سم مورد علاقه خیلی ها!

سعیده نام آور( کارشناس علوم تغذیه و رژیم درمانی)-  نوشابه ... یکی دیگر از ارمغان های فرهنگ غذایی غرب که وارد کشور ما شد و هم اکنون ایرانیان را به یکی از مصرف کننده های پروپا قرص آن تبدیل کرده است. چراکه مایعات گازدار، از قدیم در فرهنگ غذایی و سفره ایرانی نبوده است و مردم ایران، سال ها از انواع دم کرده ها یا نوشیدنی های گیاهی مانند به لیمو و گل گاوزبان و عرقیجات استفاده می کردند که هم فواید بسیاری دارند و هم طبیعی هستند و هم دارای تنوع  طعم و مزه و رنگ و بو می باشند. اما کم کم و با تغییر فرهنگ غذایی با ورود فرهنگ غذایی غرب، مایعات گازدار و نوشابه ها وارد سفره های ایرانی شدند و هم اکنون عوارض زیادی را با خود به ارمغان آورده اند.

نوشابه که در حال حاضر مضرات فراوان آن در همه کشورها و برای همه ثابت شده است، آبی ست که به آن قند اضافه می کنند و با فشار؛ گاز فسفرداری را وارد آن می کنند و به صورت بسته بندی، عرضه می نمایند. کولا و پپسی، دو نمونه از هدیه های عارضه داری هستند که از ابتدا مردم ایران با آنها آشنا شدند و به ما عرضه شد.

کولا در اصطلاح به گروهی از نوشابه‌های گازدار فاقد الکل گفته می ‌شود که اغلب دارای دی اکسید کربن (گازکربنیک)، کارامل، کافئین، شکر و... هستند. واژه ی "کولا" از نام گیاه کولا گرفته شده است. دانه ی این گیاه که در غرب آفریقا می ‌روید، در نوشابه‌های اولیه به عنوان منبع کافئین به کار می ‌رفت.

اولین نوشیدنی با طعم کولا در سال1881 ساخته شد، ولی واژه ی کولا به دنبال اختراع کوکا کولا در 1886 توسط دکتر جانز پمبرتون وارد لغات روزمره شد. کوکاکولا در اولین سال تولید ، تنها 9 بطری نوشابه در روز می ‌فروخت ولی به تدریج گسترش پیدا کرد، تا اینکه در سال 1895 اولین کارخانه کوکا کولا در دالاس واقع در تگزاس آمریکا به بهره‌ برداری رسید. از آن پس، انواع دیگر کولا مانند پپسی ‌کولا و... ،تولید و وارد بازار مصرف شدند.

 پس از ایجاد احساس نیاز در مردم و پیدا شدن طرفداران و ایجاد جاذبه و علاقه در مردم، کارخانه هایی جهت تولید نوشابه یا مایعات گازدار ایجاد شد تا این محصول به ظاهر خوشمزه و مضر را بدون نیاز به واردات، به مردم عرضه نماید.

در این مطلب به تعدادی از ضررهای نوشابه ها اشاره می کنیم تا مردم و بخصوص جانبازان و ایثارگران گرامی با دقت وتوجه به آنها، مقدار مصرف نوشابه خود را قطع کرده یا آن را به حداقل امکان کاهش دهند:

 !  ابتدائی ترین اشکالی که میتوان به این نوشیدنی وارد کرد، قند ساده آن است. همان طور که می دانیم خوردن زیاد قندهای ساده باعث از بین رفتن حساسیت انسولین و بالا رفتن قند خون می باشد. بنابراین افرادی که نوشابه مصرف می کنند، بسیار بیشتر در معرض خطر دیابت هستند.

!  از طرف دیگر این افزایش قند خون می تواند منجر به  بروز عارضه کبد چرب شود و به همین دلیل خوردن نوشابه یکی از ممنوعیت های افراد دچار تری گلیسیرید بالا و کبدچرب نیز می باشد.

