دشت ذهاب و پادگان ابوذر می‌دانست. حجت‌الاسلام رفسنجانی نیز گفته است: شیرودی حق بزرگی بر این کشور دارد.

از نظر برخی از کارشناسان نظامی، شیرودی نامدارترین خلبان بالگرد در جهان است، گفته می‌شود او رکورددار بیشترین پرواز عملیاتی با ابالگرد را در جهان داراست؛ که با توجه به مدت کوتاه دوران زندگی او در دفاع مقدس آماری بسیار قابل توجه است.