در آستانه‌ی انتخاب رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در دولت چهاردهم

فاش نیوز - استفاده‌ی رئیس جمهور منتخب، جناب دکتر پزشکیان در مناظرات از آیات، روایات، نهج‌البلاغه و اسناد بالادستی، برای اجرای وظایف و تکالیف خطیر بالاترین مقام اجرایی کشور و همچنین آشنایی با مسائل و مشکلات خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران به دلیل حضور فعالانه در هشت سال دفاع مقدس، مجال ارزشمندی برای گذار از وضع موجود، ارتقای رضایتمندی و جبران فرصت‌سوزی‌ها درحوزه‌ی تکریم خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران و حرکت به سمت یک حکم‌رانی مطلوب و خدمت‌رسانی شایسته به این قشر با استفاده از ظرفیت‌ها‌ی موجود کشور عزیزمان ایران، برای سکان‌دار آینده‌ی بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان افضل نهادها فراهم نموده است، تا با آسیب‌شناسی و بهره‌مندی از تجربه و دانش نخبگان و تشکل‌ها، مشکلات جامعه‌ی هدف ایثارگران به حد‌اقل ممکن کاهش یابد. به هرحال جریان‌شناسی تاریخ پر‌فراز و نشیب انقلاب اسلامی حکایت از آن دارد.

کشور عزیزمان ایران به دلیل داشتن مواضع حق‌جویانه و عدالت‌خواهانه همواره در معرض تهدید قدرت‌های استکباری قرار داشته و آنچه تاکنون مرزهای جغرافیایی ما را از گزند دشمن مصون نگه‌‌داشته وجود همان روحیه‌ی ایثار و مقاومتی بوده که در میان آحاد مردم و مسئولان وجود داشته است.

دین مبین اسلام هم به علت نقش فرهنگ ایثار و شهادت در پایداری جامعه‌ی اسلامی در منابع روایی و قرآنی برای رسیدگی به امور مجاهدان راه خدا وخانواده‌ی آنان اهمیت بسزایی قائل شده است؛ از این‌رو هم در آیات متعدد قرآن کریم و هم در منابع روایی، به‌ویژه نهج‌البلاغه به مفاهیم ارزشمندی چون، شهادت و مجاهدت در راه معبود اشاره و به رسیدگی عزت‌مندانه به امور ایثارگران و خانواده‌ی آنان تأکید فراوان نموده است. به عنوان نمونه خداوند متعال در سوره‌ی مبارکه نساء می‌فرماید:

«لاَّ یَسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُوْلِی الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ عَلَی الْقَاعِدِینَ دَرَجَةً وَکُلاًّ وَعَدَ اللّهُ الْحُسْنَی وَفَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَی الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا»

«مؤمنان خانه‏‌نشین که زیان‏‌ دیده نیستند با آن مجاهدانی که با مال و جان خود در راه خدا جهاد می‌‏کنند. یکسان نمی‌‏باشند. خداوند کسانی را که با مال و جان خود جهاد می‌‏کنند، بر خانه‌‏نشینان مزیت بخشیده و همه را خدا وعده [پاداش] نیکو داده و[لی] مجاهدان را بر خانه‏‌نشینان به پاداشی بزرگ برتری بخشیده است.»

 یا در سوره‌ی مبارک «عادیات» خداوند به گرد و غبار بلندشده از سم اسبان مجاهدان سوگند یاد می‌کند که همه‌ی اینها نشان از اهمیت مجاهدت و جهاد در راه تحقق ارزش‌ها و آرمان‌های دینی و رسیدگی به امور این عزیزان دارد.