!  از همه مهم تر، نوشابه ها به دلیل وارد کردم قند بیشاز نیاز بدن و در نتیجه ذخیره آن در بدن، منجر به چاقی شده و یکی از دلایل اضافه وزن است.

!  نوشابه های مشکی رنگ یکی از منابع کافئین محسوب می شوند و کافئین ها به دلیل باند شدن با مواد معدنی مانند کلسیم و آهن میتواند فرد را دچار کم خونی و کمبود کلسیم نماید. بنابراین افرادی که نوشابه می خورند، بیشتر درکعرض کم خونی و پوکی استخوان هستند.

!  کافئین داخل نوشابه به عنوان یک ماده محرک، در بیماران قلبی و دچار فشار خون هم توصیه نمی شود.

از طرف دیگر، یکی از عملکردهای کافئین در بدن، دفع آب از بدن و ایجاد کم آبی ست. همین موضوع می تواند به تشدید یبوست نیز کمک نماید. برای همین افرادی که نوشابه می نوشند، دچار کم آبی شده و آب بدنشان دور ریخته می شود و در معرض یبوست قرار می گیرند.

!  همین جا به علت دیگری اشاره می کنیم که با خوردن نوشابه، پوکی استخوان تشدید می گردد. گاز اسیدفسفریک داخل نوشابه با بر هم زدم تعادل فسفر و کلسیم در بدن و استخوان، احتمال ایجاد پوکی استخوان در افراد بالای 35 سال و در جوانان ایجاد نرمی استخوان را افزایش می دهد. همچنین اسیدفسفریک با کلسیم باند و متصل شده و آن را دفع می کند و این گازها و هر نوع مایع گازداری نه فقط نوشابه، به افزایش پوکی استخوان کمک می کند.

!  مواد اسیدی و گاز نوشابه می تواند به معده آسیب بزند و منجر به ایجاد زخم و التهاب معده و نفخ شود یا این بیماری ها را تشدید کند. بنابراین افرادی که دچار نفخ یا مرم معده و روده هستند یا از زخم معده رنج می برند، نباید به هیچ وجه نوشابه مصرف کنند.

!  گاز و فسفر بیش از از اندازه داخل نوشابه با اضافی بر دوش کلیه ها بوده و باعث ایجاد فشار بر روی کلیه هاست. از طرفی کم آب ای که نوشابه ایجاد می کند نیز به عملکرد کلیه ها آسیب می زند. حتی نوشابه احتمال سنگ کلیه را نیز افزایش می دهد.

! شکر و شیرین کننده های مصنوعی داخل نوشابه ها به خراب شدن دندان ها نیز کمک کرده و باعث پوسیدگی آنها می گردد.

!  رنگ مثلا نارنجی نوشابه ها رنگ مصنوعی بوده و از نظر علمی ثابت شده که چگونه به حافظه آسیب می زند و در کا خوردن نوشابه روند آلزایمر را در بدن تسریع می کند.

!  کودکان یا نوجوانانی که آب و دوغ را با نوشابه جایگزین کرده اند، به دلیل سوء جذب کلسیم و آهن دچار اختلال رشد وکم اشتهایی و کوتاهی قد  و اختلال هوش و حافظه می شوند.

!  حتی مصرف نوشابه های رژیمی و با قند مصنوعی هم خالی از عوارض نیست و شرین کننده های مصنوعی نیز سرطان زاهای قوی هستند و بنابراین نمی توان آنها را نادیده گرفت.

 شاید راهکار اصلی جلوگیری از این عوارض فراوان، نخریدن نوشابه و نیاوردن آن به سفره خانواده و جلوگیری از مصرف آن به خصوص در کودکان و نوجوانان است و جلوگیری از عادت به نوشابه این سم خوشمزه و جذاب!

به جانبازان نیز به ویژه جانبازان نخاعی، دیابتیک و دارای مشکل گوارشی و ...  اکیدا" ترک نوشابه ها توصیه می شود.