حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به نفع ۵ دهک پایین است

جواد صالحی اصفهانی اقتصاددان در یادداشتی به این سوال اساسی می‌پردازد که سطح رفاه اقشار مختلف جامعه با تبدیـل یارانه‌هـای ارزی به یارانه‌هـای نقدی چه تغییری خواهد کرد. او با محاسبه‌ای تقریبی نشان داده اجرای این برنامه نابرابـری را کاهش می‌دهد و وضعیت پنج دهک پایینی را بهبود می‌بخشد.
استاد ایرانی دانشگاه ویرجینیاتک چند فرض را در محاسبه خود در نظر گرفته است؛ اول این که یارانه واریزی این دوماه -یعنی یارانه چهارصدهزار تومانی برای چهار دهک اول و سیصدهزار تومانی برای پنج دهک بعدی- تا پایان سال ادامه می‌یابد؛ دوم این که توزیع هزینه‌ها و درآمدها در سـال ۱۴۰۱ مشابه سال ۹۹ (سـالی که آخرین نتایج آمارگیری هزینه و درآمد خانوار مرکـز آمـار از آن موجود اسـت) خواهد بود که به معنی آن اسـت اگر فردی سـال ۱۳۹۹ در دهک سـوم درآمدی قرار گرفته در سال ۱۴۰۱ نیز در همین دهک باقی خواهد ماند و جابه‌جایی بیـن دهک‌های درآمدی اتفاق نخواهد افتاد.
براساس تخمین دکتر صالحی اصفهانی‌، پنج دهک بالای درآمدی برخلاف پنج دهک پایینی دچار کاهش رفاه خواهند شـد‌.
پیامد تغییر توزیع هزینه‌ها این است که نابرابری کاهش می‌یابد؛ ضریب جینی (که یک شـاخص معمول برای ‌اندازه‌گیری نابرابری است و هرچه به صفر نزدیک باشد نشانگر بهبود توزیع درآمد و هرچه به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد نشـانه نابرابری درآمدی بیشتر است)‌، طبق محاسبات این یادداشت از 37/7 به 32/7 کاهش می‌یابد. همچنین خط فقر (درصد جمعیتی که زیر خط فقر هستند) از 13/6 درصد به 6/1 درصد می‌رسد که کاهش قابل توجهی در جمعیت فقیر ایران می‌تواند باشد.
در کل نقدی کردن یارانه روی ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی که سـود دهک‌های کم‌درآمدتر جامعه خواهد بود و باید انتظار یک کاهش در نابرابری و فقر را در سال جاری داشت».
درباره گزارش روزنامه سازندگی دو نکته باید یادآوری شود. نخست اینکه یارانه نقدی قرار است به مرور تبدیل به کالابرگ شود که خود می‌تواند از اثرات تورمی مانع شود. و دوم اینکه در توزیع هدفمند یارانه قرار نیست همه طبقات منتفع شوند بلکه هدف حمایت از طبقات ضعیف و کاهش فاصله آنها با طبقات برخوردار است.