نهج‌البلاغه کتابی ارزشمند برای حکمرانی خوب در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها:
بخشی از نامه‌ی ۵۳ نهج‌البلاغه هنگام اعزام "مالک اشتر نخعی" برای فرمانداری مصر توسط حضرت علی(ع)؛
ای مالک، برگزیده‌ترین فرماندهان سپاه تو کسى باشد که از همه بیشتر به سربازان کمک رساند و از امکانات مالى خود بیشتر در اختیارشان گذارد؛ به اندازه‌اى که خانواده‌هایشان در پشت جبهه، خودشان در آسایش کامل باشند؛ تا در نبرد با دشمن، سربازان اسلام تنها به یک چیز بی‌اندیشند.
همانا مهربانى تو نسبت به سربازان، دل هایشان را به تو مى‌کشاند، و در بخش دیگر این فراز مهم مولی علی(ع) خطاب به مالک تأکید دارد (پس آرزوهاى سپاهیان را بر‌آور، و همواره از آنان ستایش کن و کارهاى مهمّى که انجام داده‌اند بر‌شمار، زیرا یادآورى کارهاى ارزشمند آنان، شجاعان را بر مى‌انگیزاند، و ترسوها را به تلاش وامى‌دارد، ان‌شاء‌اللّه.
اسناد بالا‌دستی نظام برای رسیدگی شایسته به امور خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران:
حضرت امام(ره) به علت افق نگاه بلندی که نسبت به آینده‌ی کشور داشت همیشه در دیدار با اقشار مختلف، به ویژه مسئولان بر رسیدگی توأم با احترام به امور خانواده معظم شهدا و ایثارگران تأکید داشته، و آنچه که در این پیام‌ها و دیدارها در کلام امام(ره) کاملاً محسوس و برجسته بود، اشاره‌ی آن پیر فرزانه بر رسیدگی به امور این عزیزان، چه گذشته، چه حال و چه آینده بود و وقتی گزارش کردند که، بعضی در رسیدگی به خانواده‌ی معظم شهدا کوتاهی می‌کنند، حضرت امام در نیمه‌ی اول سال ۵۹ و قبل از شروع جنگ تحمیلی، طی پیامی، علاوه بر تذکر جدی به مسئولان وقت مبنی بر رسیدگی سریع به امور خانواده‌ی محترم شهدا، بیان فرمودند، «اگر‏‎ ‎‏معلوم شود که کسانی در بعضی از ادارات و وزارتخانه‌ها برای‏‎ ‎‏اجرای امور شهدای انقلاب و خانواده‌ی آنها اشکال‌تراشی می‌کنند، به عنوان ضد انقلاب باید مورد تعقیب واقع شوند»
(۲)
‏‏فرمان ده ماده‌ای حضرت امام در اسفند ماه سال ۵۸ را شاید بتوان مهم‌ترین سند در تکریم خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران محسوب نمود، فرمانی جامع، که هر چند قبل از شروع جنگ تحمیلی صادر شده اما مجالس و دولت‌ها می‌توانستند با تکمیل آن همین سند را مبنای تکریم خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران قرار دهند.
سیاست‌های کلی ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و جهاد و ساماندهی امور ایثارگران مصوب ۲۶/ ۱۱ /۱۳۸۹ مقام معظم رهبری:
در بیان سیاست‌های کلی آمده که این سیاست‌ها برای تحقق آرمان‌ها و اهداف بلا‌فاصله پس از مجموعه آرمان‌ها قرار می‌گیرند و حاوی اصولی هستند که آرمان‌ها را به مفاهیم اجرایی نزدیک می‌کنند، در اهمیت سیاست‌های کلی به عنوان یک سند بسیار مهم بالادستی همین بس که ماده (۲) مقررات نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام که با تأئید مقام معظم رهبری در مجمع تشخیص مصلحت تصویب شده آمده است. «قوانین و مقررات به خصوص قانون برنامه و بودجه‌های سنواتی باید در چهارچوب سیاست‌های کلی تنظیم شود، قوانین و مقررات در هیچ موردی نباید مغایر سیاست‌های کلی باشد» اما با نگاهی گذرا به مسیر تصویب قوانین و مقررات ایثارگران شاهدیم به مقوله‌ی عدالت به عنوان یک موضوع مبنایی توجه کافی نشده.
 و تصویب آئین‌نامه‌ها و قوانین و مقررات به اصطلاح صفر و صدی همواره موجب ایجاد تبعیض در خدمت‌رسانی، دورشدن از عدالت و رنجش‌ خاطر ایثارگران معزز و خانواده این عزیزان شده است، به عنوان مثال به‌رغم اینکه در صدر این سیاست‌ها، به چهار قشر ایثارگران، شامل شهیدان، جانبازان، آزادگان، رزمندگان و خانواده‌ی آنان به واژه‌ی تناسب و سهمی که در عزت، امنیت و اقتدار ملی و نظام اسلامی ایثارگران داشته‌اند، اشاره صریح شده و یا در ذیل بند(۷) این سیاست‌ها مجدداً مبنای خدمت‌رسانی به این چهار قشر و خانواده‌ی این عزیزان واژه به تناسب ایثار و جهاد در راه آرمان‌ها قرار داده شده و در بند(۸) نیز دو اصل عزت‌مندی و عدالت در استفاده از امکانات و فرصت‌ها توسط این قشر فداکار صراحتاً مورد تأکید قرار گرفته است، اما شاهدیم جایگاه رزمندگی به عنوان مبنای اصلی ایثارگری در قوانین و مقررات ایثارگری بسیار مغفول مانده و یا خواهران و برادران معظم شهدا بسیار کم رنگ دیده شده‌اند، در کنار این موارد قوانینی برای جانبازان بر مبنای درصد مصوب شده، که با اختلاف یک درصد از کار‌ افتادگی اشخاص از دریافت خدمات محروم می‌شوند. مانند خودرو، طرح شاهد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، صدور کارت طرح ترافیک، زمین، مسکن و بسیاری از موارد دیگر، ضمن اینکه بنا به گفته مقامات رسمی از همین قوانین و مقررات ناقص موجود، ایثارگران تنها حدود سی درصد اجرایی شده است، که با توجه به شرایط سنی جامعه‌ی هدف خبری بسیار ناگوار است.

