اعتماد و مخاطره

فاش نیوز - یکی از تامل برانگیزترین مسائل در پرتوافکنی بر دانش واژه‌ی «اعتماد» عبارت از این است که «شرط اصلیِ مورد نیاز برای اعتماد" کمبودِ اطلاعاتِ کامل" است.(1)»
همانطور که حکیم حاکم فرمودند: «بعضی جاها قابل تحقیق هم نیست. برای اینکه "مسائل سرّی" است. ...
عملی که انجام گرفته یا عملی که انجام نگرفته، کاملاً دارای توجیه است.»...
«ریشه‌ی اندیشه‌ی مسئله‌شناسی را می‌توان تا پرسشگری‌های سقراطی در پیِ راه‌یافتن به چیستی یا ماهیت اشیاء و امور دنبال کرد.(2)»
از منظر سقراط «می‌توان مانند "ماماها" مامای فکر و اندیشه‌ی آدم‌ها بود.
«سرچشمه‌ی شناخت و معرفت نه در جهان بیرونی، بلکه در خود اندیشه‌ی هر فرد و زائیده‌ی عقل اوست.(3)»
در عصر جدید نیز «کانت با تعریف عقل به عنوان قوه‌ی طرح مسائل ... و درانداختن طرحِ مسائل بدون راه حلِ [ریاضی‌گونه/ مانند معنی و مفهوم ] خدا، نفس ... که بیرون از حدود تجربه قابل طرح اند»
به اندیشه‌ی مسئله‌شناسی و مامایی سقراطی جانی تازه بخشید تا روان "انسان نو"را به درد زایمان وادارد. ...
اشاره به آن دو قابله فیلسوف نامدار! از این رو حائز اهمیت است که امروزه دره‌ی سیلیکون تبدیل به کانون پرورش ماما دیجیتال! شده است.
شعبه ی ایران آن زایشگاه با مجوز مَجازی دست‌اندرکار تولد افکار ناقص و بی‌اعتمادساز! می‌باشد.
حاصل آن، کنش‌گریزی و بی‌مسئولیتی! در بخشی از نسل نوظهور است.... عجیب اینکه کارورزان این شعبه بسیار مهارت دارند و حق‌الزحمه نیز نمی‌گیرند!... تنها درخواستشان از زائو اجرای نعل به نعل دستورات است. و تور سیاحتی غرب نیز جایزه ی عمل به فرامین ...

قسمت دوم
جامعه‌شناسی چون گیدنز، امر اعتماد را به عنوان اطمینان به «اعتماد پذیریِ یک نظام» تعریف کرده و نسبت به مخاطره‌ی عدمِ کنش، هشدار داده است.
با ورود هوش مصنوعی که می‌کوشد گونه‌ای از زندگیِ هوشمندانه‌ی جدیدِ مصنوعی را در زمین برپا کند، چنان هشداری جدی و مخاطره‌آمیز می‌شود.
بنابراین ممکن است «بدبینی مفرط به حکومت و بی اعتمادی اجتماعی به یک فرهنگ تبدیل شود.(4)»
چنین فرهنگی بر روند تحولات در راه تأثیر معنادار می‌گذارد. در این صورت به قول آن جامعه‌شناس برترِ جهانی، «مخاطرات دیگری نیز وجود دارد که چه خوشمان بیاید و چه خوشمان نیاید باید با آنها روبرو شویم....
بنا بر عقل سلیم، باید به نسل نوظهور از "ماهیتِ هیاهوی رسانه‌های نوپدید" آگاهی درست ارائه کرد!
 و منطق درونیِ راهکارِ سخنگوی وجدان ایرانی را تبیین جامعه‌شناسی متناسب با مقتضیات عصر دیجیتال نمود؛ آنجا که گفته:
مصلحت دید من آن است که یاران همه کار
بگذارند و سرِ طُره‌ی یاری گیرند .‌‌‌..

پرواضح است که آنگاه جوانان بافراست و هوشمند و فرهیخته و قدرشناس ایرانی، همه با هم دور پسر حضرت زهرای اطهر(س) می‌گردند و برای سلامتی آن وجود نازنین صلوات بر محمد و آل محمد(ص) می فرستند، و شُکرِ امنیت امروز را بجا آورده و به یک صدا می‌خوانند:
جاویدان ایران عزیز ما ...!

منابع:
1.  گیدنز؛ پیامدهای مدرنیت
2.  رشیدیان؛ فرهنگ پسامدرن
3.  صاحبی؛ پرسشگری سقراطی در روان درمانی و مشاوره "پرورش و هنر و مهارت پرسشگری"
4.  فوکویاما؛ نظم و زوال سیاسی

|| دکتر سیدمهدی حسینی