شهیدان زنده، زندگان شهید!

فاش نیوز - بسمه‌تعالی؛ فریاد خاموش خانواده جانبازان ۷۰درصد، قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری، احترامی شایسته به‌ مقام جانبازان و خانواده شهدا می‌گذارد. طبق این قانون، جانبازان ۷۰درصد و بالاتر پس از فوت، به‌عنوان شهید شناخته می‌شوند و والدین، همسر و فرزندانشان تحت عنوان «خانواده شاهد» از حمایت‌ها و امتیازات خاصی برخوردار می‌گردند. این رویکرد هرچند ارزشمند، سایه سنگین یک پرسش بنیادین و دردناک را بر دوش می‌کشد؛ چرا این حمایت حیاتی و شناسایی رسمی، تنها با مرگ جانباز آغاز می‌شود؟ چرا خانواده او که سال‌ها یا دهه‌ها در کنار «شهید زنده» زیسته‌اند و بار سنگین زندگی با معلولیت عمیق را تحمل کرده‌اند، در قوانین به رسمیت شناخته نمی‌شوند و حمایت کافی نمی‌بینند؟

واقعیت تلخ زندگی در کنار «شهید زنده»؛ همسر جانباز ۷۰ درصد نه یک همسر معمولی، که پرستار، مددکار، روانشناس، نان‌آور(در بسیاری موارد) و تکیه‌گاه اصلی خانواده‌ است. رویای پشتیبانی و همراهی در زندگی، جای خود را به‌ مسئولیت سنگین مراقبت تمام‌وقت از فردی با معلولیت شدید داده‌ است.

او اغلب مجبور است هم نقش زنانه و هم مردانه خانه را(به دلیل محدودیت‌های همسر) ایفاکند، با انزوای اجتماعی دست و پنجه نرم کند و سلامت روان خود را فدای نگه‌داری از همسرش نماید. او پیش از شهادت همسرش، حمایت او را عملاً از دست داده است.

فرزندان جانباز ۷۰درصد؛ کودکی آن‌ها نه با بازی و شادی، که با درک زودهنگام درد و محدودیت پدری معنا می‌یابد که خود نیازمند مراقبت است. آنها نه‌‌‌‌‌تنها از حمایت عاطفی، تربیتی و مالی پدر محرومند، بلکه بار مسئولیت‌های فراتر از سن خود را به دوش می‌کشند.

مراقبت از پدر، کمک در امورخانه و تحمل فشارهای روانی ناشی از شرایط خانواده، بخشی از روزمره آن‌هاست. آنها سال‌ها پیش از شهادت پدر، عملاً پدری فعال و حمایتگر را تجربه نکرده‌‌اند.

والدین جانباز ۷۰ درصد؛ دیدن پرپر شدن تدریجی فرزندشان در پیش چشمان‌شان، زخمی عمیق بر روح آن‌هاست. به‌جای آن‌که در کهن‌سالی از حمایت و عصای دست فرزند برخوردار باشند، خود شاهد رنج دائمی او هستند و بار غم و نگرانی سنگینی را متحمل می‌شوند. آنها نیز حمایت فرزند خود را در زمان حیات او از دست داده‌اند.

تناقض آشکار؛ حمایت پس از شهادت و نقطه آغاز حمایت؟! قانون فعلی با اعطای عنوان «خانواده شاهد» و امتیازات پس از شهادت جانباز ۷۰ درصد، عملاً این پیام ناخواسته را منتقل می‌کند که «رنج واقعی خانواده، با شهادت جانباز آغاز می‌شود». این نگاه، تناقضی آشکار دارد. خانواده در طول سال‌های زندگی مشقت‌بار با جانباز، با تمامی چالش‌های جسمی، روحی، روانی، اجتماعی و اقتصادی دست‌به‌گریبان است. اما در این دوران «محرومیت» را تجربه می‌کند. با تبدیل جانباز به شهید(پس از فوت)، ناگهان خانواده به عنوان «خانواده شاهد» شناخته شده و مشمول حمایت می‌گردد.