متأسفانه کمسیون نظارت مجمع تشخیص، مجلس شورای اسلامی و مسئولان در هر سه قوه به جهت انطباق قوانین و آئین‌نامه‌ها با سیاست‌های کلی نظام مصوب مقام معظم رهبری در بخش ایثارگران ورود جدی نداشته و همین امر وضعیت موجود و نارضایتی جامعه‌ی هدف ایثارگران را رقم زده است، و انتظار می‌رود در ادامه به خصوص تنقیح قوانین ایثارگران در برنامه‌ی هفتم که یک تکلیف قانونی است مورد توجه جدی قرار گیرد و با اجرای طرح تلفیقی امتیاز‌دهی به ایثارگران که با نگاهی به تجارب دیگر کشورها توسط برادر گرانقدر "دکتر رحماندوست" نماینده‌ی فعلی تهران، ری و شمیرانات و اسلام‌شهر در مجلس نهم پیشنهاد شد، تاحدودی به سمت تحقق عدالت مورد نظر در سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری نزدیک شد.
تقویت نقاط قوت گذشته و جبران فرصت سوزی‌ها در بخش ایثارگران در دولت چهاردهم: افزایش اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثاران از ۲۳ همت به بیش از ۷۵ همت، ارتقا جایگاه دبیری شورای مشاوران وزرا در امور ایثارگران از دبیر به مدیرکلی، تهیه، تصویب و ابلاغ شرح وظایف پست سازمانی مشاور وزیر و هماهنگ کننده امور ایثارگران دستگاه‌های اجرایی، افزایش حقوق خانواده‌ی معظم شهدا و ایثارگران، سرانه‌ی بیمه و موضوع خودرو، تبدیل وضعیت ایثارگران و فرزندان معزز آنان از موضوعات مهمی بوده که در دولت سیزدهم به آن توجه شده و از نقاط‌ قوت دولت محسوب می‌شود، اما واقعیت آن است این حجم از افزایش بودجه و یا ابلاغ دستورالعمل، هنوز نتوانسته رضایت‌مندی حتی نسبی را در جامعه‌ی هدف ایثارگران فراهم نماید و فاصله‌ی معنا‌داری تا رسیدن به وضعیت مطلوب وجود دارد.
 مولفه‌ها و پیشنهاداتی که در صورت توجه به آن می‌توان امید‌وار بود بخش عمده‌ی فرصت سوزی‌ها‌ی گذشته، در دولت چهاردهم در حوزه‌ی ایثارگران تا حدودی جبران شود:
مقام معظم رهبری در بیانیه‌ی گام دوم انقلاب به عنوان گام تمدن‌ساز می‌فرمایند «برای برداشتن گام‌های استوار در آینده باید گذشته را درست شناخت و از تجربه‌ها درس گرفت» لذا  نگارنده با توجه به تجربیات پیشینی و فعالیت در عرصه‌های مختلف ایثارگران، ضمن پیشنهاد به رئیس جمهور منتخب و کار‌گروه مربوطه در انتخاب فردی درد آشنا.
(۳)
و توانمند به لحاظ علم، دانش و تجربه برای سکان‌دار بنیاد شهید و امور ایثارگران، به وزرای محترم و رؤسای دستگاه‌های اجرایی که در آینده بر مسند حکم‌رانی خواهند نشست پیشنهاد می‌نماید، به بخش ایثارگران به عنوان یک جایگاه حرفه‌ای و تخصصی نگاه کرده و حوزه‌ی ایثارگران دستگاه‌ها را از حالت زنگ تفریح، مظلومیت و محلی صرف برای گذران روزمرگی اشخاص خارج کرده و به شدت از نگاه رفاقتی، جناحی، حزبی و غیره کارشناسی در انتخاب مشاوران ایثارگران دستگاه را که خسارت جبران‌ناپذیری به این قشر معزز زده و موجب کاهش خدمت‌رسانی و نا‌امیدی ایثارگران شده پرهیز نمایند، زیرا تجربه نشان داده، عدم توجه کافی و نگاه بعضاً غیر کارشناسی و سیاسی به این امر که در دولت سیزدهم هم در برخی موارد موجب شد، بسیاری از فرصت‌ها از دست رفته و به‌رغم ظرفیت عظیمی که در سیاست‌های کلی نظام مصوب مقام معظم رهبری، شورای عالی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، قوانین جاری و سند تحول دولت در بخش ایثارگران وجود داشت، از این پتانسیل‌ها به قدر لازم استفاده نشد و بسیاری از این فرصت‌ها به هدر رفت به عنوان نمونه طی سه سال عمر دولت سیزدهم از سه محل به صورت اختصاصی بودجه برای ارتقای رضایت‌مندی ایثارگران شاغل وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی و خانواده‌ی آنان که بازه‌ی جمعیتی حدود یک‌میلیون نفری را شامل می‌شود. در مجلس مصوب و یا از طرف دولت در دستگاه‌ها بدین شرح اختصاص یافت (۱_یک درصد از اعتبار دستگاه در ضوابط اجرایی بودجه‌ی سالانه۲_سه درصد بودجه‌ی مسئولیت اجتماعی بانک‌ها،شرکت‌ها و مؤسسات۳_ بیست درصد از بودجه‌ی فرهنگی موضوع بند(چ) ماده ۸۶(ق) برنامه ششم توسعه که در برنامه هفتم هم تنفیذ شده است) که به درستی از این فرصت‌ها استفاده نگردید، عزیزانی‌ که با عدد و رقم و بودجه آشنایی دارند به خوبی می‌دانند، شاید سر جمع اعتبار  این  سه محل  چندین همت را شامل می‌شود و حتی بعضی کارشناسان میزان آن را نصف بودجه سالانه‌ی بنیاد شهید و امور ایثارگران ارزیابی نموده‌اند، هر چند که تا‌کنون به صورت شفاف ارزیابی صحیحی از طرف نهادهای نظارتی و رسمی در خصوص میزان دقیق آن صورت نگرفته است و شورای مشاوران وزرا و دستگاه‌های اجرایی هم به‌رغم ارتقا جایگاه و تعریف شرح وظایف در دولت سیزدهم والزام به انجام تکالیف بخشی و فرا‌بخشی و اختیارات وسیع به دلیل بهره‌مندنبودن از توان کارشناسی کافی و نبود نظارت نتوانست به خوبی از این منابع بهره‌مند و از جایگاه خود به نفع جامعه‌ی ایثارگران و رفع مشکلات این قشر به نحوه مطلوب استفاده لازم را ببرد و به حد‌اقل‌ها در این مسئولیت خطیر اکتفا نمود.

