سینمای دفاع مقدس؛ فرصتی برای جهانی شدن

 دفاع‌پرس ـ رسول حسنی ولاشجردی؛ «سینما» یکی از مهمترین مولفه‌های تمدنی فرهنگ هر کشوری است که نبود آن می‌تواند تعجب آور باشد. با نگاهی به کشور‌های صاحب نام که در مناسبات سیاسی، نظامی، علمی و ... حرفی برای گفتن دارد قطعا رد پای پررنگی از سینما نیز در آن خواهیم دید. سینما می‌تواند بیش از هر پدیده‌ای نگاه مردم جهان را به خود معطوف و حتی افکار عمومی جهان را با خود همراه کند. 

نمونه آشکار و واضح آن را می‌توان در سینمای هالیوود مشاهده کرد که با تولید صد‌ها فیلم در سال نه تنها بخش قابل توجهی از چرخه اقتصاد را در دست بگیرد که در جایگاه صدور فرهنگ آمریکایی نقش مهمی ایفا کند. القای سیاست «رویای آمریکایی» در جهان بیش از آنکه مرهون قدرت سیاسی و نظامی آمریکا باشد به قدرت سینمای آمریکا وابسته است در واقع فرهنگ امروز جهان به واسطه سینما در حال زایش و بازتولید است.

ایران از همان سال‌هایی صاحب سینما شد که اروپا و آمریکا صاحب سینما شدند، تقریبا عمر سینما در هیچ کشوری همپای سینما ایران نیست. بخش زیادی از شناخت مردم جهان از ایران بواسطه فیلم‌هایی است که در سطح جهان اکران شده است. اغلب جشنواره‌های دنیا نیز میزبان سینماگرانی از ایران هستند و گویا بخشی از اعتبار خود را از این طریق کسب می‌کنند. بواسطه همین موضوع مهم است که روز ۲۱ شهریور در ایران به نام روز سینما نام‌گذاری شده تا پاسداشتی باشد برای همه آنهایی که در اعتلای این سینما نقش آفرین بودند.

سینمای ایران قبل از انقلاب اسلامی روز‌های پر فراز و نشیبی را از سرگذراند و آثار شاخص و مهمی پدید آورد که به مرور بخش مهمی از هویت سینمایی ما را شکل داد. اما اتفاق مهم در سینما بعد از انقلاب اسلامی ایران پدید آمد. همزمان با آغاز جنگ تحمیلی نخستین قدم‌ها برای شکل‌گیری بومی‌ترین گونه سینمای ایران یعنی سینمای دفاع مقدس برداشته شد و با ورود کارگردانانی، چون «مرتضی آوینی»، «رسول ملاقلی‌پور»، «ابراهیم حاتمی‌کیا»، «احمدرضا درویش»، «کمال تبریزی»، «عزیزالله حمیدنژاد» و ... ماهیت سینمای دفاع مقدس شکل گرفت و در طول این سال‌ها قوام یافت. در این میان تاثیر شهید آوینی چه در حوزه نظریه پردازی و چه در حوزه ساخت مستند دفاع مقدس بسیار مهم و اثرگذار است. 

سینمای دفاع مقدس از آن جایی که ریشه عمیقی در باور‌های مردم دارد و به بیان دیگر مردم خود را در آیینه سینمای دفاع مقدس می‌بینند به شدت پویا و واجد ارزش‌های هنری و معنایی فراوانی است. سینمای دفاع مقدس حتی در قیاس با گونه مشابه خود در جهان یعنی سینمای جنگ تفاوت‌های ماهیتی فراوانی دارد و به همین دلیل موجه استعداد ذاتی بالقوه و بالفعلی برای جهانی شدن دارد. موضوعی که هنوز به درستی محقق نشده است.