در حالی که در این نقطه، بخشی عمده از فشارهای ناشی از مراقبت مستقیم از فرد معلول(هرچند فشار غم فقدان جایگزین آن می‌شود) از دوش آنها برداشته شده است! آیا این بی‌عدالتی نیست؟ خانواده شهید، گرچه حمایت عزیز خود را از دست داده‌اند، اما حداقل در طول حیات او بار مراقبت از فردی با معلولیت شدید را متحمل نشده‌اند. در مقابل، خانواده جانباز ۷۰ درصد، دو محرومیت عمده را هم‌زمان تحمل می‌کنند:

محرومیت ازحمایت کامل جانباز؛ او به دلیل معلولیت، نمی‌تواند نقش همسر، پدر یا فرزند حمایتگر را به طور کامل ایفا کند.

محرومیت ازحمایت قانونی کافی: سیستم حمایتی موجود، عمق فاجعه و بار غیرقابل تصور زندگی روزمره آن‌ها را تا پیش از فوت جانباز، به رسمیت نشناخته و پاسخی درخور نمی‌دهد. فریاد برای اصلاح: شناخت «خانواده شهید زنده» این سکوت قانونی پیش از فوت جانباز 70درصد، نه‌تنها یک بی‌عدالتی آشکار، بلکه نادیده گرفتن عظمت ایثار مضاعف این خانواده‌هاست. آنها در خط مقدم جبهه ایثار در میهن هستند، جبهه‌ه‌ای که هرگز تعطیل نمی‌شود.

ضروری است قوانین بازنگری شوند. باید مکانیسمی ایجاد شود که والدین، همسر و فرزندان جانبازان ۷۰درصد و بالاتر، در زمان حیات جانباز نیز تحت عنوانی مانند «خانواده جانبازان شدیدالجرحه» یا «خانواده مراقبان ایثارگر»، به رسمیت شناخته شوند و حمایت‌ها گسترش یابد. این شناخت باید همراه با بسته‌های حمایتی جامع، ملموس و مستمر باشد. این حمایت‌ها باید شامل مواردی چون: حمایت‌های روانی و مشاوره تخصصی برای همه اعضای خانواده. حمایت‌های مالی و معیشتی متناسب با بار اضافی هزینه‌ها و محدودیت‌های درآمدی. حمایت‌های رفاهی و خدماتی(مراقبت در منزل، تجهیزات کمک‌رسان، تسهیلات مسکن، حمل ونقل). حمایت‌های آموزشی و شغلی ویژه برای همسر و فرزندان(بورسیه، اولویت استخدام، مهارت‌آموزی). معافیت‌ها و تسهیلات اداری و مالیاتی.

نگاه جامعه و مسئولین اصلاح شود؛ باید درک کرد که جانباز ۷۰درصد، یک «شهید زنده» است و خانواده او سال‌هاست که در مسیر ایثار گام برمی‌دارند. رنج آنها نباید تنها با شهادت جانباز دیده شود.

سخن پایانی؛

مرهم پیش از مرگ اعطای عنوان و حمایت به خانواده جانباز ۷۰درصد پس از فوت او، هرچند لازم، اما کافی و عادلانه نیست. این اقدام مانند گذاشتن مرهم بر زخمی است که سال‌ها عمیق‌تر شده و التیام آن بسیار دشوارتر گشته است. خانواده جانباز در کنار او می‌سوزند و می‌سازند. اکنون نیازمند حمایت و مرهم هستند. به رسمیت شناختن و حمایت همه‌جانبه از آنها در طول حیات جانباز، نه یک لطف، که ادای دین و اجرای عدالت برای کسانی است که در سکوت، بار سنگین دفاع از میهن را بر دوش می‌کشند.

وقت آن است که فریاد خاموش این «خانواده شهیدان زنده» شنیده شود و قوانین در مسیر رفع این بی‌عدالتی آشکار اصلاح گردد. ایثار آنها مستمر است، حمایت از آنها نیز باید مستمر و بدون قید «پس از شهادت» ادامه یابد.

|| دکتر حمیدرضا علی‌پور(جانباز)