به هرحال فرصت‌های شغلی مسئولیت همان‌گونه که مولا علی«ع» فرمود همچون ابر بهار به سرعت در حال گذر است و ما شاهد ذوب شدن نسلی طلایی از این مرز و بوم  هستیم، که بی‌هیچ توقعی در هنگامه‌ی خطر همه چیز خود را فدای آرمان‌ها و دفاع از مرزهای معنوی و جغرافیایی کشور عزیزمان ایران نمود و امروز هم استمرار این امنیت پایدار در گرو توجه به توسعه و ترویج فرهنگ امنیت‌ساز ایثار و شهادت که برگرفته از انقلاب عاشوراست می‌باشد، بانگاهی به شرایط سنی ایثارگران می‌توان پی‌برد در حال حاضر علاوه بر ضرورت انتقال ارزش‌های فرهنگ غنی ایثار، گذشت و مقاومت به نسل‌های بعدی انقلاب واقعیت این است، این گروه فداکار با چالش‌های مهمی در زندگی روز‌مره مانند، پیری، هزینه‌های کمر‌ شکن بیمه، دارو و درمان، اشتغال فرزندان، مسکن، تأمین معیشت و رفاه و غیره... رو به رو می‌باشند، اما اعتقاد راسخ داریم که در صورت استفاده‌ی صحیح از ظرفیت‌های مادی و معنوی کشور که به صورت گذرا به بخشی از آن اشاره شد و همچنین تصحیح اشتباهات گذشته می‌توان امیدوار بود، توسط رئیس جمهور منتخب که مردی از جنس ایثار و شهادت است.

آلام جامعه‌ی هدف (ایثارگران با جمعیت بالغ بر سه و نیم میلیون نفر) به حداقل ممکن کاهش یابد.

|| رضا علامه‌زاده