انتظار ایثارگران و اقیانوس قوانین کم‌عمق

فاش نیوز - اولین انتظار ایثارگران از مدیران بنیاد، دولت و مجلس، طرح‌های جدید نیست. برنامه‌های بلندمدت نیست. اصلاح و تجمیع قوانین نیست. حذف قوانین نامعتبر نیست. شعار و وعده‌های دور از دسترس نیست. تنها خواسته ما این است: همت کنید و قوانین موجود را که اجرا نمی‌شوند یا ناقص اجرا می‌شوند، پیگیری نمایید. اگر بودجه نیاز دارد، تأمین کنید. اگر آیین‌نامه می‌خواهد، تصویب کنید. اگر هماهنگی بین دستگاه‌ها ضروری است، اقدام نمایید. اما وقتی به این مسائل اساسی پرداخته نمی‌شود و به جای آن، بحث‌های انحرافی و زمان‌بَر مطرح می‌گردد، این تصور ایجاد می‌شود که دارید ما را فریب می‌دهید.  

وظیفه اصلی شما این است که قوانین فعلی را بررسی کنید؛ موارد اجرا‌نشده یا ناقص‌الاجرا را عملیاتی نمایید؛ از شعارزدگی و وعده‌های بی‌پایه بپرهیزید. ما چیز دیگری از شما نمی‌خواهیم. همین که به تعهدات موجود پایبند باشید، کافی‌ست. خداوند خیرتان دهد؛ نیازی نیست بیش از این به فکرمان باشید!

مسئولان از بازبینی قوانین ایثارگری سخن می‌گویند، اما چه کسی از تضییع حقوق ایثارگران و عدم اجرای قوانین موجود حرف می‌زند؟ 

مسئولان بنیاد شهید و مجلس مدام از اصلاح قوانین و برنامه‌های جدید صحبت می‌کنند. اما جامعه ایثارگران با مشکلات عملی روبه‌روست. قوانین ناقص اجرا می‌شوند. منابع مالی کافی نیست و وعده‌ها محقق نمی‌شوند. آیا بازنگری قوانین، بهانه‌ای برای تاخیر در اجرای تعهدات فعلی است؟  

به‌جای صرف وقت و انرژی بر تغییر قوانین، چرا همت خود را بر اجرای درست همان قوانین موجود نمی‌گذارید؟ اگر قوانین فعلی به درستی اجرا نشده، چه تضمینی وجود دارد که قوانین جدید بهتر اجرا شوند؟ آیا این بازنگری‌ها یک فرآیند واقعی برای بهبود شرایط ایثارگران است یا صرفاً یک حرکت نمایشی؟  

 درخواست جامعه ایثارگری اجرای کامل و بدون تنگناهای اداریِ قوانین فعلی قبل از هرگونه تغییر جدید است. شفافیت در تخصیص بودجه و پیگیری منابع مالی برای حمایت از ایثارگران، گزارش روشن از عملکرد بنیاد شهید درباره اینکه چرا بسیاری از قوانین موجود نادیده گرفته شده‌اند.    
حرفِ(اصلاح قانون) به‌تنهایی ارزشی ندارد. جامعه ایثارگران به عمل نیاز دارد، نه شعار. اگر مسئولان واقعاً دلسوز هستند، اول قوانین موجود را به درستی اجرا کنند، سپس به فکر تغییر باشند. در غیر این صورت، این بازنگری‌ها تنها یک بازی سیاسی و اتلاف وقت است.  

آیا این بازبینی‌ها منجر به تحقق عینی حقوق ایثارگران خواهد شد، یا صرفاً تکرار همان وعده‌های بی‌حاصل گذشته است؟

"اقیانوس قوانین ایثارگری؛ پهناور اما کم‌عمق!"  

یکی از اشکالات اساسی قوانین ایثارگری، کثرت، تعدد و تنوع مقرراتِ بدون اثرگذاری واقعی در حل مشکلات جامعه‌ی ایثارگران است. این قوانین همچون اقیانوسی پهناور اما کم‌عمق هستند که با وجود وسعت ظاهری، عمقشان به‌اندازه‌ی بندانگشتی بیشتر نیست. از دور، گستره‌ای بی‌کران به نظر می‌رسد، اما عمق ناچیز، آن را از هرگونه فایده و تأثیر مثبت محروم ساخته است.  

تورم قوانینِ بدون ضمانت اجرا یا مقررات ناقص‌الاجرا نیز دقیقاً همین ویژگی را دارد؛ حجم انبوهی از متن‌های حقوقی که یا اجرا نمی‌شوند یا به‌صورت نیمه‌کاره عملیاتی می‌گردند. این وضعیت نه‌تنها بار روانی و اجتماعیِ منفی بر دوش جامعه‌ی ایثارگران تحمیل می‌کند، بلکه این توهم عمومی را نیز دامن می‌زند که گویا تمامی این قوانین به‌طور کامل در حال اجرا هستند. درحالی‌که در عمل، شکاف عمیقی بین تصویب و اجرا وجود دارد.  

پیامدهای این آشفتگی قانونی چیست؟  

- سردرگمی ذینفعان(ایثارگران و دستگاه‌های اجرایی)  

- تضییع حقوق ایثارگران به‌دلیل عدم شفافیت  

- هدررفت منابع در چرخه‌ی بوروکراسی بی‌حاصل  

- کاهش اعتماد عمومی به نظام حمایتی   

راه حل چیست؟  

- اصلاح ساختاری؛ بازنگری جامع در قوانین پراکنده و تدوین نظام یکپارچه‌ی حمایتی  

- شفاف‌سازی فرآیندها؛ تعیین دقیق مراجع مسئول و سازوکار نظارت بر اجرا  

- ارزیابی تأثیر قوانین؛ پایش مستندِ نتایج اجرای هر قانون 

در غیر این صورت، این چرخه‌ی معیوب همچنان ادامه خواهد یافت: قانون‌های بیشتر، اجرای کمتر، نارضایتی افزونتر.

|| یوسف مجتهد